Is de rechtsstaat in crisis?

Presentatie over: "Is de rechtsstaat in crisis?"— Transcript van de presentatie:

1 Is de rechtsstaat in crisis?
2.1 – Zit er een dokter in de cel? 2.2 – Pak de boef dan, als je kan 2.3 – Die pet past ons allemaal

2 Terugblik op §2.1 en §2.2 §2.1 Zit er een dokter in de cel? (1/3)
Gelijkheidsbeginsel ontwikkelt zich: Commissie Gelijke Behandeling

3 Terugblik op §2.1 en §2.2 §2.1 Zit er een dokter in de cel? (2/3)
Witteboordencriminaliteit vs. blauweboordencriminaliteit Wat zijn kenmerken van elk van deze soorten criminaliteit?

4 Terugblik op §2.1 en §2.2 §2.1 Zit er een dokter in de cel? (3/3)
Openbaar Ministerie (OM) Taken van het OM Justitie Kenmerken van vrouwe Justitia Klassenjustitie Wat is klassenjustitie Hoe denken verschillende partijen over dit verschijnsel?

5 §2.3 Die pet past ons allemaal
Hoe actief mag een burger zijn in de strijd tegen onrecht? (1/3) Wanneer de overheid faalt in het bestrijden van onrecht mogen burgers zo handelen dat hun eigen recht wordt beschermd. Eens. Een individu moet ervoor zorgen dat zijn rechten worden behaald. Oneens. Een burger mag niet zomaar zijn recht gaan behalen. Dat levert willekeur op en zorgt voor chaos. Twijfel. Burgers mogen veel verwachten van de overheid. Als de overheid daarom vraagt mogen burgers helpen.

6 §2.3 Die pet past ons allemaal
Hoe actief mag een burger zijn in de strijd tegen onrecht? (2/3) Wanneer een moordenaar vrij rondloopt, mogen burgers deze persoon oppakken en in elkaar slaan. Eens. De kans dat de politie de dader pakt is te klein. Je kunt er beter voor zorgen dat de dader zijn verdiende straf krijgt. Oneens. De politie kan deze taken best zelf aan. Desnoods moet er meer politie komen. Twijfel. Je kunt niet zomaar voor eigen rechter spelen, maar de politie kan wel gebaat zijn bij hulp van burgers.

7 §2.3 Die pet past ons allemaal
Hoe actief mag een burger zijn in de strijd tegen onrecht? (3/3) Je ziet iemand een diefstal plegen van een nieuwe iPod. Wat doe je Je gaat staan kijken. Dit is een probleem van de winkeleigenaar. Best wel lachen om dit eens mee te maken! Je belt de politie. Die moet hier zo snel mogelijk achteraan! Je gaat samen met de winkelbediende achter de dader aan in een poging de overvaller te pakken te krijgen. Jullie zullen zorgen dat die iPod koste wat kost terug komt!

8 §2.3 Die pet past ons allemaal
Voorbeeld winkelbediende Albert Heijn die winkeldief mishandelde. Volkskrant, 11 januari 2003:

9 §2.3 Die pet past ons allemaal
RTL Nieuws, februari 2003

10 §2.3 Die pet past ons allemaal
De taken van de politie en het OM hebben we in voorgaande paragrafen besproken. Ook de rechter heeft een belangrijke functie in het bieden van rechtsbescherming: Bepalen of gedrag van een verdachte strafbaar is Schuld of onschuld van een verdachte bepalen Straf voor de daders bepalen

11 §2.3 Die pet past ons allemaal
Onderscheid in verschillende soorten recht: Administratief recht (steen door het raam gooien) Civiel recht (ruzies tussen burgers) Strafrecht (recht halen na een misdrijf) Geweldsmonopolie Alleen de staat mag geweld gebruiken om ervoor te zorgen dat de wet wordt nageleefd. Geen eigenrichting. Maar wat mag dan wel als burger? Eigen lijf en goed beschermen Actief helpen bij het voorkomen en opsporen van criminaliteit Elkaar aanspreken op strafbaar gedrag en elkaar helpen in nood

12 §2.3 Die pet past ons allemaal
Burger Actief burgerschap Eigenrichting Botsing?

13 §2.3 Die pet past ons allemaal
Burger Burger Preventief Repressief (noodweer) Eigenrichting Buurtwachten Burgerarrest Preventief wapenen Zelfverdediging Proportioneel geweld - Noodweerexces Naming and shaming

14 §2.3 Die pet past ons allemaal
Links (progressief) Midden Rechts (conservatief) 1. Terughoudend om burgers in te schakelen. 2. Angst voor geweldspiraal. 3. Klassenjustitie door verschil in financiële middelen Balans tussen overheid als handhaver en de burger als hulp. Samenwerking met de politie die leiding geeft Niet te snel klagen over eigenrichting. Overheid moet burgers beschermen. Actief burgerschap is goed.