Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ?

Presentatie over: "Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ?"— Transcript van de presentatie:

1 Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ?
Deel II : Het Romeinse wegennet Inrichting van het platteland Chris Claus

2 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ?
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Het Romeinse Wegennet

3 Onze kennis van het Romeinse wegennet is ambigu
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Onze kennis van het Romeinse wegennet is ambigu Veel hoofdwegen nog herkenbaar in het landschap Rechtlijnigheid Itineraria, Peutinger kaart Maar : uit archeologisch onderzoek komt een totaal ander, organisch, lokaal wegennet naar boven. Extrapolatie van deze gefragmenteerde tracés is problematisch

4 Typering van de hoofdwegen
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Typering van de hoofdwegen Safe corridors Administratieve wegen Commerciële wegen Vijandig gebied bezetten Verbinden van bestuurscentra met elkaar en met Rome Ontsluiten van plaatsen van economisch belang Verbindingen tussen kampen op relatief korte afstand met elkaar (15 à 20 km) Verbindingen tussen districtshoofdsteden Wegen naar zoutpannen, mijnen, havens, … en ook : ontsluiten van het cultuurlandschap ! Veiligheid primeert Snelheid primeert Aanleg tijdens en kort na de militaire campagnes Aanleg in Gallië vanaf 39 v.C. Aanleg na de pacificatie Regionaal Supra-regionaal Vb : weg langsheen Lippe (Duitsland) Boulogne – Bavay – Keulen Cassel - kuststreek Bezetten = aanwezigheidspolitiek voeren, tribuut inzamelen Typering niet strikt beschouwen : Safe corridors kregen later een administratief / commercieel doel Administratieve wegen ontstonden ook in een niet-gepacificeerde context (merk op : Cassel, Vermand, Reims => Gallo-Romeinse hoofdsteden op een oppidum) Administratieve wegen kenden ook een belangrijk militair / commercieel gebruik

5 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ?
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Typering - hypothese Safe Corridors Administratieve wegen Commerciële wegen

6 Bavay-Velzeke en Bavay-Asse : Safe Corridors ?
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Bavay-Velzeke en Bavay-Asse : Safe Corridors ? Bestemming Velzeke : Romeins kamp (vroeg-Augusteïsch) Asse : Borgstad => hoogteversterking Aanduidingen van militaire versterkingen langs de weg Toponymie : Kester, Castrilocus (Mons) Reliëf : Mont de Mainvault Kester, Puvinage, … => baandorpen die ontstonden nabij kamp ? Morfologie : Koerswijzigingen op hoogtes Archeologische attestatie ? Problematisch, maar veeleer door gebrek aan onderzoek

7 Inrichting van het Platteland
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Inrichting van het Platteland

8 Reorganisatie van het platteland : waarom ?
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Reorganisatie van het platteland : waarom ? Sterke militaire aanwezigheid creëert grote marktvraag Graan, vlees, leer, paarden, lastdieren, hout, aardewerk, ijzer, … Verlengde militaire aanwezigheid door (mislukte) Germaanse campagne Groter deel van de bevolking voorziet niet in eigen voedselvoorziening Militairen, functionarissen, nijveraars, handelaars, … Gallische autarkie volstaat niet langer => surplus landbouw Vergroten van de belastbare basis Taxatie via tribuut per stam evolueert onder Augustus naar persoons- en grond belasting. (tribitum capitis, tribitum soli) Instrument van Romanisatie

9 Civitas Remorum : simultane stads- en plattelandsontwikkeling
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Civitas Remorum : simultane stads- en plattelandsontwikkeling Remi : foederati Durocortorum : residentie van de procurator van de provincie Gallia Belgica => versnelde Romanisatie Keuze om stad én platteland op Romeinse wijze in te richten Vanaf 15 v.C. ? Zie ook

10 Civitas Remorum : simultane stads- en plattelandsontwikkeling
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Civitas Remorum : simultane stads- en plattelandsontwikkeling Locus Gromae : op het forum van Reims Kardo Maximus : centrale as (Porte de Mars – Porte Bazée) Decumanus Maximus : weg Reims-Trier (bestaande weg? => bepalend voor oriëntatie?) Limitatio 10x10 actus Sommige wegen lijken te correleren aan de limitatio (vb : Reims – Lyon) Administratieve grenzen : persistentie (vb : Marne – Ardennes

11 Civitas Remorum : simultane stads- en plattelandsontwikkeling
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Civitas Remorum : simultane stads- en plattelandsontwikkeling Grens Marne - Ardennes 3 : 4 1 : 1

12 Situering in Civitas Nerviorum
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Situering in Civitas Nerviorum Geen eenduidige stadsontwikkeling Geen duidelijke correlatie stad – platteland Geen duidelijke correlatie hoofdwegen wél : diverticulum Blicquy – Kerkhove haaks op Bavay – Tongeren Afbeelding :

13 Situering in Civitas Nerviorum
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Situering in Civitas Nerviorum

14 Situering in Civitas Nerviorum
24/11/2018 Chris Claus - Een Limitatio in de Civitas Nerviorum ? Situering in Civitas Nerviorum Positie Locus Gromae ? 20 x 20 actus ? NNW (-30,5°)