Hoe zit dat nu eigenlijk?

Presentatie over: "Hoe zit dat nu eigenlijk?"— Transcript van de presentatie:

1 Hoe zit dat nu eigenlijk?
Vogelveren Hoe zit dat nu eigenlijk? KNNV afdeling Voorne Vogelwerkgroep Marco Houwertjes Hans op den Dries Depositphotos.com

2 Wie zijn wij? Marco Houwertjes Hans op den Dries
Marco 47 jaar natuurliefhebber Douane Laboratorium onderzoeker vraagbaak flora fauna Hans

3 Inhoud Determineren van veren met hulpmiddel Vogels Veren
groei, opbouw, kleur, onderdelen Veertypes met hun kenmerken Casus veeridentificatie Vragen Praktijk Depositphoto.com

4 Pel-principe Determineren van vogel en land/habitat naar enkele veer
Rokken van een ui (Schillen) Bron: Q-ray.nl

5 VOGELS Uiterlijk vogels Grootte van de vogels
SCHIL 4 Uiterlijk vogels Grootte van de vogels Welke landen komen ze voor Buitenste schil kenmerken van vogels en leefomgeving Habitat

6 SCHIL 4 Uiterlijk van de vogels
Variatie van vogels o.a. in grootte, kleur

7 SCHIL 4 Waar komen ze voor?
Waar komen ze voor? Trekvogels komen dus niet alleen in NL voor Belangrijke kennis om bijvoorbeeld voor de veer identificatie soorten uit te kunnen sluiten Bron: trekoutdoor.nl Bron: Mooij.nl Waar komen ze voor?

8 Habitat SCHIL 4 Habitat = leefomgeving
Naast land geeft de leefomgeving belangrijke informatie over mogelijke vogel Bos, prairie, savanne, toendra, woestijn, regenwoud, pool. bergen Habitat Bron: DKfindout.com

9 Omgeving Waar is de veer gevonden (Habitat)
SCHIL 3 Waar is de veer gevonden (Habitat) Wanneer is de veer gevonden (seizoen) Voor veren geldt dan hetzelfde voor de vogels Waar en Wanneer: Winter prooirest Zomer rui Welke land is de veer gevonden

10 SCHIL 3 Tuin Water Bos (taiga) Bos Welke omgeving is de veer gevonden?
Hans op den Dries Hans op den Dries Bos (taiga) Bos EOS Wetenschap Watervogel zoals brilduiker Tuinvogel koolmees (netje niet aan te bevelen) Bosvogel zoals de bosuil maar laplanduil in taiga dichte hoge bomen met vlaktes scandinavie Welke omgeving is de veer gevonden? Chris Schenk

11 VEREN Vorm Veertype Kleur Patronen Lengte Specifieke kenmerken SCHIL 2
Schil 2 veren kenmerken Specifieke kenmerken

12 SCHIL 2 Fotos van verschillende veren
The nonfiction detectives Fotos van verschillende veren Verschillende veren, grootte, kleuren, pluizig of niet Verschillende vorm, type, grootte, kleur en andere kenmerken

13 Ontwikkeling van een veer
bloedspoel Schede / follikel Bij het groeien van een veer ontstaat in de epidermis (bovenhuid) een klein uitsteeksel. Het uitsteeksel wordt groter en langwerpiger. De buitenste laag van het uitsteeksel vormt een beschermende schede, waarbinnen de veer zich verder ontwikkeld. Deze schede, of veerfollikel, blijft nog lang zitten, en kan bij veel vogelsoorten te zien zijn na de rui. In de schede ontstaat een centrale as, de schacht. Hieraan worden barben aangelegd, welke te vergelijken zijn met de takken in een boom. Aan de barben worden weerhaken gemaakt. Deze grijpen in elkaar, waardoor de veer verbazingwekkend sterk wordt. uitsteeksel Epidermis Meinse van der Velde (IVN)

14 Veren zijn gemaakt van Keratine
Keratine is een taai en onoplosbaar vezeleiwit Alpha-keratine (zoogdieren) - spiraalvormige structuur - zachter dan bèta-keratine - haren, nagels, hoorns Bèta-keratine (vogels en reptielen) - gedraaidvormige structuur - harder dan alpha-keratine - veren, schubben Stevige structuur door waterstofbruggen

15 Kleuren Pigmentkleuren Melanine Carotenoïde
In melanocyten (ook bij mensen) Sterke veren Geeft zwart, bruin- en grijstinten. wibnet Carotenoïde Dieren (imuunsysteem) Planten (fotosynthese) Vogels maken geen carotenoïde aan, dus ze moeten het binnenkrijgen via voedsel zoals schimmels, planten, algen en diertjes (Flamingo’s) Geeft rood, oranje en geel De meeste veren krijgen hun kleur van pigmenten die gevormd worden in de vogelhuid Carotenoide bij planten voor fotosynthese. dieren maken ze deel uit van het immuunsysteem en geven ze de vacht een kleur. Vogels maken geen carotenoïde aan, dus ze moeten het binnenkrijgen via voedsel zoals schimmels, planten, algen en diertjes (Flamingo’s)

16 Kleuren Structuurkleuren (metallic)
verdeling van het licht in structuren (holtes) op de veren De kleuren variëren van rood, oranje, koper en goud tot groen, blauw en violet. De veren verstoren de golflengten van het licht dusdanig dat de verschillende kleuren elkaar versterken, verzwakken of opheffen. Door deze bijzondere samenstelling is het mogelijk dat de veren vanuit verschillende hoeken verschillende kleuren lijken te hebben. Eksters hebben een structuurkleur, de metallische gloed, ontstaan door het samenspel van licht, keratine, melanine en holtes in hun veren. Vaak zie je dat structuurkleuren samengaan met pigmenten in veren; veel groene veren zijn bijvoorbeeld het resultaat van een structurele blauwe component en een gele kleurstof. Eksterveer, muskuseend, kraai Quetzal (D. Hatcher)

17 Kleur afwijkingen Melanisme Kerkuil Leucisme
Peper en zout vlinder, engelse steenkolenmijn Melanisme Kerkuil Leucisme Bron wikipedia

18 Albino Geheel wit + rode ogen Anette Verweij

19 Naamgeving van veeronderdelen
Bron: Marco Houwertjes Inzet: petcoach.co

20 klittenband boogstralen haakstralen All about birds
In elkaar haken van de haakstralen en de boogstralen Poetsen van de veren door de vogel met de snavel of ook zelf te toen met twee vingers All about birds

21 Veren zonder interlocking zoals emoe let op primitieve veren zoals bij de dino’s struisvogelveer
Veren met interlocking zoals buizerd Emoe Buizerd

22 Opbouw van een vleugel bovenzijde en staartveren

23 Vorm & Veertype Bron pixabay
Elk veertype verschilt per vogel afhankelijk hoe deze vliegt Roofvogel = zwever, zwaluw = snelle vlieger. Aanpassing aan de veren en vleugels Vorm & Veertype

24 Handpennen Primaire slagpen Versmalde vlaggen (positiebepaling)
Beetje gebogen vorm

25 Armpennen Een vloeiende bocht Brede vlaggen
Buitenvlag iets smaller dan binnenvlag Dons onderaan is geen kenmerk

26 Staartpennen Staart is een waaier Schacht heeft een knik
- Middelste zijn recht - Hoe meer naar buitenzijde hoe groter de knik - Vlaggen even breed Bruce Smith Staartveren middelste zijn recht, daarna wordt de knik steeds groter (waaier)

27 Havikachtige, europese oehoe, uil, buizerd,
Havikachtige, europese oehoe, uil, buizerd, ?, kalkoen en de europese zeearend

28 Overige kenmerken Bron: visiteifel.com
Watervogel zwaan, pauw, eendenkrul, uilenveer kartels en flueelzacht Bron: visiteifel.com

29 Bron Marco Houwertjes

30 Referenties Boeken: - Vogelsporen - Vogelveren (Einhard Bezzel)
- Feathers ID for bird conservation Internet: The featheratlas: Facebook Groep Determineren van veren Foto’s maken: boven- en onderzijde, lineaal, zwarte of witte ondergrond Lever zoveel mogelijk informatie aan: land, vindplaats, datum etc.

31 CASUS van de pel-sleutel
, Mokbaai, Texel, gevonden door Josot Janamat Welke vogel? Vogel komt voor bij waterachtige (weiland) omgeving, veren gebandeerd, lichte ondergrond, donkere dunne banden, veel banden, witte schacht/kiel Wulp of tureluur. De tekening is hetzelfde maar van tureluur meestal iets donkerdere en dunnere bandjes (vergelijkingscollectie nodig!) lengte veren wulp is cm, tureluur 7,5-8 cm. Dus daarom tureluur

32 SCHIL 4 (Vogelsoorten):
- Land = Nederland (Texel) - Habitat = waterrijk Conclusie  Denken aan een in NL voorkomende weidevogel of watervogel SCHIL 3 (Omgeving): - meerdere gelijkende veren gevonden in december 2018 (winter) - in NL gevonden veer - Habitat = Mokbaai = waterrijk Conclusie  Waarschijnlijk prooirest van een weidevogel of watervogel SCHIL 2 (Veren): - vorm: veren met een knik - lichte schacht - patronen: beige ondergrond met donkerbruine bandering - veel dunne banden (anders dan bij roofvogels) - lengte ca. 7,5 tot 8 cm Conclusie  Staartveren van een middelgrote weidevogel SCHIL 1 (Identificatie): - (foto) collecties raadplegen Conclusie  Staartveren van een Tureluur of een Wulp

33 Bron vogelbescherming
Wulp Bron Michel Klemann Bron wikipedia Tureluur

34 Eindconclusie: Veren van de Tureluur

35

36 Veren bekijken