Omgaan met emoties in de kleuterklas

Presentatie over: "Omgaan met emoties in de kleuterklas"— Transcript van de presentatie:

1 Omgaan met emoties in de kleuterklas
Welkom in Het Toverbos Omgaan met emoties in de kleuterklas Welkom in Het Toverbos. Gaan we in de kring zitten? Keuze dier ? Waarom dat dier gekozen?  dan is het al meteen wat concreter? Mogen hun dier bijhouden Als iedereen in het lokaal is, nodigen we hen uit om in Het Toverbos te komen zitten, in een grote kring. Een van ons is GV, de ander zit met het belletje erbij. We spelen de eerste sessie van Het Toverbos, de introductie: - Kring - Verhaal Het Toverbos - Voorstellen Grote Vogel - Kiezen van de dierenhandpop PING OP HET BELLETJE: Eerste fase van Het Toverbos: warming up is bijna voorbij. Nu nog afspraken. Wat na de warming up komt: actiefase; op einde: verbonden afronden. Drie fases van psychodrama, op kinderniveau vertaald. Daarover later meer. Dit is het ideale moment voor een kort voorstellingsrondje: Ruth en ik stellen ons voor; daarna cursisten: wie, wat weten ze al van Het Toverbos, waarom dit dier gekozen Opmerking van ons: de keuze van de handpop is niet willekeurig: het zegt iets over jezelf op dit moment in je leven PING HET SPEL GAAT VERDER - Afspraken - Toverspreuk - ACTIEFASE Welkom in Het Toverbos: ga maar op ontdekking in de huisjes PING Iedereen mag zijn pop bijhouden en meenemen naar de banken: ietwat comfortabeler…

2 Het Toverbos Een vorm van psychodrama met / voor kinderen
Ontwikkeld door Niki Jeannin (2006), onder supervisie van prof. Peter Adriaenssens (UZ-KULeuven), therapeutisch doel I.s.m. Vzw Ga Voor Geluk (preventie van depressie en suicïde bij jonderen) 2009: 3 scholen: pilootproject  enthousiasme! : onderzoek Odisee naar meerwaarde : integratie in 3e opleidingsfase Bachelor Kleuteronderwijs Odisee Brussel; aanbod voor werkveld via GPV PSYCHODRAMA Psychodrama: in een veilige groep, o.l.v. een groepsleider, uitbeelden, spelen van een gebeurtenis, gedachte, … (i.p.v. erover te praten.) Gespeelde ervaring: blijft meer ‘plakken’ dan gepraat. Geeft meer inzicht in gevoelens van zichzelf en van anderen. Verbetert sociale relaties in echte leven. Geeft kans op veranderen, op alternatieven: verstarde ideeën, levenswijzen, … worden doorbroken. Ook drie fases: warming up – spelen van de situatie, van het probleem – verbonden afronden INTERESSE ODISEE VOOR HET TOVERBOS: door: nadruk op belang van vrij spel + verschil met bestaande meth. rond socio-emotionele ontw.: Tijd voor vrij spel waar kleuters hun emoties beleven, uiten in zelfgekozen fantasiespel De kleuter kiest zelf welk dier die hij wil zijn en wat hij wil spelen. Hij bepaalt de inhoud. De kleuterleid(st)er speelt mee in het spel van de kinderen en is de coach. ONDERZOEK TWEE ONDERZOEKSVRAGEN OV1: effect op kls OV2: effect op studenten OP BEIDE KON JA WORDEN GEANTWOORD

3 Het Toverbos in de kleuterklas
Doel 4 pijlers Rol leerkracht Wie is de baas?  Spelthema’s + Opbouw Proberen? Opleiding voor studenten en werkveld Onderzoek We bekijken het promotiefilmpje van Het Toverbos. In het filmpje komen vijf topics aan bod, die we willen overlopen: ze bieden een algemene kennismaking met Het Toverbos in de kleuterklas. De topics komen aan bod in de volgende slides; Wat is het doel van Het Toverbos? Welke zijn de 4 pijlers van Het Toverbos? Welke rol speelt de leerkracht in Het Toverbos? Wie is nu de baas in Het Toverbos? ( grenzen en afspraken >< vrijheid van kls) Welke spelthema’s komen aan bod ? Daarna bekijken we zeker ook nog de opbouw van een Toverbossessie, dan stellen we voor dat we een aantal situaties uitspelen en oefenen, vertellen hoe traject om toverbosser te worden eruitziet en eventueel ook onderzoeksresultaten overlopen als hen dat interesseert. 1. Intro: Promotiefilmpje

4 Het doel van Het Toverbos
Preventief de sociaal-emotionele ontwikkeling van kls bevorderen  sterken in sociale weerbaarheid  ervaringen opdoen i.v.m. sociale contacten en deze verruimen  omgaan met eigen gevoelens en die van anderen  omgaan met conflicten en bedenken van nieuwe uitwegen.

5 De vier pijlers van ‘Het Toverbos’+
Groep van leeftijdsgenoten Toverplein Handpoppen Coach Leren over zichzelf door naar anderen te kijken. Leren verschillen en nuances tussen hun eigen verhaal en dat van anderen sneller herkennen en onder woorden brengen. Afgebakende cirkelvormige ruimte Kleuters kruipen in de huid van hun dier. Verborgen gevoelens uiten en ermee spelen. Nieuwe situaties/ gedragingen uitproberen. Geleerde blijft beter bij. Observeren. Meespelen als Grote Vogel. Ontwikkelings-stimulerend begeleiden?

6

7

8 Eline eigenschappen dieren
Kl hoeft niet bang te zijn om te falen - de handelingen worden uitgevoerd door te pop Kls die introvert zijn, durven meer via de pop Stimuleert het vermogen tot creatief denken Experimenteren met andere rollen Experimenteren met andere posities binnen de groep Eline eigenschappen dieren

9 Niet zomaar spelen Garanderen van veiligheid Visie op spel Coaching Adequate interventies Actieve betrokkenheid Observeren, stimuleren en corrigeren

10 De rollen van de leerkracht / wie is de baas?
Observeren Meespelen Ontwikkelingsgericht begeleiden En dit alles als Grote Vogel, niet als ‘juf’ of ‘meester’ Welke rol is het moeilijkst??

11 Ontwikkelingsstimulerend begeleiden
Drie taken 1) Veiligheid bieden : letterlijk en figuurlijk 2) Probleem en conflict-oplossend vermogen bevorderen. MOEILIJK! Out-of-the-box! 3) Groeimogelijkheden bieden op socio-emotioneel vlak

12 Vergeet-me-nietje-gesprekstechniek
Gedragsomkering Alternatief gedrag stimuleren Voordelen uitspreken Effect van daden laten inzien Empathie voor gevoel ander Uiten dat je vertrouwt op het kind Contact maken Spiegelen Dubbelen en checken Gevoel erkennen

13 Proberen? VB 1: kleuter zit daar maar te zitten
Vraag: wat heb je nodig? Wil je rustig zitten? Stel: dier zegt ja. Zoek samen een rustig plekje om te overschouwen. Blijf even bij het dier. Vraag of het goed zit, of alles ok is. Geef dan aan dat je nu naar de andere dieren gaat, maar dat dier je mag roepen als er iets is en dat je regelmatig terug komt om te vragen hoe het is. Keer dan ook echt terug en rapporteer iets wat je gezien hebt. Vraag wat het dier gezien heeft. Heeft hij al zin om mee te doen? Mee te vliegen met jou? Vraag wat heb je nodig? Wil je met me meevliegen? Stel: dier zegt ja. Neem dier mee en laat hem op je vleugels zitten zolang hij wil. Vraag wel regelmatig of hij wil afstappen, meedoen met het spel, … Geef weer aan dat dier je altijd mag appelleren. Vb. 2: agressie tegenover GV Dier bijt Grote Vogel : Kls vragen aandacht  keerpunt zoeken met als doel: aandacht vragen op pos. manier Vraag niet: ‘Waarom doe je me pijn?’ Zeg wel: “ Ik begrijp niet waarom je me bijt, bijten doet pijn.” Geef dit onmiddellijk aan = nodig om grenzen aan te geven + blijf dit herhalen: kind wordt het zeker moe… Als je vermoedt dat het om aandacht zoeken gaat: ‘Wil je me misschien iets vertellen? Wat wil je me tonen? Wil je graag dat ik met jou speel misschien? Kan ik jou helpen? Dus: mogelijkheden bieden tot ander spel “ Heb je honger? Zullen we samen op zoek gaan naar eten in het Toverbos?” Gelijkaardig vb.: dier komt altijd aan poten hangen, of steekt hoofd in bek GV. ‘Weet je dolfijn, als jij je hoofd tussenmijn bek steekt, kan ik niet spreken. Dat wil ik niet.’ ‘Als jij aan mijn poten hangt, dan krijg ik pijn en dat vind ik niet fijn. En dan kan ik niet meer bewegen.’ Als het kind toch doorgaat: vragen wat ze willen vertellen, of ze iets nodig hebben? Lukt het nog niet, betrekken op spel van ander. VB3 Dier terroriseert de andere dieren Twee redenen: kind voelt zich niet ok, zoekt aandacht, zoekt manier om mee te spelen. Ik zie dat jij … doet en dat de andere dieren het niet fijn vinden. (Benoemen van gedrag: niet zeggen: jij bent …) Heb jij iets nodig, kan ik jou helpen, zodat je anders omgaat met de andere dieren? Dan 2. Als dit niet helpt. Uit balorigheid Maak afspraken met het dier, maar niet negatief. Zeg niet: spin, houd nu op met de anderen te … Roep het dier bij je Ik zie dat jij ….“ dier als jij zo doet dan (effect) en (gevoel bij grote vogel en andere dieren). en maak duidelijke afspraken. Spin, ik zou willen dat je het in het TV zo doet.. Wat/wie kan er jou helpen om zo te doen? Ga je dat proberen? Dat is voor de andere dieren prettiger en voor jou ook. Als je voelt dat je weer gaat … , kom dan bij mij, of roep me. Ik geloof dat jij dat kan… (Vijfvingerregel). !! Soms wordt een dier dat in de klas als ‘stout’ of ‘druk’ wordt ervaren door de ander, ook in die rol geduwd door de anderen. Daar moet je zeker op inspelen: benoem wat je ziet gebeuren. Neem dit mee in de nabespreking.  Als niets helpt: ruststoel VB4Kind gaat weg uit Het TB Poes, kom jij terug naar hier? Buiten Het TB ben je geen poes meer en kan je niet spelen. Poes kom je terug? We hebben je nodig. Blijf het kind fixeren. Zorg dat je stem rustig is, een ‘uitnodigend appel’ uitstraalt. Komt het kind niet, herhaal dan een paar maal: Poes, kom je? Lukt het niet, zeg dan: ‘Kom je alleen naar hier, poes, of moet ik je helpen? Kom ik je halen? Indien nodig: haal je poes. Jij blijft de baas. ‘Ik weet dat het voor jou nu moeilijk is om naar Het TB te komen, maar ik wil het toch. Ik wil dat je komt. Ik vind het jammer dat je niet komt. Daarom kom ik je halen.  DUS TELKENS EERST BENOEMEN / KIND VERANTW. GEVEN / DAN HELPEN VIA ALTERNATIEVEN / DAN INGRIJPEN ALS ZE ZELF WILLEN PROBEREN Kat steelt alle bordjes van hond en pauw en wil ze niet terug geven. Hond en pauw komen klagen bij GV. Spin komt binnen zonder kloppen, bij iedereen. De dieren komen klagen bij GV. Lieveheersbeestje heeft gekookt voor GV. GV moet echter dringend interveniëren bij Spin, die 3 poten heeft gebroken. GV heeft duidelijk gecommuniceerd tegen Lieveheersbeestje: ‘Ik kom zo snel mogelijk, houd jij mijn eten warm in de oven?’ Maar LHB kan niet wachten en komt eten in de mond van GV proppen, terwijl GV poten van spin tracht te verzorgen. (Voor Spin is het erg belangrijk dat GV dat doet en niet een ander dier.) Rups huilt: hij was aan het spelevechten met Varken en Varken heeft hem per ongeluk hard geslagen. Varken is stilletjes weggeslopen… Vlinder heeft een motor op zijn rug geïnstalleerd en is een vlinderstraaljager geworden: hij scheurt met veel lawaai door de lucht. GV hoort zichzelf bijna niet meer spreken. Koe heeft drie baby’s. Tijger wil ook graag een baby. Koe wil geen baby afstaan. Tijger komt klagen bij GV.

14 De drie fasen van ‘Het Toverbos’
WARMING UP ACTIEFASE VERBONDEN AFRONDEN Kring Toverspreuk Terugkeer naar het Toverplein Nemen van de dierenhandpop Begroeting Bespreking Afspraken Toverbos begint Verdwijnen van ‘Het Toverbos’ Begeleiding Uitdoen van de dierenhandpop Terugblik met de groep We hebben al even geproefd van Het Toverbos (zie eerste slide): hoe gaat het nu verder? 1. WARMING UP: - Toverplein - Koffer,keuze dierenhandpoppen - Naam,rol - Toverwoord - Voorstellen Eigen plek 2. ACTIEFASE - Aanbrengen situatie - Enscenering, - herenscenering - Maken,spelen van verhaal - Creatie,co-creatie - Oefenen van nieuwe rollen Uitbeelden 3. AFRONDINGSFASE - Verbaliseren vanuit dierenrol - Ritueel uitdoen van handpop Nagesprek persoon/groep DE DRIE FASES VAN PSYCHOTHERAPIE KOMEN DUS HIER OOK AAN BOD.

15 Het Toverbos: Warming Up
Filmpje Ruth “ intro jk” Juf isabelle ( start filmpje )

16 Het Toverbos: Actiefase

17 Het Toverbos: Verbonden afronden
Als dier en als mens: transfer naar de echte wereld Eline Nabespreking als kind Ruth Nabescpreking als dier

18 Spelthema’s De 6 spelthema’s volgens Janssen-Vos (1996)
Sociale rollen uit de omgeving fantasiethema’s Activiteiten Emotionele situaties uit de gezinssfeer/ eigen leefsituatie Oorlogen en schietpartijen Activiteiten met kennissen en vrienden 2. actiefase: spelthema’s

19 Kleuters houden van herhaling: sessie na sessie hetzelfde… of niet?
Leeftijdsgebonden Kleuters houden van herhaling: sessie na sessie hetzelfde… of niet? Spelthema’s kunnen elkaar snel afwisselen Spelthema’s verbergen betekenissen: in de fase van het verbonden afronden, expliciteert de leerkracht deze = kracht van de transfer! Vb.: Er was het verjaardagsfeestje van poes en de dieren die dood (= spelsituatie) gingen. We hebben afscheid (=betekenis) moeten nemen en soms is dat heel lastig. Vb.: veel dieren hadden pijn. Het ene dier had een dokter nodig (= spelsituatie), het ander een kusje van GV. Als we ziek zijn, dan is het fijn dat er iemand voor ons zorgt ( betekenis).

20 Verschil met andere methodieken?
Belang van spel – rol leerkracht – aansluiten bij thema’s die kls beroeren ( zelf kiezen) experimenteren en beleven van gevoelens ipv enkel benoemen – herhaling op regelmatige basis Belang van spel Niki Jeanin

21 OPLEIDING studenten en werkveld
2 dagen opleiding Oefenen doorheen academiejaar, met vier supervisiemomenten Portfolio met filmmateriaal en reflecties Eindcertificaat: “Begeleider in het Toverbos”

22 Onderzoeksvragen Twee onderzoeksvragen: Eerste onderzoeksvraag
Tweede onderzoeksvraag Is er een effect van de methodiek ‘Het Toverbos’ op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kleuters? Is er een effect van het gebruik van de methodiek ‘Het Toverbos’ op de wijze waarop kleuteronderwijzers hun kleuters observeren en aandacht hebben voor de eigenheid van elk kind? Twee onderzoeksvragen: Onderzoeksrapport staat online op ONDERZOEKSDESIGN KLEINSCHALIG WETENSCHAPPELIJK onderzoek: Pretest-design; interventiefasedesign; posttest-design. Experimentele en controlegroep: telkens 9 studenten Studenten die meededen aan het onderzoek: Tweedaagse opleiding in de methodiek ‘Het Toverbos’. - Geven van tien Toverbossessies in de stageschool. Om de twee/drie Toverbossessies: supervisie met Niki Jeannin. Studenten van de controlegroep: niets van dit alles

23 OV1: kleuters: resultaten?
TESTEN: Alle kleuters zijn gegroeid in hun socio-emotionele ontwikkeling (natuurlijke evolutie) Groei is sterker bij Toverbos-kleuters, wat betreft meewerken en samenwerken, zich houden aan regels en instructies. Vooral kleuters die in de pretest zwakker dan gemiddeld scoren, gaan vooruit. 1. Op bijna alle variabelen is er een stijging waar te nemen tussen de premeting en de postmeting. Dus algemeen gesteld zijn alle kleuters gegroeid in hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Dit is mede te wijten aan hun natuurlijke evolutie. 2. Als we meer specifiek kijken of deze groei sterker is bij de kleuters die ‘Het Toverbos’ volgden dan bij de kleuters die dit niet kregen, dan is er een significant effect op de schaal ‘Coöperatie= de mate waarin kleuters zich in een klas – of schoolsituatie aanpassen aan regels en instructies, de mate waarin ze meewerken en zich inschrijven in de klasregels, het klasgebeuren. volgt aanwijzingen op; werkt taken af; neemt gepast deel in de klas; geeft aandacht aan jouw instructies; negeert klasgenoten die trachten af te leiden; volgt klasregels Respecteren van wat mag en niet mag zich gedragen als er geen toezicht is Het feit dat dit effect gevonden wordt, kan enerzijds verklaard worden door de sterke nadruk binnen de methodiek ‘Het Toverbos’ op het maken en opvolgen van afspraken. ‘Het Toverbos’ is een methodiek die heel open lijkt, maar toch een sterke nadruk legt op structurerende elementen, het maken/opvolgen van afspraken en het (leren) omgaan met grenzen. De studenten worden getraind om afspraken op een vertrouwensvolle wijze te maken: ze formuleren de regels positief, leggen uit waarom iets niet kan, maken de afspraken zo concreet mogelijk, geloven in de verantwoordelijkheid en autonomie van de kleuters, passen steeds opnieuw in overleg de afspraken aan maar zijn consequent in de opvolging ervan. Door hierop te oefenen binnen ‘Het Toverbos’, werpt dit waarschijnlijk zijn vruchten af in de klaspraktijk Anderzijds draagt het zelf zoeken naar oplossingen bij conflicten door de kleuters er waarschijnlijk ook toe bij. Hun autonomie wordt hierdoor bevorderd en ze krijgen meer verantwoordelijkheid over het opvolgen van afspraken, het zich gepast gedragen in de klas. 3. Geen onderscheid qua groei tussen vier- en vijfjarigen; tussen jongens en meisjes WEL Wanneer de kleuters opgedeeld worden in een lager/hoger dan het gemiddelde scorende groep, vinden we dat onze interventie voornamelijk een effect heeft op de laag groep. Dit wil zeggen dat de kleuters uit de onderzoeksgroep die in de premeting gemiddeld een score onder het gemiddelde halen op alle SSIS schalen samen, significant vooruitgaan. Dit kan verklaard worden omdat de kleuteronderwijzers tijdens ‘Het Toverbos’ de drukkere kleuters steeds verantwoordelijkheid geven in het opvolgen van de afspraken (zo wordt bijvoorbeeld aan hen gevraagd om ervoor te zorgen dat alle kleuters tijdig naar Het Toverplein komen) en omdat de stillere kleuters meer betrokken worden in de spelsituaties.

24 Leerverslagen / interview / SV
Ze bouwen een band op met hun dier Ze koppelen in hun spel in de klas terug naar Het Toverbos Ze leren meer omgaan met afspraken en grenzen Ze staan meer open voor elkaar en helpen elkaar. Dit is positief voor het groepsgevoel. Ze verwoorden sneller hun gevoelens / problemen STUDENTEN OVER KLEUTERS

25 OV2: effect op kleuteronderwijzers?
DE LKR ALS BEGELEIDER VAN LEER- EN ONTWIKKELINGSPROCESSEN 1.7 De leerkracht kan een ontwikkelingsbevorderende omgeving creëren met aandacht voor de heterogeniteit van de groep Ik kan de kans op betrokkenheid en succesbeleving bij de kleuters zo groot mogelijk maken door te werken met authentieke en reële situaties die voor de kleuters betekenisvol zijn De leerkracht kan het leer- en ontwikkelingsproces adequaat begeleiden in Standaardnederlands en daarbij rekening houden met en gericht inspelen op de diverse persoonlijke en maatschappelijke taalachtergronden van de kleuters Ik kan expressief vertellen en voorlezen en dat flexibel aanpassen. Extra: Ik kan actief meespelen en opgaan in de belevingswereld en de fantasie van de kleuter DE LKR ALS OPVOEDER 2.5 Ik kan adequaat omgaan met kleuters in sociaal-emotionele probleemsituaties en met kleuters met gedragsmoeilijkheden. DE LKR ALS INNOVATOR – ONDERZOEKER 5.3 De leerkracht kan zijn eigen functioneren in vraag stellen en bijsturen Ik kan de klaspraktijk vanuit reflectie op de eigen ervaringen bijsturen De studenten uit de experimentele groep mochten vijf competenties aanduiden waarin zij vonden dat zij door ‘Het Toverbos’ het meest gegroeid waren. Drie competenties sprongen eruit: het gepast omgaan met kleuters met gedragsmoeilijkheden en met kleuters uit moeilijke thuissituaties; het actief meespelen en opgaan in de belevingswereld en de fantasie van de kleuter; het stimuleren van kleuters om bij conflicten of probleemsituaties zelf naar oplossingen te zoeken. Dit zijn inderdaad zaken die sterk gestimuleerd worden door ‘Het Toverbos. Tijdens de supervisie werden er door de studenten als moeilijk ervaren situaties besproken. In ‘Het Toverbos’ moesten de studenten de kleuters steeds stimuleren om zelf oplossingen te zoeken voor hun problemen, al dan niet met de hulp van anderen. Tot slot speelden ze actief mee als ‘Grote Vogel’ en moesten ze zich voortdurend verplaatsen in de spelsituaties van de kleuters. Toen we vergeleken of de studenten uit de experimentele groep meer gegroeid waren dan zij uit de controlegroep, vonden we significante effecten op twee van de drie bovenstaande items (het gepast omgaan met kleuters met gedragsmoeilijkheden en met kleuters uit moeilijke thuissituaties; het actief meespelen en opgaan in de belevingswereld en de fantasie van de kleuterniet op het item: ‘Ik kan kleuters stimuleren om bij conflicten of probleemsituaties zelf naar oplossingen te zoeken.’). Daarnaast vonden we significante effecten in vgl met de andere studenten op de items ‘het kunnen nadenken over wat goed/minder goed is aan de klaspraktijk om deze zo te verbeteren’; ‘ het kunnen boeien en succes laten beleven van kleuters door te werken met realistische activiteiten die leerrijk en interessant zijn voor hen’; ‘meer een verhaal vertellen of voorlezen waarbij ze voldoende mimiek, intonatie en lichaamstaal gebruiken en dat ze dit vlot kunnen aanpassen’. Aan ieder van deze items werd de nodige aandacht gegeven HIERVOOR ZEER BELANGRIJK: DE SUPERVISIE. DAAR LEER JE ENORM VEEL VAN. DUS TOCH EFFECT OP AANTAL BC. HUB GAF GROEN LICHT AAN IMPLEMENTATIE IN OPLEIDING.

26 Leerverslagen / interview / SV
nut van observeren v. kls. en van reflectie op eigen handelen (zeker o.b.v. supervisie) wordt duidelijk. rustig leren zijn en blijven, ondanks chaos bewust worden van eigen gevoelswereld, vooroordelen, visie (reageren op bepaalde thema’s: je komt jezelf tegen, je leert jezelf kennen en dat is confronterend) dieper leren ingaan op gevoelens, thuissituaties. Meer begrip voor ‘lastige’ , drukke, stille kls die je nu in andere rol ziet. kleuters zelf laten spelen en onderwerpen laten aanbrengen. Niet willen sturen: moeilijk. Idem met kls stimuleren om zelf een opl. te zoeken. Niet altijd zelf willen doen. Moeilijk! JE SMIJTEN. JE GOOIEN. DURVEN. Sv: supervisie STUDENTEN OVER ZICHZELF RUTH EN IK KUNNEN DIT ALLEEN MAAR BEAMEN. Bv bij dat jezelf tegenkomen: Lastig is aanvaarden dat je niet alles ziet EERLIJK GEZEGD VIND IK DAT IK ER MEER VAN LEER DAN DE KLS OF TOCH EVEN VEEL.

27 Mening van enkele cursisten:
Het in praktijk brengen van deze opleiding is intenser dan ik vermoedde. Na de eerste sessie 'Toverbos' was ik pompaf ! Niettemin wil ik graag de uitdaging verder aangaan en zien wat het brengt .... Het is een hele methode en je moet uit je rol als leerkracht kunnen stappen. Ik ben wel blij dat we nog enkele dagen elkaar opnieuw gaan ontmoeten om de praktische kant te belichten/evalueren en te oefenen indien nodig .... Ervaringen uitwisselen --> fijn dat hier ook aan gedacht werd om dit in te lassen !! Er mochten nog meer supervisiemomenten plaatsvinden om vragen te kunnen stellen. Quote student Filmpje “ interviews  Niki Jeannin” Wat wi lje meegeven aan startende toverbossers”  Hebben jullie nog zin?

28 Dit zegt NIKKI JEANIN “Het TB gaat niet om detecteren van problemen, om achterhalen wie een probleem zou hebben. Het TB is een cadeau van het kind: je mag meespelen in zijn verhaal, in zijn oefenmoment. En als surplus krijg je zo wel een beter zicht op het kind en op eventuele problemen.”

29