Solidariteit vanuit kwetsbaarheid en rechtvaardigheid

Presentatie over: "Solidariteit vanuit kwetsbaarheid en rechtvaardigheid"— Transcript van de presentatie:

1 Solidariteit vanuit kwetsbaarheid en rechtvaardigheid
IPB-Forum 1 oktober 2016 Solidariteit vanuit kwetsbaarheid en rechtvaardigheid 1 oktober 2016 IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel Ellen Van Stichel

2 Een – waargebeurd – verhaal
“Ik stond me in te schrijven aan de ziekenhuisbalie voor mijn hospitalisatie. Toen men vroeg of ik een één- of tweepersoonskamer wou, zei ik een tweepersoonskamer. Op dat moment kwam mijn arts er – toevallig? – bijstaan. Dat zou ik niet doen, meneer. U verzorging zal beter zijn als u op een eenpersoonskamer ligt. Ik slikte. Maar stemde in. Ik koos voor een eenpersoonskamer. Ik heb me – tegen beter weten in – op dat moment gedesolidariseerd. Want de kwetsbaren in onze samenleving kunnen dat niet betalen. Maar wat doe je, als ze letterlijk aangeven dat de zorg beter zal zijn?” IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

3 Kwetsbaarheid als bron voor desolidarisering
Gandolfo: ‘The Power and Vulnerability of Love’ Menselijke kwetsbaarheid als universeel en typerend kenmerk Angst Beschermen ZONDE IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

4 Kwetsbaarheid als bron voor desolidarisering
Maatschappelijk niveau: (1) Naar buiten toe Menselijke kwetsbaarheid als universeel en typerend kenmerk Angst Beschermen Brexit/Grenzen IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

5 Kwetsbaarheid als bron voor desolidarisering
Maatschappelijk niveau: (1) Naar binnen toe Menselijke kwetsbaarheid als universeel en typerend kenmerk Angst Beschermen Uitgeslotenen SOCIALE ZONDE!!! IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

6 Kwetsbaarheid als bron voor Solidariteit
Gregorius van Nyssa: God heeft gedaan wat we niet verwachten, namelijk zijn kwetsbaarheid getoond in de menswording Kwetsbaarheid omarmen als iets ‘heiligs’ Vluchten/privileges gebruiken = anti-incarnatorisch SOLIDARITEIT IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

7 Solidariteit= ? E. Durkheim: mechanische en organische solidariteit
Kern: ‘mensen voelen zich met elkaar verbonden’ Men voelt zich met elkaar verbonden… Hier komen we tot de kern van solidariteit. => Van Dale: gevoel van één zijn met anderen, samenhorigheid => Oxford dictionary: Unity or agreement of feeling or action, especially among individuals with a common interest; mutual support within a group IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

8 Solidariteit= ? 4 modellen: Op basis van gedeelde normen en waarden.
Op basis van afhankelijkheid = liberale model Op basis van een gedeelde strijd tegen onrecht en voor dezelfde belangen = sociaal-democratische model Op basis van toevallige ontmoetingen: in buurten, met vluchtelingen op school, … IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

9 Solidariteit= ? Verplicht of vrijwillig?
- vrijwillige solidariteit, warme solidariteit genoemd. Huidige voorbeelden zijn vrijwilligerswerk, verenigingen, clubs, giften aan goede doelen, bloed- of orgaandonatie, … - verplichte, of ‘institutionele’, indirecte, koude solidariteit vb. verzorgingsstaat Eenzijdig of tweezijdig? - Eenzijdige solidariteit – geen eigenbelang - Tweezijdige solidariteit – weloverwogen eigenbelang IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

10 SOLIDARITEIT VANUIT KWETSBAARHEID EN RECHTVAARDIGHEID
IPB-Forum 1 oktober 2016 ’Burgers, om welke reden dan ook tussen raderen gekomen, worden eerder als daders, als verdachten beschouwd dan als slachtoffers. Ze moeten bewijs afleggen van goede wil, moeten hun solidariteit verdienen door snel mogelijk een baan te zoeken. Zonder al te veel uitvluchten of mitsen en maren. Solidair zijn met de werkenden, de belastingbetalers die voor steeds grotere groep ‘inactieven’ moeten opkomen.’ This gross inequality is a symptom of an unjust and unfair economic system that allows the rich to get richer at the expense of the poor. This shows the extent money and power are concentrated in the hands of the wealthiest few.” IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel Ellen Van Stichel

11 Katholieke sociale leer en solidariteit
Johannes Paulus II Solidariteit als de deugd “niet als een vaag gevoel van medelijden, of oppervlakkige vertedering (…) maar het vaste en volhardende besluit om zich in te zetten voor het algemeen welzijn (…) omdat wij allen verantwoordelijk zijn voor allen” IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

12 Katholieke sociale leer en solidariteit
=> Twee belangrijke elementen: (1) vaste en volhardende besluit en (2) inzet voor algemeen welzijn. IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

13 Katholieke sociale leer en solidariteit
Algemeen welzijn: welzijn van alle leden van de gemeenschap, de onderlinge relaties tussen deze leden en de gemeenschap in het algemeen. => Het welzijn van de ene is gelinkt aan het welzijn van anderen. IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

14 Katholieke sociale leer en solidariteit
Liefdadigheid of rechtvaardigheid? Warme of koude solidariteit? BEIDE! IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

15 SOLIDARITEIT VANUIT KWETSBAARHEID EN RECHTVAARDIGHEID
IPB-Forum 1 oktober 2016 IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel Ellen Van Stichel

16 IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

17 Algemeen welzijn Contributieve rechtvaardigheid
Verdelende rechtvaardigheid individu individu Commutatieve rechtvaardigheid IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

18 Achter elke arme, staat een christen.
Madame Mitterand Achter elke arme, staat een christen. IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel