Onderzoek in opdracht van Coöperatie Austerlitz Zorgt: een

Presentatie over: "Onderzoek in opdracht van Coöperatie Austerlitz Zorgt: een"— Transcript van de presentatie:

1 Resultaten woonbehoefte onderzoek bij de 70-plus populatie van AUSTERLITZ
Onderzoek in opdracht van Coöperatie Austerlitz Zorgt: een inventarisatie voor het te bouwen woon-zorgcomplex Mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van Stichting Het R.C. Maagdenhuis/Brentano 10 september 2014 door Drs. Wendela Sanders

2 Inhoud Inleiding Resultaten van onderzoek Conclusies en aanbevelingen
Aanleiding Doelstelling Onderzoeksvragen: 3 thema’s Methode van onderzoek Rapportage Resultaten van onderzoek Conclusies en aanbevelingen

3 Aanleiding Er zijn plannen om een woon-zorgcomplex in Austerlitz te bouwen. Dit gebeurt samen met een brede school en het is de bedoeling dat het complex in 2018 gerealiseerd wordt. Austerlitz Zorgt is nauw betrokken bij de bouw en zal straks ook de zorg in deze woningen gaan organiseren.

4 Doelstelling Doel van het onderzoek is het in kaart brengen van de huidige woonsituatie en de toekomstige woonbehoeften van 70-plussers in Austerlitz. Deze inventarisatie dient om wensen, behoeften en budget van de 70-plus populatie in kaart te brengen zodat een woon-zorgcomplex gebouwd zal worden dat aansluit bij de vraag en de behoeften van de doelgroep.

5 Onderzoeksvragen: 3 onderzochte thema’s
Thema 1: huidig profiel en woongenot van de 70-plusser in Austerlitz Thema 2: huidige woonsituatie van de 70-plusser & de levensloop bestendigheid van de woning Thema 3: wensen voor toekomstig wonen: in het eigen huis met aanpassingen in een woon-zorgcomplex in Austerlitz

6 Methode van onderzoek In mei / juni 2014 is kwalitatief onderzoek uitgevoerd door middel van interviews met 70-plussers in hun thuissituatie. Het betroffen 24 interviews met in totaal 35 personen (2 alleenstaande mannen, 11 alleenstaande vrouwen en 11 echtparen). De interviews zijn uitgevoerd door een interviewer van Prognose (Wendela Sanders of een student) samen met de dorpsondersteuner van Austerlitz Zorgt, Marianne Veenema. In juli 2014 heeft kwantitatief onderzoek plaatsgevonden door een enquête met 42 vragen bij de 70-plus populatie van Austerlitz uit te zetten. De response op de enquête was 59% (61 van de 103 vragenlijsten kwamen retour).

7 Deze rapportage Deze rapportage betreft een compacte weergave van de resultaten van het onderzoek, inclusief conclusies en aanbevelingen. In de notities van de slides wordt indien relevant een aanvullende toelichting gegeven. Bij dit rapport horen twee bijlagen: Detailrapport kwalitatief onderzoek Detailrapport kwantitatief onderzoek

8 Thema 1 Profiel 70-plussers & woongenot

9 Profiel: woonsituatie & burgerlijke staat
Thema 1 De leeftijd van de onderzoekspopulatie varieert van 66 tot 92 jaar. De gemiddelde leeftijd is 74 jaar. De 70-plussers zijn over het algemeen actief en zelfstandig. Een paar zijn slecht ter been, een aantal gaat cognitief achteruit of zijn door eerdere ziekte al in zorg bij de thuiszorg en erg afhankelijk van mantelzorg. Aantallen

10 Profiel: opleiding & inkomen
Thema 1 Profiel: opleiding & inkomen Het opleidingsniveau van de oudere inwoners is relatief laag. Hetzelfde geldt voor hun inkomen. Overigens heeft 25% de inkomensvraag niet ingevuld, blijkbaar ligt dit gevoelig.

11 Profiel: aantal jaren wonend in Austerlitz
Thema 1 Profiel: aantal jaren wonend in Austerlitz 83% van de geënquêteerden woont al 25 jaar of langer in Austerlitz. Het merendeel wil ook als zij hulpbehoevender worden pertinent niet buiten Austerlitz wonen. Mensen die op hoge leeftijd nog moeten verhuizen zijn er vaak mentaal slechter aan toe dan daarvoor, door verlies van sociale contacten en desoriëntatie.

12 Voordelen wonen in Austerlitz
Thema 1 Voordelen wonen in Austerlitz Rustig (komt heel vaak voor) Prachtige omgeving/bossen (komt vaak voor) Onderlinge saamhorigheid (komt regelmatig voor) Verenigingsleven (komt soms voor) Klein dorp (komt soms voor) Nadelen wonen in Austerlitz Naarmate men ouder wordt blijken de nadelen van Austerlitz zwaarder te gaan wegen: men brengt veel vaker een bezoek aan de huisarts, men kan door cognitieve achteruitgang gedesoriënteerd zijn, of men is slecht ter been, en dan is reizen met het openbaar vervoer moeilijker/een te grote opgave. 2 van de 24 geïnterviewde huishoudens hebben verhuisplannen vanwege bovengenoemde nadelen. Slechte bereikbaarheid met OV (komt heel vaak voor) Weinig voorzieningen (komt heel vaak voor) Geen huisarts (komt regelmatig voor) Geen tandarts (komt een enkele keer voor)

13 Profiel: gezondheid & mobiliteit
Thema 1 Profiel: gezondheid & mobiliteit Ongeveer de helft van de 70-plus bevolking van Austerlitz voelt zich nog heel gezond. 18% heeft een matige of slechte gezondheid en bijna 20% geeft aan moeite met traplopen te hebben, terwijl slechts een paar huishoudens een traplift heeft laten plaatsen. Dit betekent dat er de komende jaren bij veel ouderen trapliften nodig zullen zijn om wonen in het huidige huis mogelijk te maken. Ruim een kwart is cognitief achteruit aan het gaan of al dementerend.

14 Profiel: mobiliteit, autobezit & mantelzorg
Thema 1 Profiel: mobiliteit, autobezit & mantelzorg 62% van de 70-plussers heeft kinderen dichtbij wonen en zij helpen vaak met autorijden voor grote boodschappen, voor artsenbezoek en tal van andere huishoudelijke taken zoals koken, huis schoonmaak, klussen, etc. Verder blijkt dat een groot aantal ouderen zonder de ondersteuning van hun kinderen niet alleen of samen in het huidige huis zou kunnen wonen. Ook is men erg afhankelijk van de auto: zonder auto zou men gezien het slechte OV en matige voorzieningen in Austerlitz nergens zijn. Slechts 12% van de huishoudens heeft geen auto.

15 Profiel: verbondenheid 70-plussers
Thema 1 Profiel: verbondenheid 70-plussers De verbondenheid is groot: 50% heeft dagelijks contact of onderneemt af en toe iets met elkaar 70-plussers blijken bijna al hun sociale activiteiten in Austerlitz zelf te hebben. Men heeft in de kwalitatieve interviews aangegeven meer in contact met jongere Austerlitzers te willen staan, bijvoorbeeld door activiteiten als Austerlitz Eet. 89% van de ouderen is lid van de zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt

16 Thema 2 Huidige woonsituatie en levensloopbestendigheid van de woning

17 Huidige woonsituatie Thema 2 In Austerlitz zijn vrijwel geen appartementen. Dat blijkt ook uit de enquete. De meeste ouderen wonen in een koophuis, vaak in de vrije sector. 33% woont in een seniorenwoning. Huishoudelijke ondersteuning wordt door kinderen, betaalde kracht of vrijwilliger gedaan. Klussen worden zelf of door partner of vooral door kinderen gedaan. Men heeft in het kwalitatieve onderzoek aangegeven veel op de kinderen terug te vallen voor huis/tuin onderhoud. Door zo’n 20% van de ouderen is aangegeven dat men nu al graag gelijkvloers zou willen wonen, maar dat er een tekort aan seniorenwoningen is en er op dit moment geen alternatief in Austerlitz is.

18 Huidige woonsituatie: grootte huis & aantal kamers
Thema 2  Ouderen in Austerlitz zijn gewend groot te wonen. Het gemiddeld aantal vierkante meter per woning is 127 m2. De meerderheid heeft 4 of meer kamers.

19 Levensloopbestendigheid woning
Thema 2 Levensloopbestendigheid woning Slechts 1 op de 10 huizen is goed levensloopbestendig. Veel huizen zijn al redelijk oud en bijna 40% is nooit verbouwd. Uit het kwalitatieve onderzoek bleek verder: Slechts een enkeling denkt al na over met het levensloopbestendig maken van de woning, Het lijkt erop dat men het een beetje op zijn beloop laat en met mantelzorg van kinderen of buren de alledaagse hulp met tuinonderhoud, huishouding, boodschappen en vervoer rond krijgt. Men heeft geen inzicht in de kosten en tijdsduur van het levensloopbestendig maken van de woning; Men ziet erg op tegen het eventueel in de toekomst levensloo bestendig maken van de woning qua rotzooi/herrie en de hoge kosten die daarmee gepaard gaan. Men staat nergens ingeschreven voor toekomstig wonen (verzorgings/verpleeghuis in Zeist of Driebergen).

20 Woonsituatie: eventuele verhuisredenen
Thema 2 Woonsituatie: eventuele verhuisredenen Van de ondervraagden geven 26 (24%) aan nooit te overwegen om te verhuizen. Voor diegenen die dit wel overwegen zijn er uiteenlopende redenen, opgedeeld in huis, omgeving en algemene redenen. Anders: Zolang ik goed blijf, blijf ik hier wonen Huis met biljartkamer, interne werkruimte en sauna Verwacht over vijf jaar meer redenen te hebben Als ik geen auto meer kan of mag rijden

21 Thema 2 Verhuisredenen Veel oudere inwoners denken wel eens over verhuizing na. Dit heeft vooral te maken met de lichamelijke achteruitgang van de bewoners en het feit dat de woning hierdoor minder geschikt wordt en niet zozeer met de woonomgeving. De meest genoemde redenen om verhuizing te overwegen zijn de bewerkelijkheid van huis en tuin, de wens om gelijkvloers te wonen. “als een van ons slechter wordt kunnen we deze bewerkelijke tuin en het grote huis niet meer aan denk ik. Nu helpt onze zoon met de tuin, maar hij heeft zelf ook al zo’n grote tuin te onderhouden in Driebergen” “als mijn partner weg zou vallen zou ik het eng vinden om alleen in dit huis te wonen en ik rij zelf geen auto”

22 Thema 3 Woonsituatie in de toekomst

23 Thema 3 Toekomstig wonen in Austerlitz zelf voor 2/3 van de 70-plus populatie een ‘’must”” In de kwalitatieve interviews waren mensen heel stellig in het willen blijven wonen in Austerlitz zelf. Men is diep geworteld in Austerlitz (wordt bevestigd door de lange duur dat men er al woont en het feit dat men vrijwel alle sociale activiteiten in Austerlitz zelf heeft).

24 Verhuismoment voorkeur
Thema 3 Verhuismoment voorkeur De helft van de ouderen wil pertinent niet verhuizen, maar desgevraagd is men toch wel geneigd om te verhuizen voordat men intensieve zorg nodig heeft. Een minderheid (12%) wil buiten Austerlitz gaan wonen. Van degenen die in Austerlitz wil blijven wil ongeveer een derde deel naar een levensloopbestendige woning in een rustig deel van het dorp, een derde in relatief gezonde staat naar een centraal woonzorgcomplex en een derde pas naar zo’n complex als ze intensieve zorg nodig hebben.

25 Toekomstig wonen: voorkeuren bij wonen in het woonzorg complex
Thema 3 Toekomstig wonen: voorkeuren bij wonen in het woonzorg complex Er is duidelijke voorkeur voor huurwoningen. De wensen met betrekking tot de grootte variëren sterk, maar voor de overgrote meerderheid is 2 of 3 kamers voldoende. Het gemiddelde budget is Euro 737,- per maand aan huur (incl. servicekosten, maar zonder rekening te houden met huurtoeslag).

26 Toekomstig wonen: locatie voorkeur woon-zorgcomplex
Thema 3 Toekomstig wonen: locatie voorkeur woon-zorgcomplex Uit het kwalitatieve onderzoek bleek dat er twee verschillende segmenten in de doelgroep te onderscheiden zijn: Echtparen, die over het algemeen redelijk veel te besteden hebben en erg op rust en bos gesteld zijn Alleenstaanden, meestal vrouwen, die minder te besteden hebben en liever zo centraal mogelijk wonen Dit komt ook terug in de wensen ten aanzien van de locatie van de zorgwoningen: de helft ziet deze het liefst los van de school. 30% zegt geen herrie en overlast van spelende kinderen te willen. 70% zegt juist graag in de activiteit en gezelligheid van de school te willen wonen.

27 Gewenste bouwstijl/voorzieningen woon-zorgcomplex
Thema 3 Gewenste bouwstijl/voorzieningen woon-zorgcomplex De bouwstijl van het woon-zorgcomplex is belangrijk voor mensen, niet zozeer duurzaamheid maar vooral de ‘look and feel’ van het gebouw: het moet niet te modern worden, dat past niet bij mensen die hun hele leven in eenvoudige ouderwetse huizen hebben gewoond; Wel heeft men de voorkeur voor een gebouw met veel licht: daar hebben de mensen behoefte aan, maar is in praktische zin ook belangrijk voor oudere mensen. Er is vooral behoefte aan buitenruimte (gezamenlijke tuin of balkon), medische voorzieningen, gemeenschappelijke logeerkamer(s), parkeergelegenheid. Verder valt op dat veel mensen graag op de begane grond willen wonen. Men wil verder wel de mogelijkheid hebben om samen te eten, maar een gemeenschappelijke woonkeuken vindt men niet nodig.

28 Thema 3 Welke voorkeuren heeft U als U in het woon-zorgcomplex zou komen te wonen Bron: kwalitatief onderzoek (interviews) LVG/MVG bewoners: licht verstandelijk gehandicapt/meervoudig gehandicapt. Mensen hebben de voorkeur voor andere ouderen uit Austerlitz, maar in het geval er aangevuld moet worden met andere bewoners dan heeft: Een groot aantal geïnterviewden (75%) heeft aangegeven moeite te hebben om te wonen met gevorderde dementerenden. Men is deels geïnteresseerd in gezamenlijk eten, maar deels ook niet omdat men dat nu ook niet doet en aan alleen eten gewend is geraakt; Men is veelal (90%) geïnteresseerd in dagbestedings activiteiten, alhoewel wel vaak werd genoemd dat het activiteiten moeten zijn die bij de hobby's en interesses passen die degene nu heeft (“bingo zal ik nooit gaan doen”); Men zou graag een film/lezingen/bibliotheek zaal willen, ook omdat die er niet (meer) is in Austerlitz; Men realiseert zich dat de behoeften nu heel anders kunnen zijn dan als men zijn/haar partner verliest of flink achteruit is gegaan in gezondheid of geheugen problemen heeft gekregen; Men verwacht veel van een woon-zorgcomplex, ook omdat er nu niets is en het realiseren van een woon-zorgcomplex in Austerlitz betekent dat men niet uit Austerlitz weg hoeft als zelfstandig wonen niet langer verantwoord zou zijn; Persoonlijke verzorging blijkt nu zelf of door de kinderen te gebeuren, die veelal dichtbij wonen. Alleen voor medische verzorging wordt de thuiszorg ingeschakeld. Als men straks in het woon-zorgcomplex komt te wonen zal de ondersteuning door kinderen gewoon doorgaan.

29 Conclusies en aanbevelingen

30 Conclusies en aanbevelingen (1)
Thema 1: Profiel 70-plusser & woongenot De Austerlitzer 70-plus bevolking is relatief laag opgeleid en het merendeel woont al zeer lang (>25 jaar) in Austerlitz. Het bruto jaarinkomen van 70-plussers ligt t.o.v. omliggende dorpen laag: 40% heeft minder dan bruto per jaar. De verbondenheid van 70-plussers met het dorp Austerlitz is groot en hun sociale leven speelt zich vooral in het dorp af. De helft van de 70-plussers is in goede gezondheid, een vijfde deel is slecht ter been. Een kwart heeft cognitieve problemen. 9 van de 10 huishoudens hebben een auto; 2/3 van de ouderen rijdt zelf auto. Dit is ook een belangrijke voorwaarde vanwege de matige bereikbaarheid van Austerlitz. De nadelen van Austerlitz gaan zwaarder wegen naarmate men ouder en hulpbehoevender wordt omdat men vaker naar een arts, tandarts, apotheek e.d. moet die niet in Austerlitz zelf aanwezig zijn. Men maakt veel gebruik van ondersteuning bij huishoudelijke schoonmaak, boodschappen, maar vooral door de kinderen of andere mantelzorger. 2/3 van de populatie heeft kinderen op <25 km afstand wonen die hen veel helpen. 89% van de 70-plus populatie is lid van Austerlitz Zorgt. Meer dan de helft van de geënquêteerden bezit een PC/laptop of een iPad/tablet. De geïnterviewden hebben open over hun huidige woonsituatie en hun toekomstige wensen en behoeften gesproken, hierdoor is er zeer waardevolle informatie opgehaald. De 35 geïnterviewden bleken vrijwel allemaal al heel lang in Austerlitz te wonen: van 7 jaar-75 jaar. De gemiddelde duur van wonen in Austerlitz betrof 36 jaar. Het opleidingsniveau van de geïnterviewden lag op mbo-niveau, er waren enkele hbo-universitair opgeleiden. De geïnterviewden waren over het algemeen actief en zelfstandig. Enkelen waren slecht ter been, een aantal gingen cognitief achteruit of waren door eerdere ziekte al in zorg bij de thuiszorg. Het merendeel van de geïnterviewden heeft zijn hele sociale leven in Austerlitz. De toekomstige woonsituatie was door bijna alle geïnterviewden nog niet goed doordacht. Slechts 1 van de 35 geïnterviewden staat ingeschreven in een verzorgings-/verpleeghuis, te Zeist.

31 Conclusies en aanbevelingen (2)
Thema 2: Huidige woonsituatie & levensloopbestendigheid woning Veel oudere inwoners van Austerlitz wonen al heel lang in dezelfde koopwoning. Deze is meestal niet levensloopbestendig. De meeste huizen zijn in oude staat en slechts 10% is recent gerenoveerd. Slechts 25% woont in een huurhuis. Zij kunnen de overstap makkelijker maken naar het woonzorgcomplex omdat zij hun oude huis niet eerst hoeven te verkopen. Veel ouderen denk wel eens aan verhuizen omdat hun huis voor hen niet geschikt is als ze gebrekkiger worden. Maar over het algemeen wil men graag in Austerlitz blijven wonen. 70-plussers lijken aanpassingen van hun woning op z’n beloop te laten omdat ze opzien tegen de hoge kosten en gedoe van een aanpassing.

32 Conclusies en aanbevelingen (3)
Thema 3: Toekomstig wonen en wensen voor het woonzorg-complex Er ijn twee verschillende segmenten in de doelgroep te onderscheiden: Echtparen, die over het algemeen redelijk veel te besteden hebben en erg op rust en bos gesteld zijn Alleenstaanden, meestal vrouwen, die minder te besteden hebben en liever zo centraal mogelijk wonen De verwachting is dat er voor luxere seniorenappartementen zo’n 25% zal zijn en dat 75% een eenvoudiger kleiner appartement in het woonzorgcomplex zal willen afnemen. Breed gedeelde wensen t.a.v. het complex zijn: buitenruimte, begane grondappartement, parkeerruimte, medische voorzieningen, logeerkamer, niet te modern, veel licht. Er lijkt meer behoefte aan 1-persoons appartementen te zijn dan aan 2-persoons appartementen, omdat de echtparen veelal aangaven zo lang mogelijk in het huidige huis te willen blijven wonen zolang hun partner nog leeft, maar als zij alleenstaand zouden worden zij zichzelf niet zagen blijven wonen in het huis. Men wil wel andere ouderen of jongeren met een beperking in het complex, maar liever geen ernstig verstandelijk gehandicapten of mensen met ernstige dementie. Er is ruime behoefte aan gemeenschappelijk eten en dagactiviteiten. Er is niet zoveel behoefte aan overige gemaksdiensten.

33 Overige aanbevelingen
Het advies is om zeer open te zijn over bouwplannen en informatieavonden te houden zodanig dat toekomstige bewoners inspraak krijgen in bouw beslissingen zodat men bouwt waar ook echt behoefte aan is; Het zou nuttig zijn om een onderzoek naar de verkoopbaarheid en verkoopwaarden van huizen van de onderzoekspopulatie (70-plussers) van Austerlitz te laten uitvoeren omdat dit zo’n bepalende factor is of mensen straks in het woon zorg complex zal (kunnen) gaan wonen of niet. Hier zou ook gebruik kunnen worden gemaakt van een scenario analyse. Wat buiten beschouwing gebleven is in de interviews en enquête is hoe men de thuiszorg ervaart (tevredenheids onderzoeken) en hoe de ontwikkelingen qua aanbod van thuiszorg (regulier dan wel privaat) in Austerlitz en omgeving zullen zijn. Het advies is om in kaart te laten brengen welke thuiszorgorganisaties en 24-uurs private zorg mogelijkheden er zijn en met welke tevredenheids scores. Dit zal de 70-plussers doen beseffen dat indien men 24-uurszorg nodig heeft in de toekomst de mogelijkheden zeer beperkt of erg kostbaar zijn en dat wonen in het woon-zorgcomplex met mogelijkheid tot afname van zorg als men slechter wordt een aantrekkelijke veilige woonvorm is voor ouderen.