Patiëntenrechten.

Patiëntenrechten

Inleiding patiëntenrechten = niet nieuw
2002: elementaire rechten samengebracht in één wet duidelijke en toegankelijke informatie betere behandeling van de klachten van de patiënt gemakkelijke toegankelijkheid en betere naleving De patiënt heeft altijd al rechten gehad. Vroeger moest de rechtsbescherming van de patiënt evenwel afgeleid worden uit o.m. internationale verdragsteksten, algemene rechtsbeginselen, grondwettelijke bepalingen, strafrechtelijke bepalingen, waardoor patiënten en zorgverleners niet op een eenvoudige manier kennis konden krijgen van hun rechten en plichten in de dagdagelijkse gezondheidszorg. Dit had tot gevolg dat ze hun elementaire rechten zoals toestemming of weigering van een behandeling na informatie niet voldoende uitoefenden wegens gebrek aan kennis. De wetgever heeft in 2002 een wet uitgevaardigd met als doel aan de patiënt het recht te verzekeren op een duidelijke en toegankelijke manier informatie over zijn gezondheidstoestand te verkrijgen en over de zorgen die hem voorgesteld of verleend worden en te zorgen voor een betere behandeling van de klachten van de patiënt over de ontvangen zorgen met respect voor de menselijke waardigheid. De wet moest duidelijk en eenvoudig zijn, wat op zijn beurt bijdraagt tot een gemakkelijke toegankelijkheid en tot een betere naleving ervan.

Inleiding wet = kader tot dialoog
kern is relatie tussen patiënt en zorgverlener voor wie bestemd? patiënt ‘Elke persoon aan wie gezondheidszorg wordt verstrekt, al dan niet op eigen verzoek’ zorgverlener ‘geneesheren, tandartsen, apothekers, vroedvrouwen, kinesitherapeuten,beoefenaars van de verpleegkunde, paramedici, zorgkundigen, hulpverlener-ambulancier’. Vanaf 2014 en mits KB vóór 02/09/’16 ook klinisch psychologen en gemachtigde psychotherapeuten. gezondheidszorg Deze wet is een belangrijk kader om te komen tot de noodzakelijke dialoog tussen patiënt en zorgverlener. Deze wet wil de kwaliteit van de gezondheidszorgen verbeteren maar is geen heiligmakend iets. De kern van het gebeuren is nog steeds de relatie tussen patiënt en zorgverlener, die met elkaar in dialoog treden. Wie de illusie heeft dat elk probleem onmiddellijk en eenvoudig kan opgelost worden door even snel naar de wet terug te grijpen, zal ontgoocheld zijn. Voor wie is de wet bestemd? Patiënt: zie dia Zorgverlener: zie dia + duidelijk aangeven dat de wet dus niet van toepassing op: o.a. maatschappelijk werker, bejaardenhelper… (paramedici zijn bandagist, orthesisten prothesist, diëtist, ergotherapeut,farmaceutisch technisch-assistent,technoloog medische beeldvorming,medisch laboratorium technoloog, logopedist, orthoptist, podoloog, audioloog en audicien). Sinds 2014 werd het toepassingsgebied van de wet ook uitgebreid naar klinisch psychologen en gemachtigde psychotherapeuten. Dit onderdeel van de wet moet echter bekrachtigd worden bij Koninklijk Besluit, en dit uiterlijk op 01/09/2016. Op dit moment is de wet dus nog niet van toepassing op deze zorgverleners, maar in de (nabije) toekomst zou dit wel het geval moeten zijn. Beroep je sowieso op de dienst ledenverdediging van CM voor de meest actuele informatie. Gezondheidszorg= ‘alle diensten verstrekt door een zorgverlener met het oog op het bevorderen, vaststellen (bijv. verzekeringsgeneeskunde), behouden, herstellen (bijv. revalidatie) of verbeteren van de gezondheidstoestand van een patiënt, om het uiterlijk van een patiënt om voornamelijk esthetische redenen te veranderen of om hem bij het levenseinde te begeleiden (bijv. palliatieve zorgen).’ Het medisch onderzoek in het kader van de verzekeringsgeneeskunde, gerechtelijke geneeskunde of het onderzoek door de adviserend geneesheer van een ziekenfonds of een arbeidsgeneesheer vallen onder de toepassing van de wet.

Overzicht rechten patiëntpatiënt
recht op kwaliteitsvolle dienstverlening recht op vrije keuze van zorgverlener recht op alle informatie over uw gezondheidstoestand recht om op een geïnformeerde en vrije wijze toe te stemmen in elke tussenkomst recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer recht op klachtenbemiddeling recht op pijnbehandeling Vooraleer in te zoemen op deze verschillende rechten zoals voorzien door de wet, willen we u eerst vertrouwd maken met twee belangrijke begrippen die regelmatig ter sprake zullen komen doorheen de bespreking van deze rechten, met name de ‘vertrouwenspersoon’ enerzijds en de ‘vertegenwoordiger’ anderzijds. Het is zeer belangrijk dat jullie goed begrijpen wat deze begrippen precies inhouden en wat het verschil is tussen beide. (overgang naar volgende dia)

Vertrouwenspersoon ≠ vertegenwoordiger? vertegenwoordiger?
staat patiënt bij oefent de rechten niet uit in de plaats van de patiënt! aanduiding op informele basis/vertrouwensrelatie - modelformulier vertegenwoordiger oefent de rechten uit in de plaats van de patiënt treedt enkel op ingeval patiënt zelf niet in staat is zijn rechten uit te oefenen Vertrouwenspersoon Elke patiënt kan een vertrouwenspersoon aanduiden. De vertrouwenspersoon staat de patiënt bij en helpt hem/haar bij de uitoefening van zijn/haar rechten, maar de patiënt blijft steeds zelfstandig beslissingen nemen. De aanduiding van een vertrouwenspersoon gebeurt op informele basis, er hoeven geen schriftelijke documenten te worden ondertekend, alhoewel dit uiteraard mogelijk en soms nuttig kan zijn. Een modelformulier hiervoor is terug te vinden op de site van de FOD Volksgezondheid. Je kan dus gebruik maken van dit formulier maar dit moet niet. De vertrouwenspersoon hoeft geen familie te zijn. Het kan ook een vriend, een buur, een zorgverlener,… zijn. De vertrouwenspersoon kan de patiënt bijstaan bij het bekomen van informatie over de gezondheidstoestand van de patiënt bij de zorgverlener. Hij kan de patiënt b.v. vergezellen bij een consultatie. Hij/zij kan de patiënt bijstaan bij het indienen van een klacht. Een vertrouwenspersoon kan patiënt ook bijstaan bij de inzage of bekomen van kopie van het patiëntendossier. Als patiënt kan je meerdere vertrouwenspersonen aanduiden. De vertegenwoordiger zal op het ogenblik dat de patiënt wilsonbekwaam is de rechten van de patiënt in zijn plaats uitoefenen. Het gaat dus verder dan enkel en alleen de patiënt bijstaan (cfr vertrouwenspersoon). De vertegenwoordiger zal als het ware in de schoenen van de patiënt treden. De vertegenwoordiger kan dus in tegenstelling tot de vertrouwenspersoon wel optreden in naam van de patiënt en beslissingen nemen vanaf het ogenblik dat de patiënt hier zelf niet meer toe in staat is. Dit kan zowel op basis van zijn fysieke en/of mentale toestand, leeftijd of door een wettelijk statuut van wilsonbekwaamheid zijn. De rechten van de vertegenwoordiger zijn niet onbeperkt, het belang van de patiënt blijft steeds centraal staan. Indien de zorgverlener van mening is dat de vertegenwoordiger een beslissing neemt die niet in het belang van de patiënt is, levenbedreigend is of zijn gezondheid ernstig zal aantasten, kan de zorgverlener afwijken van de genomen beslissing. Hij dient hiervoor wel te overleggen met een collega en dit schriftelijk bij te houden in het patiëntendossier. Als de wettelijk vertegenwoordiger echter kan aantonen dat dit de uitdrukkelijke wens was van de patiënt, kan ook de zorgverlener deze beslissing niet naast zich neer leggen.

Vertrouwenspersoon ≠ vertegenwoordiger?
minderjarigen meerderjarigen (“wilsonbekwamen”) benoemde vertegenwoordiger, door patiënt zelf benoemd modelformulier ( bewindvoerder over de persoon, na machtiging door vrederechter cascaderegeling: wettelijk of feitelijk samenwonende partner, meerderjarig kind, een ouder, een meerderjarige broer of zus MINDERJARIGEN Zoals ook geregeld in het burgerlijk wetboek, voorziet de wet patiëntenrechten dat de rechten van de minderjarige patiënt worden uitgeoefend door de ouders die het gezag over de minderjarige uitoefenen of desgevallend door de voogd indien de minderjarige geen ouders heeft die het gezag over hem kunnen uitoefenen. Algemeen aanvaard is dat de minderjarige patiënt niet volledig buiten spel mag gezet worden, maar dat hij integendeel afhankelijk van zijn leeftijd en maturiteit, betrokken moet worden bij het uitoefenen van de rechten. De wet voorziet zelfs dat de minderjarige, indien door de zorgverlener hiertoe bekwaam beoordeeld, zijn rechten zelfstandig kan uitoefenen. MEERDERJARIGEN In 2014 werd de wet die de regelingen inzake onbekwaamheid bij meerderjarigen gewijzigd en trad een nieuwe bescherming in werking. De vroegere beschermingsstatuten “verlengde minderjarigheid” en “onbekwaamverklaring” bestaan niet langer. Er is enkel nog sprake van meerderjarige personen die zelf niet in staat zijn om hun wil te uiten (“wilsonbekwamen”). Je kan zelf, op een ogenblik dat je nog in staat bent om je wil te uiten, een vertegenwoordiger van jouw keuze aanduiden. Dit moet schriftelijk gebeuren en zowel patiënt als gekozen vertegenwoordiger moeten het document ondertekenen. De FOD Volksgezondheid heeft hiervoor een modelformulier uitgewerkt. Als er geen vertegenwoordiger werd aangeduid, zal eerst de bewindvoerder over de persoon, aangeduid door de vrederechter, tussenkomen als vertegenwoordiger. Is er geen bewindvoerder over de persoon, dan komen volgende personen in dalende volgorde in aanmerking als vertegenwoordiger: samenwonende echtgenoot wettelijk of feitelijk samenwonende partner meerderjarig kind een ouder meerderjarige broer of zus Als deze personen niet optreden of ontbreken, dan behartigt de zorgverlener de belangen van de patiënt. Als patiënt heb je er alle belang bij om, op een moment dat je hiertoe nog in staat bent, zelf een vertegenwoordiger te benoemen. Op die manier bescherm je je tegen de onzekerheid die kan ontstaan als je zelf niet meer in staat zou zijn om jouw wil te uiten: elke belanghebbende kan immers aan de vrederechter vragen om een bewindvoerder over de persoon aan te duiden op een ogenblik dat je zelf niet meer in staat bent jouw rechten uit te oefenen. Deze persoon komt sowieso in aanmerking vooraleer het bovenvermelde cascadesysteem in werking treedt.

Vertrouwenspersoon ≠ vertegenwoordiger?
Goed om weten bijstand door vertrouwenspersoon mogelijk zonder formaliteiten mogelijkheid aanduiding vertegenwoordiger van uw keuze voorwaarde: wilsbekwame patiënt op moment van aanduiding indien geen benoemde vertegenwoordiger: cascaderegeling!

Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening
best mogelijke zorg eerbiediging menselijke waardigheid en zelfbeschikking zonder enig onderscheid zorg die beantwoordt aan behoeften het gedrag van de zorgverlener en de ‘technische’ handeling = kwaliteitsvol Elke patiënt heeft ten opzichte van de zorgverlener van wie hij gezondheidszorg ontvangt, recht op de best mogelijke zorg in functie van de medische kennis en de beschikbare technologie. Bovendien moet de zorgverlener steeds de menselijke waardigheid en de autonomie van de patiënt respecteren. Hierbij mag hij geen onderscheid maken op basis van sociale klasse, nationaliteit of inkomen. Wat betekent dit nu precies? De zorgverlener moet de best mogelijke verzorging toedienen en handelen zoals elke andere zorgvuldige arts, geplaatst in dezelfde omstandigheden, zou doen: de ‘goede huisvader of bonus Medicus’. De zorgverlener moet ook rekening houden met de morele, culturele en religieuze waarden van de patiënt (b.v. mensen die omwille van religieuze overtuiging bloedtransfusie weigeren). Artikel 5 stelt tenslotte dat de patiënt recht heeft op een kwaliteitsvolle dienstverlening ‘die beantwoordt aan zijn behoeften’. Het spreekt voor zich dat niet aan alle mogelijke individuele behoeften moet worden tegemoet gekomen. Belangrijk is op te merken dat dit recht op kwaliteitsvolle dienstverlening zowel betrekking heeft op het gedrag van de zorgverlener als op de ‘technische’ handeling: beiden moeten op een kwaliteitsvolle manier verlopen.

Zoé Mijn arts vertelde me dat ik een kwaadaardige cyste op mijn eierstok heb. Hij nam echter niet de tijd om dit nieuws met mij te bespreken. Hij werkte me de spreekkamer uit omdat hij nog heel wat wachtende patiënten had. Ik illustreer dit graag aan de hand van twee casussen, een eerste gaat over Zoé, de tweede is het verhaal van Louis.

Zoé moet een arts niet voldoende tijd nemen om slecht nieuws te brengen? Wat kan ik hiertegen ondernemen? Uit het verhaal van Zoé blijkt duidelijk dat de zorgverlener haar recht op kwaliteitsvolle dienstverlening geschonden heeft. Ga dan over naar volgende dia

Tips spreek zorgverlener aan op zijn (kwetsend) gedrag schrijf je ervaringen op ombudsdienst -> bemiddelen ondersteuning door ziekenfonds Tips Spreek uw zorgverlener aan op zijn gedrag, indien dit gedrag volgens u volledig ongepast was of meer nog, kwetsend overkwam; indien u het te moeilijk vindt om de zorgverlener hierover in een individueel gesprek aan te spreken, kan u ook overwegen om een brief te schrijven; een andere mogelijkheid is om dit probleem aan te kaarten bij de bevoegde ombudsdienst. Zij hebben een bemiddelende rol en zullen helpen om de zaak eerst en vooral bespreekbaar te maken met de zorgverlener en proberen om via bemiddeling tot een oplossing te komen. u kan ook steeds terecht bij het ziekenfonds dat u zal helpen met uw klacht en samen met u zal bekijken welke mogelijke (re)acties er zijn. Het ziekenfonds kan u ondersteuning bieden bij uw eventuele tussenkomsten naar de zorgverlener of ombudsdienst toe.

Louis Ik onderging onlangs een operatie waarbij een knieprothese werd ingeplant. Na deze operatie kreeg ik een spraakstoornis. Door een beroerte moest ik langer in het ziekenhuis blijven. Toen ik beter was, mocht ik naar huis en kreeg ik medicatie voorgeschreven. Mijn gezondheid ging echter heel snel terug achteruit, waarna ik opnieuw werd opgenomen met een maagbloeding. Na onderzoek bleek dat de schade het gevolg was van een verkeerde dosering van de medicatie.

Louis kan ik (gerechtelijke) stappen ondernemen voor de schade die ik door deze fout heb geleden? minnelijke of gerechtelijke procedure bewijs fout – schade - oorzakelijk verband Fonds voor Medische Ongevallen advies over aansprakelijkheid en ernst van de schade rechtsbijstand CM België kent een uitstekende gezondheidszorg. Een ingreep of behandeling in onze ziekenhuizen verloopt bijna altijd zoals verwacht. Maar soms gebeurt het dat een medische ingreep of behandeling niet verlopen is zoals het hoort. Het is belangrijk te weten dat om schadevergoeding te kunnen krijgen via een minnelijke of gerechtelijke procedure, u steeds moet kunnen aantonen dat er een fout is gebeurd, dat u schade heeft geleden én dat de fout de oorzaak vormt van uw schade. Sinds enkele jaren is er een nieuwe, bijkomende minnelijke procedure in het leven geroepen, meer bepaald de minnelijke procedure bij het Fonds voor medische ongevallen. Voor feiten die dateren vanaf 2 april 2010, kan ook advies gevraagd worden aan het Fonds voor medische ongevallen. Het Fonds zal dan niet alleen advies geven over een eventuele aansprakelijkheid maar ook over de ernst van de schade. Voor ongevallen die een bepaalde ernstgraad bereiken, zal het Fonds , mits voldaan is aan een aantal voorwaarden, de schade vergoeden. Ook uw ziekenfonds kan voor u een belangrijke rol spelen in deze moeilijke zoektocht naar wat er bestaat en mogelijk is indien u slachtoffer denkt te zijn van een medisch ongeval. Het is dikwijls voor vele patiënten niet altijd in eerste instantie te doen om een schadevergoeding te bekomen. Regelmatig zitten mensen nog met zoveel vragen over wat er nu precies gebeurd is zonder dat ze gehoor vinden bij de zorgverleners. Ook in dat geval kan uw ziekenfonds u bijstaan in uw zoektocht naar duidelijkheid. CM heeft een jarenlange ervaring opgebouwd in het verlenen van rechtsbijstand bij medische ongevallen. Op basis van deze juridische en medische expertise werd een specifieke procedure uitgewerkt voor het beheren van dossiers medische ongevallen. Ons team van artsen en juristen onderzoekt of u effectief het slachtoffer werd van een medisch ongeval en zoeken samen met u naar een oplossing. Dergelijke dossiers zijn per definitie zeer complex en hun behandeling neemt heel veel tijd in beslag. Voor verdere vragen in verband met de specifieke dienstverlening vanuit CM voor dit type van ongevallen, kan u steeds bij ons terecht voor verdere info op een ander moment. We beschikken over een specifieke brochure medische ongevallen die u op eenvoudig verzoek kan bekomen bij uw ziekenfonds.

Tips ingeval medisch ongeval betaal facturen bewaar RX’en, medische verslagen, uitgaven in verband met ongeval,… u heeft recht op inzage en afschrift patiëntendossier raadpleeg uw ziekenfonds Betaal altijd de facturen die betrekking hebben op het ongeval. Anders bestaat de kans dat u bij een negatief resultaat of advies hoge interesten moet betalen op de onbetaalde bedragen. Bewaar alle gewone of medische foto's van voor en na het ongeval. Beeldmateriaal is belangrijk in het kader van een onderzoek van de klacht. Ook vóór een eventuele herstelingreep laat u best beeldmateriaal en een uitgebreid verslag maken. Bewaar alle bewijsstukken van de uitgaven in verband met het ongeval zoals de ziekenhuisfactuur, kosten voor verzorging, enz. Dat is belangrijk om de schade te kunnen evalueren in geval er een medisch ongeval met/dan wel zonder aansprakelijkheid kan worden aangetoond. Met bepaalde vragen kunt u ook terecht bij de ombudsdienst van het ziekenhuis. De wet betreffende de rechten van de patiënt van geeft u het recht om uw patiëntendossier in te kijken en een afschrift te vragen. Weet dat uw ziekenfonds in een specifieke dienstverlening voorziet die u met raad en daad bijstaat ingeval u het slachtoffer wordt van een medisch ongeval.

Recht op vrije keuze principe recht op vrije keuze
recht op wijziging van de keuze geen aanvaardingsplicht voor zorgverlener uitzondering: spoedsituatie geloofsovertuiging of ras is geen grond voor weigering De patiënt heeft het recht op vrije keuze van zorgverlener en recht op wijziging van deze keuze behoudens, in beide gevallen, beperkingen opgelegd door de wet. De vrije keuze betekent ook dat de patiënt zich steeds tot een andere zorgverlener kan wenden. Het recht op vrije keuze van zorgverlener mag evenwel niet vertaald worden in een plicht van de zorgverlener om de patiënt te aanvaarden. Behalve in noodgevallen kan deze altijd weigeren om een patiënt te behandelen. In het laatste geval moet hij wel blijven waken over de continuïteit van de verzorging. Dat wil zeggen dat de zorgverlener er moet op toezien dat de patiënt de zorgen die hij nodig heeft, van een andere zorgverlener kan krijgen. Dit recht op vrije keuze behelst ook de mogelijkheid voor de patiënt om een tweede advies te vragen aan een andere zorgverlener, zonder daarom de zorgrelatie met zijn huidige zorgverlener te verbreken. Het is mogelijk dat een patiënt, na het horen van een zware diagnose of het voorstel van een zware behandeling, eerst nog een bijkomend advies wenst in te winnen bij een andere zorgverlener zonder dat dit daarom wil zeggen dat hij geen vertrouwen meer heeft in de eerste zorgverlener.

Recht op vrije keuze => Financiële gevolgen van deze vrije keuze
geconventioneerd  niet-geconventioneerd CM-website Het is belangrijk na te vragen of de zorgverlener geconventioneerd is of niet. Om de twee jaar komen vertegenwoordigers van de zorgverleners, de ziekenfondsen en de overheid in commissies en vergaderingen op het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitszekering (RIZIV) bijeen om overeenkomsten af te sluiten die de erelonen van de zorgverleners vastleggen. Elke individuele zorgverlener kan deze overeenkomst (conventie) aanvaarden, gedeeltelijk aanvaarden of niet aanvaarden. Het verbintenistarief bestaat uit het bedrag dat terugbetaald wordt door het ziekenfonds en het persoonlijk aandeel. Een geconventioneerde arts respecteert de officiële (of verbintenis)tarieven, zodat de patiënt enkel een beperkte opleg (het wettelijk remgeld) moet betalen. Enkel de limitatief opgesomde bijzondere eisen van de patiënt (b.v. eenpersoonskamer bij ziekenhuisopname) laten een overschrijding van de verbintenistarieven toe. Een niet-geconventioneerde arts zal mogelijk hogere erelonen in rekening brengen. Om dit te weten te komen, kan je ook steeds jouw ziekenfonds contacteren die voor jou kan nakijken of de arts die jij wenst te raadplegen geconventioneerd is of niet. Ook via de site van CM kan je al heel wat nuttige info in dit verband terug vinden.

Recht op vrije keuze ziekenhuisopname keuze arts bepaalt ziekenhuis
opnameverklaring twee- of meerpersoonskamer, verbod op ereloonsupplementen De patiënt zal zijn gekozen arts moeten volgen naar het ziekenhuis waar hij werkzaam is. Ingeval het om een geplande opname gaat, informeert de patiënt zich best op voorhand over de financiële gevolgen en vraagt een voorbeeld van de opnameverklaring. Met dit document maakt de patiënt keuzes die bepalend zijn voor de uiteindelijke kostprijs van een opname. Bij een klassieke hospitalisatie mogen artsen of ze nu wel of niet geconventioneerd zijn, geen ereloonsupplementen aanrekenen in een twee- of meerpersoonskamer. Ze zijn dus verplicht om tegen het verbintenistarief te werken. Als je geen ereloonsupplementen wil betalen, is het belangrijk dat je kiest voor een twee- of meerpersoonskamer. Bij een daghospitalisatie mogen niet geconventioneerde artsen nog steeds ereloonsupplementen vragen in een tweepersoonskamer, behalve voor: Alle verstrekkingen t.a.v. rechthebbenden op verhoogde tegemoetkoming en rechthebbenden met statuut chronische aandoening; Alle verstrekkingen uitgevoerd in het kader van oncologische zorg en dit t.a.v. alle patiënten. Kies daarom voor verzorging tegen verbintenistarief wanneer je bij daghospitalisatie geen ereloonsupplementen wilt betalen.

Recht op vrije keuze beperkingen op het recht op vrije keuze
door bestaande financiële mechanismen krachtens de wet b.v. controle in het kader van de sociale zekerheid, dringende geneeskundige hulpverlening beperkingen van organisatorische en praktische aard keuze voor meer betaalbare verzorging en tariefzekerheid Dit recht op vrije keuze is niet onbeperkt. Sommige financiële mechanismen proberen de vrije keuze te ‘sturen’. Zo is er de remgeldvermindering voor wie een Globaal Medisch Dossier heeft bij de huisarts, om de patiënt zoveel mogelijk aan een vaste huisarts te binden. Er zijn ook een aantal beperkingen van wettelijke aard. b.v. de artsen die onderzoeken doen of controles uitoefenen in het kader van de arbeidsgeneeskunde, de sociale zekerheid (bv. arbeidsongevallen en ziekteverzekering), de dringende geneeskundige hulpverlening (bv. het medisch team van MUG-wagens) of bij een algemene noodtoestand zal de vrije keuze noodgedwongen beperkt zijn. Er gelden ook beperkingen van praktische en organisatorische aard. Dit gaat van ‘geen tijd’ of ‘geen plaats’ tot het werken in teamverband, de binding met een bepaalde instelling of ziekenhuis (men kan bv. het verplegend personeel in een ziekenhuis niet kiezen) en de beschikbaarheid tijdens de wachtdienst of op spoeddiensten. De keuze voor een meer betaalbare verzorging en tariefzekerheid impliceert de keuze voor de geconventioneerde zorgverleners, boven de niet- of gedeeltelijk geconventioneerden. De keuze voor een meer betaalbare ziekenhuisopname impliceert de keuze op de opnameverklaring voor opname en verzorging op een twee-of meerpersoonskamer, boven opname op een eenpersoonskamer. In principe is er geen vrije keuze van adviserend geneesheer. Dit heeft uiteraard organisatorische redenen maar ook om pure willekeur uit te sluiten. De adviserend geneesheer is geen behandelende arts met wie betrokkene een medische zorgrelatie heeft. Het is een officiële controlegeneesheer met vastgelegde opdrachten in het kader van de wettelijke ziekteverzekering. Uiteraard moet ook de adviserend geneesheer de patiëntenrechten naleven en de mensen met respect behandelen.

Recht op vrije keuze Tips conventiestatuut van zorgverlener
 invloed op kostenplaatje tweede advies is altijd mogelijk geplande ziekenhuisopname vraag opnameverklaring vanaf 1/01/2013 ook geen ereloonsupplementen in tweepersoonskamer voor toelichting bij opnameverklaring kan je altijd terecht bij zorgverlener ziekenhuis ziekenfonds

Recht op patiëntendossier
kan ik mijn dossier inzien? recht op veilig bewaard en zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier rechtstreeks inzagerecht binnen 15 dagen recht op kopie wettelijk vastgelegde prijs maximum van 25 euro Elke patiënt heeft recht op een zorgvuldig en veilig bewaard patiëntendossier. Een eenduidige definitie van ‘een patiëntendossier’ en wat hier allemaal moet inzitten, bestaat niet. De patiënt heeft een rechtstreeks recht op inzage in zijn patiëntendossier. De zorgverlener moet onverwijld en ten laatste binnen 15 dagen na ontvangst ervan ook effectief inzage verlenen in het dossier. Naast een recht op inzage voorziet de wet ook uitdrukkelijk een recht op afschrift van het geheel of van een gedeelte van het patiëntendossier. Dit recht, dat wordt uitgeoefend onder dezelfde voorwaarden als het recht op inzage, is gebonden aan het betalen van een kostprijs van het afschrift; de kostprijs voor die kopie is wettelijk vastgelegd en bedraagt max. 25 euro. Het afschrift kan verschillende vormen aannemen zoals een kopie, een diskette, een bericht, een met de hand geschreven afschrift.

uitzonderingen op rechtstreekse inzage en afschrift therapeutische exceptie gegevens die betrekking hebben op een derde persoonlijke notities  onrechtstreeks inzagerecht Uitzonderingen: wanneer de zorgverlener bepaalde informatie niet aan patiënt meedeelde die uiteraard wel in het dossier genoteerd staan, en dit deed omdat hij vreesde dat de mededeling van die informatie ernstig nadeel zou betekenen voor de gezondheid van de patiënt (de zogenaamde ‘therapeutische exceptie’), moet hij de mogelijkheid hebben om de patiënt voor de confrontatie met die “gevoelige” informatie te behoeden indien tenminste het gevreesde nadeel voor de patiënt nog steeds aanwezig is. Hij zal het rechtstreeks inzagerecht niet kunnen weigeren aan een door patiënt aangewezen zorgverlener, die dan uitzonderlijk ook inzage krijgt in het dossier met inbegrip van de persoonlijke notities van zijn collega- zorgverlener. Ook gegevens over derden, b.v. info over familieleden in het dossier en de persoonlijke notities van de zorgverlener zijn uitgesloten van het rechtstreeks inzagerecht. Wat moet verstaan worden onder “Persoonlijke notities”? De memorie van toelichting geeft als definitie, de aantekeningen die door de zorgverlener afzonderlijk worden opgeborgen, die voor anderen, zelfs voor medebetrokkenen van de zorgverleningsequipe, nooit toegankelijk zijn en die nodig zijn voor het persoonlijk gebruik van de zorgverlener. Vanaf het ogenblik dat de zorgverlener deze aantekeningen spontaan voorlegt aan een collega, verliezen zij hun karakter van persoonlijke notities en kunnen zij niet uitgesloten worden van het inzagerecht. Omtrent discussies in verband met de term ‘persoonlijke notitie’ en ‘gegevens die betrekking hebben op derden’ kan de bevoegde ombudsdienst bemiddelend optreden en op die wijze nuttige verduidelijkingen geven.

overleden patiënt enkel onrechtstreeks recht op inzage geen recht op kopie enkel inzage mogelijk via een zorgverlener op vraag van echtgenoot, wettelijk samenwonende partner, partner, kinderen, grootouders, kleinkinderen, broers en zussen verzoek motiveren en specificeren GEEN recht ingeval van uitdrukkelijk verzet van patiënt bij leven Het informatierecht van de nabestaanden werd beperkt. Zij hebben geen recht op afschrift maar krijgen wel een recht op inzage, zij het onder strikte voorwaarden die allen samen moeten vervuld zijn: De patiënt heeft zich bij leven niet uitdrukkelijk verzet tegen inzage door zijn nabestaanden in ’t algemeen of door één of meerdere nader door hem aangeduide personen ervan; Enkel de echtgenoot, wettelijk samenwonende partner, de partner, de kinderen, de grootouders, de kleinkinderen, de broers en zussen kunnen inzage vragen; Het verzoek moet voldoende gemotiveerd en gespecificeerd zijn. In de memorie van toelichting wordt als voorbeeld van een mogelijke en aanvaardbare motivatie gegeven, het vermoeden van de nabestaanden dat er een fout is begaan. Verder kan het voor de nabestaanden in een aantal gevallen belangrijk zijn informatie te verkrijgen over de oorzaak van het overlijden van een familielid, om het overlijden beter te kunnen verwerken. Inzage kan ook gerechtvaardigd zijn om medische redenen, b.v. wanneer dat nodig is om na te gaan of een bepaalde aandoening antecedenten kent in de familie van de verzoeker. De reden van inzage determineert ook de omvang van de inzage. De inzage zal ook enkel maar slaan op de elementen in het dossier die relevant zijn in het licht van de door verzoeker gegeven motivering. B.v. reden inzage is kennen van de doodsoorzaak  inzage enkel in de gegevens die verband houden met de oorzaak van het overlijden. Het inzagerecht door de nabestaanden moet steeds onrechtstreeks gebeuren via een door de nabestaande die inzage wenst aangeduide zorgverlener die ook uitzonderlijk inzage heeft in de persoonlijke notities.

Tips vraag gerust naar de inhoud van uw patiëntendossier u kan de zorgverlener voorstellen om het dossier samen door te nemen je kan een kopie vragen zonder een reden te moeten opgeven ingeval van doorverwijzing of second opinion: rechtstreekse overmaking van alle nuttige gegevens van zorgverlener A naar zorgverlener B mogelijk

Informatie over gezondheidstoestand
inhoud informatie alle informatie nodig om inzicht in de gezondheidstoestand of de vermoedelijke evolutie ervan te krijgen enkel informatie over de patiënt zelf individualiteit van de patiënt De patiënt heeft tegenover de zorgverlener recht op alle informatie over zijn gezondheidstoestand die nodig is om deze te begrijpen zoals de diagnose, het gedrag dat in de toekomst wenselijk is, b.v. opdat de gezondheid behouden blijft (o.a. gebruik van medicatie, risico’s bij een zwangerschap,…) en de vermoedelijke evolutie ervan te in te schatten. Deze informatie moet in een duidelijke en begrijpelijke taal gegeven worden, aangepast aan de individuele patiënt. De informatie moet in eerste instantie mondeling gegeven worden maar de patiënt kan altijd vragen aan de zorgverlener om de informatie die hem gegeven wordt, ook op te schrijven.

informatie over gezondheidstoestand
Klara Ik onderging onlangs een preventief borstonderzoek, maar ik weet niet of ik me in de toekomst wel nog jaarlijks wil laten testen. kan ik mijn arts vragen me niets te laten weten, mocht hij iets vinden? recht op niet-weten Maar wil iedereen altijd wel alles weten? Klara vertelt dat ze onlangs een preventief borstonderzoek onderging en niet weet of ze zich in de toekomst wel nog jaarlijks wil laten testen. Ze wil zelfs aan haar arts vragen om haar zelfs niets te laten weten als ze iets vinden. De wet voorziet effectief in het recht op niet-weten. Maar zoals het recht op informatie niet absoluut is, (cfr. therapeutische exceptie, daarover direct meer) is ook het recht om niet te weten niet absoluut. VOLGENDE DIA) Wanneer het niet meedelen van informatie klaarblijkelijk ernstig nadeel voor de gezondheid van de patiënt of derden oplevert, (b.v. ingeval van een besmettelijke ziekte) kan de zorgverlener de patiënt toch informeren mits hij: hierover voorafgaandelijk een andere zorgverlener heeft geraadpleegd en de desgevallend aangewezen vertrouwenspersoon heeft gehoord.

Klara bestaan er uitzonderingen? indien niet-meedelen = klaarblijkelijk ernstig nadeel voor de gezondheid van patiënt of derden Wanneer het niet meedelen van informatie klaarblijkelijk ernstig nadeel voor de gezondheid van de patiënt of derden oplevert, (b.v. ingeval van een besmettelijke ziekte) kan de zorgverlener de patiënt toch informeren mits hij: hierover voorafgaandelijk een andere zorgverlener heeft geraadpleegd en de desgevallend aangewezen vertrouwenspersoon heeft gehoord.

therapeutische exceptie (= onthouden van informatie door zorgverlener aan patiënt) voorwaarden ernstig nadeel voor gezondheid patiënt schriftelijke motivering in patiëntendossier raadpleging andere zorgverlener inlichten vertrouwenspersoon Dit is een andere situatie dan in het geval van Klara. Hier is het immers de arts die zelf beslist om informatie achter te houden. Hij kan dit enkel doen onder bepaalde voorwaarden. Eén van die voorwaarden is dat het wél meedelen van de informatie aan de patiënt op dat moment een ernstig nadeel zou betekenen voor de gezondheid van de betrokken patiënt. Belangrijk is dat het niet-meedelen van informatie door de zorgverlener altijd tijdelijk kan zijn en van zodra het gevaar voor de gezondheid van de patiënt geweken is, de zorgverlener deze informatie wel moet meedelen. Belangrijk te wijzen dat hier de vertrouwenspersoon een belangrijke rol kan spelen en het dus niet te onderschatten is om ook effectief een vertrouwenspersoon te hebben in de zin van de wet patiëntenrechten.

Tips bereid een bezoek aan een zorgverlener voor en schrijf je vragen op een papiertje dat je kan meenemen naar de zorgverlener stel voldoende vragen tijdens de consultatie zelf, zeg het als je iets niet begrijpt schrijf op wat je hoort of vraag nadien aan de zorgverlener voor een schriftelijke weerslag van de belangrijkste punten neem eventueel een vertrouwenspersoon mee wees kritisch ten aanzien van informatie die je van het internet haalt

Recht op geïnformeerde toestemming
Felix In het ziekenhuis werd zonder mijn vraag en toestemming een gastroscopie uitgevoerd. Het onderzoek veroorzaakte daarbij een klaplong en zorgde voor heel wat complicaties. Dit onderzoek was niet alleen niet nodig, maar hield belangrijke risico’s in voor mij als Parkinsonpatiënt. Felix vertelt zijn verhaal: overloop de tekst van de slide

Felix is men als arts niet verplicht om de patiënt te informeren en toestemming te vragen voor het uitvoeren van een onderzoek? recht op geïnformeerde toestemming bestaan er uitzonderingen? spoedsituatie steeds eventuele wilsverklaring respecteren! De patiënt heeft recht om geïnformeerd, voorafgaandelijk en vrij toe te stemmen in iedere tussenkomst van de zorgverlener. Het begrip ‘tussenkomst’ moet begrepen worden in de meest ruime zin van het woord en is meer dan ‘aan het lichaam raken’. Het gaat dus ook over onderzoek, behandeling, therapie, verstrekken van geneesmiddelen, enz. De informatie die patiënt moet krijgen om te kunnen toestemmen dan wel te weigeren, moet tijdig en op voorhand verstrekt worden. Het gaat bijvoorbeeld niet op om de informatie te geven een uur voor de operatie doorgaat of erger nog op het moment dat de patiënt op de operatietafel ligt… Enkel in een spoedsituatie mag zonder voorafgaandelijke geïnformeerde toestemming iedere noodzakelijk tussenkomst gebeuren die onmiddellijk in het belang van de gezondheid van de patiënt is. Wanneer er een voorafgaandelijke wilsverklaring bestaat, moet hier uiteraard wel rekening mee gehouden worden. Hier is opnieuw sprake van de ‘noodtoestand’ als een dreiging van onmiddellijke en ernstige schade. De verzorgingsplicht gaat voor op de toestemmingsvereiste. Men spreekt dan van een ‘veronderstelde toestemming’. Deze is van tijdelijke aard, tot de patiënt terug bekwaam is.

de informatie moet o.m. betrekking hebben op: het doel de aard de graad van urgentie de duur de frequentie de voor patiënt relevante tegenaanwijzingen, nevenwerkingen en risico’s verbonden aan de tussenkomst de nazorg de mogelijke alternatieven de financiële gevolgen de mogelijke gevolgen ingeval van weigering of intrekking toestemming andere door de patiënt of zorgverlener relevant geachte verduidelijkingen de verzekeringsdekking Vergunnings-en registratiestatus De wetgever heeft hier recent, in 2014 nog de verplichting aan toegevoegd voor de zorgverlener om elke patiënt ook te informeren of hij al dan niet beschikt over een verzekeringsdekking of een andere vorm van bescherming mbt zijn beroepsaansprakelijkheid en over zijn vergunnings- of registratiestatus. Dit laatste houdt o.m. in dat de zorgverlener patiënt informeert over het visum dat hij ontving van de minister bevoegd voor de volksgezondheid voor het uitoefenen van zijn beroep, zijn inschrijving bij het RIZIV of de orde van geneesheren, in het geval van artsen. Belangrijk voordeel van de eerste verplichting is dat de zorgverleners die nog geen verzekering zouden hebben, aangespoord worden om er wel één af te sluiten. De tweede verplichting zal hopelijk tot gevolg hebben dat eventuele ‘clandestiene’ zorgverleners hun situatie regulariseren dan wel stoppen met hun praktijk.

Eufrasie Ik ben al jaren slecht te been. Door de toenemende pijn aan mijn rechterheup heeft mijn arts me doorverwezen naar een specialist. Deze heeft me voorgesteld een kunstheup te plaatsen, waarna hij onmiddellijk voorbereidingen trof en een opnamedatum vastlegde.

Eufrasie kan ik nog terugkomen op deze operatie? recht om toestemming in te trekken op uitdrukkelijke wijze, best schriftelijk zo snel mogelijk Eufrasie heeft het recht om van de plaatsing van de heupprothese af te zien. Zelfs indien zij haar toestemming heeft verleend, kan zij deze steeds intrekken. Zij doet dit best schriftelijk en aangetekend om latere betwisting uit te sluiten. Een telefoontje lijkt ons onvoldoende. Aangezien de opname en de ingreep al werden gepland, heeft zij er alle belang bij om de arts en het ziekenhuis hiervan zo snel mogelijk in kennis te stellen.

Tips neem de tijd die je nodig hebt vooraleer toe te stemmen stel voldoende vragen informatiebrochure informeer naar de financiële gevolgen! teken niets dat je niet begrijpt Je zult er dikwijls niet bij stilstaan dat je voor iets toestemming moet geven, maar overweeg toch maar eerst zorgvuldig alvorens je op een voorstel tot een ingrijpende medische tussenkomst ingaat. Vraag eventueel wat bedenktijd; Informeer je bij de arts over het waarom van een onderzoek of behandeling; is het echt nodig? Is het nu nodig? Is er een alternatief? Wat als je het niet doet? vraag wat er juist gaat gebeuren, wat het te verwachten resultaat zal zijn, en welke de gevaren of risico’s zijn; bestaat er informatie op papier of die je nog kan nalezen? Vergeet niet te vragen wat het gaat kosten! Zijn dat alle kosten? Wordt daar nog iets op terugbetaald of is dat al afgetrokken? Kan je een raming op papier krijgen? om bij je ziekenfonds naar de kostprijs te informeren moet je in ieder geval weten wat er juist gaat gebeuren; vraag daarom de nomenclatuurnummers die men gaat gebruiken op te schrijven; er is een verschil tussen de toestemming voor het medisch handelen en voor de financiële gevolgen. Misschien moet je een toestemmingsformulier tekenen voor de ingreep zelf. Dat heeft niets te maken met het opnameformulier voor de kamerkeuze en supplementen. Vraag voldoende uitleg voor te tekenen! Zorg dat je weet wat je tekent en welke de gevolgen zijn.

Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer
Emma In 2 jaar tijd ben ik 3 keer opgenomen in een universitair ziekenhuis. Toen ik bij mijn laatste opname terug op mijn kamer lag, stonden daar plots een professor en 4 studenten voor mijn bed. Half groggy hoorde ik de professor ‘mijn geval’ in geuren en kleuren uitleggen, met de papieren en platen erbij. 2 keer werd zelfs het deken opgelicht op te kijken. Op het einde van de vertoning kwam mijn man eraan, maar die moest buiten wachten! Ik weet dat iedereen zijn job moet leren, maar dit was er echt over. En dan komen we aan het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer dat ook expliciet werd opgenomen in de wet rechten van de patiënt. Emma vertelt haar verhaal. SLIDE LEZEN

Emma kan mijn arts met heel zijn team op mijn kamer komen zonder mij hiervan vooraf te verwittigen? recht om vooraf geïnformeerd te worden aanwezigheid van personen, niet nodig voor jouw verzorging, kan je weigeren respect rol vertrouwenspersoon Emma stelt zeer begrijpelijk de vraag of haar arts met heel zijn team zomaar haar kamer kan binnenkomen zonder haar hiervan vooraf te verwittigen. In het verhaal is sprake van een academisch ziekenhuis waarvan we weten dat daar heel wat zorgverleners in opleiding stage lopen. Het is een feit dat praktijkervaring essentieel is om later het beroep op kwalitatieve wijze te kunnen uitoefenen. Dit neemt evenwel niet weg dat patiënt hierover vooraf moet geïnformeerd worden en het recht behoudt om dit te weigeren, voor zover de aanwezigheid van deze mensen niet nodig is voor de goede verzorging van patiënt. Bovendien werd de partner én vertrouwenspersoon van Emma buiten gehouden, wiens aanwezigheid juist wel gewaardeerd en gevraagd werd door haar.

kan een zorgverlener medische informatie meedelen aan de partner van een patiënt die dit niet wil? beroepsgeheim recht op bescherming privacy afwijking mogelijk ter bescherming van volksgezondheid of bescherming rechten en vrijheden van anderen Een andere belangrijke vraag ivm de privacybescherming van de patiënt is te weten of een arts medische informatie over een patiënt kan meedelen aan een derde zonder dat de patiënt zelf dit wil. Elke zorgverlener is gebonden door het beroepsgeheim. Het medisch (beroeps)geheim omvat alles wat de arts in de uitoefening van zijn beroep of naar aanleiding ervan heeft vernomen of vastgesteld. Het medisch geheim geldt dus niet enkel voor de vertrouwelijke mededelingen die aan de arts worden gedaan maar eveneens voor alles wat hij buiten weten van de patiënt ontdekt heeft. Aan de andere kant laat de wet een afwijking van dit recht toe voor de bescherming van de volksgezondheid of voor de bescherming van de rechten en de vrijheden van anderen. In de praktijk wil dat zeggen dat de arts zelf een afweging moet maken: kiezen voor zijn patiënt en de kans laten dat die zijn partner besmet, en moeite blijven doen om de patiënt aan te zetten om het zelf tegen de partner te vertellen, of de vertrouwensrelatie doorbreken en de partner verwittigen. In een advies draait ook de Orde van Geneesheren rond de hete brij. Maar zij sluiten de laatste optie niet meer absoluut uit, al stellen ze wel dat de arts moreel en juridisch aansprakelijk blijft voor de schending van het medisch geheim. .

Recht op klachtenbemiddeling
Iris Tijdens mijn opname in het ziekenhuis was de geneesheer na enkele dagen nog steeds niet langs geweest. Ik ben ontevreden over de informatie die ik kreeg en het geringe contact met de arts tijdens mijn opname.

Iris bij wie kan ik terecht met mijn klacht? elk ziekenhuis heeft eigen ombudsdienst neem contact tijdens opname, zo vermijd je dat klachten escaleren

Iris wat doet een ombudsdienst precies? voorkomen van klachten bemiddelen inlichten over verdere mogelijkheden voor behandeling klacht informatie verstrekken over eigen organisatie werking procedure aanbevelingen en jaarverslag

Marcel Marcel heeft een vergevorderde graad van dementie en is niet meer in staat zijn eigen mening uit te drukken. Hij wordt nu sinds enkele jaren verzorgd in een rusthuis. Wij, zijn kinderen zijn echter niet tevreden met de zorgen die hij daar krijgt.

wie kan een klacht neerleggen? patiënt zelf eventueel bijgestaan door vertrouwenspersoon samenwonende partner, meerderjarig kind en ouder kunnen klacht neerleggen waar voor Marcel klacht neerleggen? de federale ombudsdienst ‘Rechten van de patiënt’  Eurostation blok 2, Victor Hortaplein 40, bus 10, 1060 Brussel  02/  02/ 

De patiënt heeft recht op… klachtenbemiddeling: waar kan je terecht met je klacht?
Een klacht over… een psychiatrisch ziekenhuis, initiatief van beschut wonen of een psychiatrisch verzorgingstehuis een ambulante zorgverstrekker (huisarts, zelfstandig verpleegster, kinesitherapeut, apotheker, tandarts) een algemeen ziekenhuis een zorgverlener in een woonzorgcentrum een zorgverlener in een gevangenis dien je in bij… dien je in bij… dien je in bij… dien je in bij… dien je in bij… de ombudsdienst van het ziekenhuis de externe ombudsdienst (provinciale over-legplatforms) of de interne ombudsdienst van het ziekenhuis als deze is ingericht de ombudsdienst van de Federale Commissie “Rechten van de Patiënt” Een klacht over de werking van de lokale ombudsdienst dien je in bij… Inspectiediensten van de gemeenschappen en gewesten

Tips probeer eerst uw vragen en problemen te bespreken met de zorgverlener zelf wacht niet te lang om uw klachten te uiten u kan zich laten bijstaan door uw vertrouwenspersoon ook een vertegenwoordiger kan een klacht neerleggen aarzel niet uw ziekenfonds te contacteren voor het vinden van bevoegde ombudsdienst

Recht op pijnbehandeling
Jan Na mijn operatie vroeg ik verschillende keren om pijnstilling, maar niemand luisterde naar mij. ‘iedereen behoort de meest aangepaste zorg te krijgen om de pijn te voorkomen, er aandacht voor te hebben, te evalueren, in aanmerking te nemen, te behandelen en te verzachten’

Jan hoe zorg ik ervoor dat er geluisterd wordt naar mijn pijnklachten? bespreek dit eerst met verpleegkundige(n) en arts vraag pijnklachten te noteren in dossier contacteer tijdens verblijf ombudsdienst

Tips aarzel niet om uw pijn bespreekbaar te maken en vraag om pijnstilling indien u de indruk heeft dat niemand luistert, kan u de tussenkomst van de ombudsdienst vragen vraag uitdrukkelijk om uw pijnklachten te noteren in uw patiëntendossier en vraag eventueel een kopie van uw dossier weet dat u zich kan laten bijstaan door een vertrouwenspersoon

Conclusie doel van de wet = bundelen van patiëntenrechten
duidelijk en toegankelijk  betere naleving betere behandeling van klachten kern = zorgrelatie tussen zorgverlener en patiënt dialoog wederzijds respect

Patiëntenrechten.

Verwante presentaties

Presentatie over: "Patiëntenrechten."— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback

Inloggen

Inloggen via een sociaal netwerk:

Patiëntenrechten.

Verwante presentaties

Presentatie over: "Patiëntenrechten."— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback