André Hammenga; Noordelijk Nutrienten Overleg

Presentatie over: "André Hammenga; Noordelijk Nutrienten Overleg"— Transcript van de presentatie:

1 water en zuivel dag Verwaarden van reststromen André Hammenga Noordelijk Nutriënten Overleg
André Hammenga; Noordelijk Nutrienten Overleg -        Sytze Keuning; Bioclear -        Arjan Wijnberg; Byosis -        Sietze van der Velde; Oosterhof Holman -        Leon Korving; Wetsus -        Bart de Graaf; EFC

2 Water en Zuivel dag Leeuwarden André Hammenga
Noordelijk Nutriënten Overleg Water en Zuivel dag Leeuwarden André Hammenga Het Noordelijk Nutriënten Overleg is een informele samenwerking tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen gericht op kennisuitwisseling en projectontwikkeling rond de winning en valorisatie van nutriënten uit afvalwater en mest. Een voorbeeld: fosfaat.

3 Noordelijk Nutriënten Overleg
Voedselketen Voedsel Mens en Dier Excreta en Urine Mest Energie Landbouw Organische stof Mineralen (K,N,P) ……… 1 persoon: 300 g P/j 12 kWh/j

4 Noordelijk Nutriënten Overleg
Fosfaat Uitputting van fosfaatvoorraden De wereldbevolking stijgt en wil steeds beter te eten krijgen (lees: meer vlees eten). Dat kan alleen als er meer voedsel en veevoer wordt verbouwd. Dit betekent: meer kunstmest, dus ook een hoger fosfaatgebruik. Vele ooit rijke fosfaatbronnen zijn al uitgeput. Het eiland Nauru, bijvoorbeeld, bestond voor een groot deel uit fosfaten, de overblijfselen van de uitwerpsels van vele generaties zeevogels, maar een eeuw van verwoestende mijnbouw heeft het eiland tot een kale rots leeggestript. Wetenschappers denken dat over dertig jaar ‘peak phosphorus’ aanbreekt (1). Ook de fosfaatmijnen in Marokko en overige vindplaatsen beginnen tekenen van uitputting te vertonen, wat zich uit in een veel hogere prijs voor fosfaat Voor fosfaat is geen alternatief. Er zijn maar een paar bronnen. Peak Phoshate. Maar…. Nederland heeft nog steeds een groot P overschot uit de landbouw dat weer kan oplopen. De hoeveelheid P in afvalwater is nog groot.

5 Fosfaatprijzen liepen op, maar daalden ook weer.
Noordelijk Nutriënten Overleg Fosfaatprijzen liepen op, maar daalden ook weer.

6 Noordelijk Nutriënten Overleg
Mest…. Veehouderij wil uitbreiden, maar moet het mestprobleem oplossen. De overheid verwacht initiatieven maar dreigt met maatregelen. Mestverwerking leidt tot volumevermindering maar niet tot mineralen vermindering. Vergisters zijn verzamelpunten in de verwaardingsketen. Export van N en P is noodzakelijk, maar wie wil het hebben, en wat levert het op? Exportketens moeten ontwikkeld worden. Water…. De waterschappen kunnen P verwijderen door de binding met magnesium tot struviet. De restricties voor de toepassing van struviet als meststof worden verminderd. Maar hoe ontwikkelen we effectieve afzetketens?

7 Noordelijk Nutriënten Overleg
Kansen voor Struviet… Er zijn juridische belemmeringen: afvalwetgeving, meststoffenwet, categorie struviet Technische aspecten: winning van struviet is niet eenvoudig. Mg2+ + NH4+ + PO H2O → MgNH4PO4 x 6H2O Scheiden en indikken van mest of slib in droge en natte fractie en het stabiel krijgen van de samenstelling is lastig. De perfecte NPK mestkorrel met gegarandeerde samenstelling is de concurrent. Planttesten Wageningen Bedrijfseconomische: kosten zijn hoog, de markt is nog niet koopkrachtig genoeg. ca. € 50 per ton

8 Samenwerking in het Noorden…
Noordelijk Nutriënten Overleg Samenwerking in het Noorden… Zijn er samenwerkingskansen in het Noorden? Hoe verbinden we dat met de landelijke structuren? Wie zijn de potentiële deelnemers? Wat willen ze doen? Wat zijn de kansen die benut moeten worden? Wat zijn de bedreigingen die weggenomen moeten worden? Kansen voor Struviet november KvK Groningen!