Centrum voor Medische Genetica Diensthoofd prof. dr. A. De Paepe

Presentatie over: "Centrum voor Medische Genetica Diensthoofd prof. dr. A. De Paepe"— Transcript van de presentatie:

1 Centrum voor Medische Genetica Diensthoofd prof. dr. A. De Paepe
Jaarcongres VVOG Opvolging en beleid bij familiale voorgeschiedenis van borst- ovariumcarcinoom en BRCA mutatie dragers prof. dr. Bruce Poppe Centrum voor Medische Genetica Diensthoofd prof. dr. A. De Paepe Universitair Ziekenhuis Gent 1

2 het hereditair borstcarcinoom actueel advies naar opvolging en beleid
overzicht het hereditair borstcarcinoom actueel advies naar opvolging en beleid onzekerheden toekomstperspectieven samenvatting en besluit 2

3 familiale voorgeschiedenis als risicofactor
bevolkingsrisico matig verhoogd sterk verhoogd klinisch sporadisch familiaal erfelijk leeftijd bij diagnose 4 aantal aangetaste verwanten 3

4 familiale voorgeschiedenis als risicofactor
4

5 familiale voorgeschiedenis als risicofactor
5

6 indicaties voor erfelijkheidsadvies en moleculair onderzoek
medisch: 3 verwanten met borst- of ovariumcarcinoom 2 verwanten met borst- of ovariumcarcinoom, gemiddelde leeftijd bij diagnose <50 jaar 2 primaire tumoren bij een patiënte, gemiddelde leeftijd bij diagnose <50 jaar 1 patiënte: jonge leeftijd bij diagnose (<35 jaar) triple negatieve tumor bij een jonge patiënte (<40 jaar) alle mannelijke patiënten niet medisch: sterke ongerustheid over het borstkankerrisico overwegen van preventieve heelkunde … 6

7 erfelijkheidsonderzoek
algemeen preferentieel na erfelijkheidsadvies diagnostisch onderzoek: 6 maanden presymptomatisch onderzoek (gekende mutatie): 4 weken steeds terugbetaald - remgeld: 8,68€ meedelen resultaat: enkel op de genetische raadpleging genen: BRCA1, BRCA2 PTEN TP53 CDKN2A MMR genen (ovariumcarcinoom) ... 7

8 erfelijk borst- en ovariumcarcinoom
borstcarcinoom ovariumcarcinoom BRCA1: 2-3% voor 40 jaar BRCA2: 3% voor 50 jaar 8

9 erfelijk borst- en ovariumcarcinoom
BRCA1 risico op 70 jaar borstcarcinoom contralateraal borstcarcinoom ovariumcarcinoom colon, pancreas, maag, eileider, prostaat tot 87% 60% tot 66% BRCA2 mannelijk borstkanker prostaat, pancreas, galblaas, maag, melanoom tot 86% 55% tot 27% 7% 9

10 preventieve heelkunde: preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie
beleid & opvolging preventieve heelkunde: preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie preventieve mastectomie met reconstructie intensieve screening: borstcarcinoom ovariumcarcinoom chemoprofylaxie: tamoxifen (reductie risico contralateraal borstcarcinoom in adjuvante setting) in studie: PARP1 inhibitoren 10

11 psychologische begeleiding
essentieel: aanbod genetisch onderzoek kan noodzaak tot psychologische begeleiding doen ontstaan zowel bij diagnostisch als presymptomatisch onderzoek niet: psychologiseren, evalueren of hulpvraag in vraag stellen wel: begeleiding en ondersteuning thema’s identiteit, zelfbeeld, sexualiteit relatie & kinderwens schuldbesef contacteren van familieleden omgaan met onzekerheid en risico’s 11

12 preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie:
ovariumcarcinoom screening interventie leeftijd interval CA-125 dosage 30 tot 35 jaar 1 jaar transvaginale echografie preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie: bewezen reductie op morbiditeit en mortaliteit vanaf 35- tot 40-jarige leeftijd of na vervullen kinderwens pilgebruik: risico reductie (~50%) mogelijks verhoogd risico op borstcarcinoom (vermoedelijk voornamelijk BRCA1 mutatiedraagsters) 12

13 HRT na bilaterale salpingo-ovariëctomie
korte termijn: blijvendverlaagd risico op borstcarcinoom onduidelijk: formulering, timing en duur indicatie voor hysterectomie? individualisatie 13

14 preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie:
borstcarcinoom screening: interventie leeftijd interval zelfonderzoek 25 jaar maandelijks klinisch onderzoek 6 maanden echografie 1 jaar mammografie MRI preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie: significante reductie van risico borstcarcinoom (~50%) vooral wanneer op jonge leeftijd (<40 jaar) 14

15 preventieve mastectomie chemoprofylaxie:
borstcarcinoom preventieve mastectomie chemoprofylaxie: tamoxifen: reductie van risico op contralateraal borstcarcinoom positionering raloxifen: onduidelijk PARP1 inhibitie: potentieel in preventieve en therapeutische setting opmerkingen: borstvoeding (cumulatief >1 jaar): sterke reductie, vooral in BRCA1 mutatiedraagsters (~50%) toenemende pariteit: toegenomen risico in BRCA2 mutatiedraagsters (RR~1.5) 15

16 borstcarcinoom - omgevingsfactoren
16 16

17 families zonder bewezen erfelijkheid
screening voor borstcarcinoom (5 tot 10 jaar jonger dan jongste leeftijd bij diagnose) risico op ovariumcarcinoom: beperkt (voor zover enkel familiale voorgescheidenis voor borstcarcinoom) 17

18 prenatale implicaties van erfelijkheidsonderzoek
vragen naar prenatale diagnostiek en/of pre-implantatie diagnostiek: relatief zeldzaam prenatale diagnostiek: controversieel ‘late onset’ aandoeningen met variabele expressie of penetrantie pre-implantatie diagnostiek vaak prefereerbaar boven prenatale diagnostiek belastende procedure, belangrijke wachttijden 18

19 onzekerheden - ter discussie
risico’s verbonden aan orale contraceptie positionering van tamoxifen (en andere SERMs) in de primaire preventie levensverwachting na bilaterale mastectomie versus intensieve screening voor borstcarcinoom mammografie: beginleeftijd, frequentie, potentiële risico’s plaatsbepaling van echografie in de detectie van borstcarcinoom screening voor peritoneaal carcinoom na BSO indicatie voor hysterectomie HRT na ovariëctomie risico’s verbonden aan PGD 19 19

20 toekomstperspectieven
diagnostiek: genetische afwijkingen in familiaal borstcarcinoom preventie: chemoprophylaxie voor mutatiedraagsters 20

21 BRCA/FA pathway: DNA repair
21

22 PARP1 inhibitoren in BRCA1 & BRCA2 deficiënte tumoren
PARP1 deficiëntie: enkelstrengige breuken, ‘collapse’ van DNA replicatievork en DSB door HR PARP1 inhibitie: krachtig en specifiek voor BRCA1 en BRCA2 tumoren behandeling BRCA deficiënte tumoren? chemoprofylaxie? 22

23 samenvatting actuele opvolging: inadequaat – plaatst draagsters voor een dilemma, belangrijke rol voor psychologische begeleiding en counseling toenemende evidentie voor bilaterale salpingo-ovariëctomie en inefficaciteit van screening voor ovariumcarcinoom kortdurende HRT na BSO: waarschijnlijk ongevaarlijk borstcarcinoom: screening of preventieve heelkunde families zonder bewezen erfelijkheid: waarschijnlijk beperkt risico voor ovariumcarcinoom onzekerheid over verschillende aspecten van screening chemoprofylaxie zeer belovend 23

24 http://medgen.ugent.be met dank aan: mevr. Ilse Coene
mevr. Justine Simkens mevr. Kim De Leeneer lic. Philippe De Wilde prof. dr. Kathleen Claes prof. dr. Frank Speleman prof. dr. Anne De Paepe UZ Gent: Vrouwenkliniek Borstkliniek Medische oncologie Plastische heelkunde Radiotherapie Geaffilieerde ziekenhuizen: Heilig Hartziekenhuis Roeselare-Menen AZ St.-Jan Brugge-Oostende AZ St.-Lucas AZ Maria-Middelares 24