Vanuit Bijbel en traditie op zoek naar een betekenis voor vandaag

Presentatie over: "Vanuit Bijbel en traditie op zoek naar een betekenis voor vandaag"— Transcript van de presentatie:

1 Vanuit Bijbel en traditie op zoek naar een betekenis voor vandaag
VASTEN in 2014 Vanuit Bijbel en traditie op zoek naar een betekenis voor vandaag Vasten in 2014

2 Vasten in onze genen Mensen hebben in de oertijd het vermogen ontwikkeld om te vasten om zo periodes zonder voedsel te kunnen overleven. De mensen die het best vetten en suikers konden opslaan, overleefden de tijden van schaarste: Survival of the fattest! Gezonde mensen kunnen ook tegenwoordig ongeveer 40 dagen zonder eten. Drinken is wel nodig! Vasten in 2014

3 Vasten in de Bijbel Wel beschreven waarom, niet precies hoe (soms wel: hoe niet) In Nieuwe Testament: geen verplichting! Motieven om te vasten: - Rouw - Berouw en boete - Verzoening - Gunst vragen aan God - Om bidden kracht bij te zetten - Ommekeer bewerkstelligen Omgaan met de broosheid van het leven Vasten in 2014

4 Vasten in de Bijbel Jes. 58, 1-12
Is dit het Vasten dat Ik verkies? Is het niet veeleer je brood delen met de armen, je bekommeren om je medemensen? Als je zo vast, gaat je gerechtigheid voor je uit, en vormt de majesteit van de Heer je achterhoede. Deze tekst is een economische verhandeling tegen uitbuiting (Eelco Fortuyn). Vasten in 2014

5 Vasten in de Bijbel 1 Sam 14, 24-26 ev
Jonathan verzet zich tegen het door koning Saul opgelegde Vasten voor de soldaten. Zij moeten immers bekomen van de vermoeienissen van de strijd en op krachten komen. Deze tekst laat zien dat we vasten weloverwogen moeten doen en dat het vasten niet altijd een goed middel is. Vasten in 2014

6 Vasten in de Bijbel Dan 1, 8-17
Daniël weigert aan te zitten aan de tafel van de Babylonische koning en verkiest zijn eigen dieet, bestaande uit verse groenten en water. Datgene wat je al of niet eet en hoe je met je voedsel omgaat, bepaalt mede je identiteit. ‘Wiens brood men eet, diens woord men spreekt’ Vasten in 2014

7 Vasten in de Bijbel Mt. 4, 1-11; Lc. 4, 1-13
Jezus vast 40 dagen in de woestijn om zich voor te bereiden op zijn openbaar optreden en weerstaat de verleidingen van Satan: te veel eten, je onkwetsbaar achten en hang naar macht en hebzucht. De verleidingen waarmee Jezus wordt geconfronteerd, bedreigen ook ons in onze relatie met medemensen! Pas als we deze verleidingen kunnen weerstaan, opent zich de hemel en ontstaat zicht op een paradijselijke samenleving. Vasten in 2014

8 Vasten in de Bijbel Mt 6, 1-18 Aalmoezen geven, bidden en vasten horen bij elkaar. Soberheid, solidariteit en spiritualiteit. Het gaat vooral om de houding waarmee je deze drie zaken doet. Je mag best gezien worden als je bidt, vast of een gift geeft. Dat is heel iets anders dan bidden, vasten of giften geven met het doel om gezien te worden! Vasten in 2014

9 Vasten in de Bijbel 1 Kor. 6,12 U zegt: ‘Alles is mij toegestaan.’ Maar niet alles is goed voor u. Zeker, alles is mij toegestaan, maar ik moet me door niets laten beheersen. Laat je niet beheersen door je zaken, maar beheers zelf je zaken. We kunnen door veel dingen al te zeer in beslag genomen worden: eten en drinken, werk en carrière, relaties, imago, hobby’s, sport, het nieuws, vastgeroeste gewoontes, seks ….. Vasten in 2014

10 Vasten in de vroege Kerk
Basis van het Vasten in de vroege kerk is de tekst van Mt 9, 14-17: Op de dag dat de bruidegom wordt weggehaald, dan moeten jullie vasten. De eerste christenen vastten uit de overtuiging dat hun vasten de wederkomst van de Heer zou bespoedigen. Vasten in 2014

11 Vasten in de vroege Kerk
Augustinus: vasten krijgt vleugels door het te combineren met aalmoezen geven en bidden. Wie enkel voor zichzelf vast, moet dat geen vasten noemen, maar gierigheid! Vasten in 2014

12 Vasten in de vroege Kerk
Mensen die zich voorbereiden op de doop, vastten drie dagen vóór Pasen. Reeds gedoopten sloten zich daarbij aan In de vierde eeuw besluit het concilie van Nicea om het vasten uit te breiden tot 40 dagen voorafgaande aan Pasen. Vasten in 2014

13 Vasten in de Middeleeuwen
In de Middeleeuwen werd er vooral in de kloosters streng gevast. Of gewone mensen ook vastten, is niet duidelijk. Trouwens, de meesten waren te arm om met minder toe te kunnen. De monniken in de kloosters bedachten vaak allerlei trucs om het vasten minder streng te maken of te ontduiken. Vasten in 2014

14 Vasten in de vorige eeuw
Tot begin jaren ’60 van de vorige eeuw was de Vastenwet van kracht, met allerlei bepalingen en uitzonderingen. Het schema van de Vastenwet: nat-zat-wat. * Nat: ‘s morgens vooral vloeibaar voedsel * Zat: ‘s middags een voldoende maaltijd * Wat: ‘s avonds nog een beetje eten Kinderen hadden een blikken trommeltje om snoepjes in te bewaren tot aan Paaszaterdag Vasten in 2014

15 Vasten in de vorige eeuw
Op initiatief van kardinaal Alfrink ontstaat in 1961 de Vastenaktie. Het motto is: van vasten-wet naar vasten-aktie. In 2014 zetten we weer een stap: van vasten-aktie naar vasten-aktie Vasten in 2014

16 Huidige regels van de RK Kerk
Slechts Aswoensdag en Goede Vrijdag zijn nog officiële vastendagen Het eigen geweten van de gelovigen speelt een rol bij de invulling van het vasten Niet alleen minder eten en drinken, ook je onthouden van andere genoegens is een vorm van vasten De nadruk ligt op bezinning op je levensstijl Vasten in 2014

17 Oproep van de bisschoppen
Door een radicaal andere manier van leven, waarin wij ook ons comfort en onze welvaart leren delen met anderen, tonen we ons solidair met onze medemensen in het Zuiden en beoefenen we de kardinale deugd van de soberheid. Zo geven wij metterdaad getuigenis van het Evangelie en maken we onze missionaire opdracht waar. Nog actielogo 2012 toevoegen Vasten in 2014

18 DEFINITIE Vasten is jezelf gedurende een bepaalde periode iets ontzeggen met het oog op: - een beter omgaan met jezelf - een beter omgaan met medemensen - een beter omgaan met de wereld En dus met het oog op een beter omgaan met het mysterie dat wij God noemen Vasten in 2014

19 SOBERHEID EN VASTEN Vasten kent vele vormen, van gematigd tot zeer streng Vasten is zowel lichamelijk én geestelijk, je bént immers lichaam én geest. Vasten moet positief zijn: je doet het niet uit schuldgevoel, niet als straf, het is zeker geen anorexia religiosa Vasten mag je relaties met medemensen niet in de weg staan Vasten doe je in het verborgene, je laat je er niet op voorstaan ‘Sober’ is niet ‘somber’ (Mt 6,16 ev) Anselm Grün, Vasten, Ten Have Kampen, 2005 Vasten in 2014

20 Vasten is: ballast overboord zetten
Ommekeer, opnieuw beginnen Jezelf mogen zijn voor de ander/Ander Vieren: niets hoeft meer, alle ballast mag overboord (Eric Corsius) Het persoonlijke aspect Vasten in 2014

21 Vasten is: ingaan op het appèl dat de ander op mij doet
Het relatieve aspect Emmanuel Levinas: Het is het gelaat van de ander dat een appèl op mij doet En appèl, roeping, betekent: Verplichten zonder dwang Vasten in 2014

22 Vasten is: je verantwoordelijk weten voor de hele wereld
Het solidaire aspect Zorg voor een betere wereld voor allen - solidariteit met medemensen ver weg, bij voorbeeld in Sierra Leone - solidair zijn doorheen de structuur van de economie (vergelijk Caritas in Veritate) - inkoopgedrag veranderen - rekening houden met het milieu Bondgenoten zoeken om samen solidariteit gestalte te geven Vasten in 2014

23 Veel succes met jullie Vastendag!
© Vastenaktie Den Haag, derde versie, november 2013 Samenstelling: Guus Prevoo Vasten in 2014