Bevolkingsontwikkeling en gevolgen

Bevolkingsontwikkeling en gevolgen
Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS , Rijsbergen

Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS
Structurele bevolkingsdaling Een urgente nieuwe invalshoek voor beleidsmakers (2006) Wim Derks, Universiteit Maastricht Peter Hovens, Bestuurskundig Adviesbureau Peter Hovens Leo Klinkers, Klinkers Public Policy Consultants , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Aandacht voor bevolkingsdaling
1996: te vroeg 2006: doorbraak Begin van publicaties Parkstad Limburg gevolgd door andere regio’s Limburg gevolgd door andere provincies Aedes, VNG, NICIS, Planbureaus enz 2009: Rijk, Minister van der Laan (WWI) 2010: Tweede Kamer 17 februari , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolkingsontwikkeling samengevat
Bevolkingsexplosie in 20e eeuw Vergrijzing: ; versnelling na 2011; ook veel ouderen na 2038 Ontgroening: snel in laatste decennia van de 20e eeuw; landelijk nu langzaam; regionaal sterk verschillend Bevolkingsdaling in 21e eeuw: onder normale omstandigheden: volstrekt nieuw , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Aantal kinderen per vrouw, vruchtbaarheid, 1950-2050
, Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolkingsontwikkeling per jaar in %, 1960-2060

Ontwikkeling totaal aantal inwoners, nu dalende regio’s in Nederland, bij 1990=100 Met jaartal van begin structurele bevolkingsdaling , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Werkgebied Volker Wessels Midden COROP-regio’s
Zeeuwsch-Vlaanderen OverigZeeland West-Noord-Brabant Midden-Noord-Brabant Noordoost-Noord-Brabant Zuidoost-Noord-Brabant Arnhem/Nijmegen , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ontwikkeling totaal aantal inwoners, in regio’s met vestiging regio BVGO midden, bij 1990=100 Met jaartal van begin structurele bevolkingsdaling , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolkingsontwikkeling per 10 jaar , gemeenten met meer dan inwoners Aantal 2011 Verand Overbetuwe 46.000 16% Oss 77.500 3% Lingewaard 45.600 11% Veldhoven 43.600 Etten-Leur 41.800 Oosterhout 54.100 Helmond 88.600 9% Waalwijk 46.200 2% 's-Hertogenb. 8% Uden 40.700 Breda Bergen op Z. 66.000 1% Nijmegen 7% Roosendaal Arnhem 6% Heusden 43.100 0% Eindhoven Vlissingen 44.600 Middelburg 48.100 Rheden 44.000 -1% Wijchen 40.500 5% Terneuzen 54.800 Tilburg , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolkingsontwikkeling per 10 jaar , 10 gemeenten met snelste groei en 10 gemeenten met snelste daling Aantal 2011 Verand Overbetuwe 46.000 16% Deurne 31.700 -1% Lingewaard 45.600 11% Boxmeer 28.600 Etten-Leur 41.800 Valkenswaard 30.600 Helmond 88.600 9% Maasdonk 11.200 Kapelle 12.400 8% Renkum 31.500 -2% 's-Hertogenb. Sluis 24.000 -3% Breda Groesbeek 18.900 Best 28.800 7% Haaren 13.600 Noord-Bevel. 7.500 Westervoort 15.300 -5% Tholen 25.500 Nuenen,GenN 22.200 -6% , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Verandering totaal aantal inwoners is klein (tienden van procenten per jaar) Veranderingen per leeftijdsgroep zijn groot (hele procenten per jaar) , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolking naar leeftijd 2011

Bevolking naar leeftijd N-Brabant

Ontwikkeling 65-plussers, NL en regio met hoogste en laagste groei, bij 2011=100 Bron: CBS, KcBB. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Vergrijzing Alles wat met ouderen te maken heeft groeit: Woningen, huisvesting, woningaanpassing Bestedingen door en voor ouderen: recreatie en toerisme hulp en hulpmiddelen zorg en vervoer Ouderen als bron van regionale/lokale welvaartsgroei , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Vergrijzing is met name in Nederland geen financieel probleem, maar wel een arbeidsmarktprobleem , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Vergrijzing geen financieel probleem
Doorgaande welvaartsgroei Zelf gespaard voor bovenwettelijk pensioen Besteding daarvan en betalen belasting daarover Erfenis en successierechten Daling aantal kinderen , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ontwikkeling 0-19-jarigen, NL en regio met geringste en sterkste daling, bij 2011=100 Bron: CBS, KcBB. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ontgroening Alles wat met jongeren te maken heeft neemt af zoals: Kinderopvang, scholen Leden bepaalde (sport)verenigingen , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Beleid i.v.m. daling aantal jongeren
Combinatie van voorzieningen ten aanzien gebouwen, functies enz Overschat betekenis aanwezigheid voorzieningen niet Er zijn bevolkingsprognoses beschikbaar per kern/wijk naar leeftijd , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ontwikkeling jarigen, NL en regio met geringste en sterkste daling, bij 2011=100, Bron: CBS, KcBB. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ontwikkeling aantal werkenden, NL en regio’s met geringste en sterkste groei bij 2008=100, Bron: CBS, KcBB. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Daling potentiële beroepsbevolking
Beperkte resterende stijging arbeidsparticipatie Structureel tekort aan arbeidskrachten Structureel lage werkloosheid Afnemende groei aantal werkenden in Nederland Einde groei komt in zicht , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Structureel tekort aan arbeidskrachten
Tekort bij (bijna) alle beroepen Nauwelijks arbeidkrachten van elders: overal tekort Positie werknemers steeds sterker, daarom inspelen op behoefte bv “Het Nieuwe Werken” Versnelling stijging arbeidsproductiviteit , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bedrijventerreinen en kantoren
Naderend einde groei van aantal werkenden; versnelling van vertrek van niet–regiogebonden activiteiten; flex- en thuiswerken Naderend einde groei van behoefte aan bedrijventerreinen en kantoren Fruitschaaleffect , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Materiële welvaart: Bruto Binnenlands Product per inwoner, 1948-2008
1948 2008 Verandering per jaar BBP per inwoner 100 450 2,5% Gewerkte uren per inwoner 79 -0,4% Arbeidsproductiviteit per uur 570 2,9% Bron: CBS. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Materiële welvaart: Bruto Binnenlands Product per inwoner, Nederland, bij1948=100 Bron: CBS, KcBB. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Welvaart in de toekomst
Ondanks vergrijzing en bevolkingsafname, gaat de stijging van de materiële welvaart gewoon door als gevolg van de doorgaande stijging van de arbeidsproductiviteit (CPB, 4 scenario’s 2040, november 2004) , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ontwikkeling totaal aantal inwoners bij 2011=100, NL en regio met sterkste daling Bron: CBS, KcBB. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolkingsontwikkeling per 10 jaar per regio Verandering per periode Aantal 2011 Nederland 4,2% 2,8% 2,0% Zeeuwsch-Vlaanderen -1,0% -2,4 à -3,3% -3,2 à -4,0% OverigZeeland 2,9% 0,9 à 1,3% 0,2 à 0,3% West-Noord-Brabant 3,4% 1,7 à 1,9% 0,7 à 2,5% Midden-Noord-Brabant 3,5% 2,7 à 3,4% 1,2 à 3,8% Noordoost-Noord-Br. 3,0% 2,0 à 2,9% 1,7 à 1,8% Zuidoost-Noord-Brabant 2,9 à 3,1% 1,3 à 1,6% Arnhem/Nijmegen 4,7% 3,2 à 3,3% 1,9 à 2,7% Bron: CBS en Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Structurele bevolkingsdaling
Structurele bevolkingsdaling is actueel in alle drie gemeenten van Zeeuwsch-Vlaanderen in een of meer gemeenten in alle regio’s Er zijn meerdere prognoses. Die geven dezelfde tendensen per leeftijdsgroep, maar wel verschillen bij de geringe groei of geringe daling van het totaal , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Regionale bevolkingsprognoses
PEARL van CBS/PBL PRIMOS van ABF van Provincie van Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid (van E,til) , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Aantal woningen Daling gemiddelde woningbezetting, alleen al door vergrijzing Daarom moet woningvoorraad sneller groeien dan bevolking, Nu ongeveer 0,5% per jaar sneller Daling benodigde woningvoorraad nog nauwelijks actueel. WEL MINDER GROEI DAN VOORHEEN EN MINDER DAN PLANNEN VAN GEMEENTEN. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolking en huishoudens, procentuele verandering per jaar, Noord-Brabant , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolking en huishoudens, procentuele verandering per jaar, gemiddeld over 3 jaar, Noord-Brabant , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ontwikkeling aantal huishoudens per 10 jaar per regio Verandering per periode Aantal 2011 x 1.000 Nederland 7.452 585 500 310 Zeeuwsch-Vlaanderen 48 2 0 à 2 -2 à 0 OverigZeeland 120 9 5 à 8 2 à 5 West-Noord-Brabant 271 22 18 à 21 10 à 12 Midden-Noord-Brabant 203 20 15 à 16 8 à 10 Noordoost-Noord-Brabant 268 22 à 24 12 à 14 Zuidoost-Noord-Brabant 325 27 23 à 26 11 à 13 Arnhem/Nijmegen 329 21 à 27 11 à 17 Bron: CBS, Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid. , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Soort woningen: groei van aantal ouderen (verhuisgeneigdheid?) groei alleenstaanden Locatie van resterende groei aantal woningen: uitbreiden, afronden, inbreiden? Steeds meer renovatie, herstructurering, sloop en vervangende nieuwbouw , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Gemeentelijk beleid algemeen Arbeidsmarkt: markt regelt zichzelf voor groot deel Overige effecten: wel veel overheidsbeleid , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Beleidsreactie: Rouwproces
Confrontatie met bevolkingsdaling Ontkennen, afwijzen Verzet: we bouwen om te groeien Acceptatie Actief oppakken in beleid Afscheid nemen van groeidenken is dus een “rouwproces” , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Regionale concurrentie
Inwonerkanibalisme Regionale samenwerking Woningbouw Middelbaar onderwijs … , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Financiële gevolgen Voor gemeenten Minder uit gemeentefonds Minder uit grondbedrijf: minder verkoop bouwkavels voor woningen en bedrijfshuisvesting Groei levert geld, Krimp kost geld, ook voor Woningcorporaties probleem bij particulier woningbezit , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Ander beleid Tot nu toe: in welk tempo bedrijventerreinen, wegen, woningen enz Nu: van groei in kwantiteit naar groei in kwaliteit , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Beleid bij krimp Zo vroeg mogelijk beginnen: lang proces van bewustwording tot beleid geen verkeerde (investerings)beslissingen Goede informatie: prognoses met marges; trends zijn hard Communicatie: bewustwording bij alle betrokkenen, bij college van B&W, Raad en vooral ook bij burgers , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bestuurlijke rolverdeling
Gemeenten Regio’s o.a. samenwerking Provincies o.a. regie Het Rijk o.a. financiering Maatschappelijke partijen zoals woningcorporaties, scholen en verenigingen o.a. samenwerking , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bekostiging Zo vroeg mogelijk inspelen op bevolkingsdaling Sloopfonds vormen? Nationale herverdeling van groei naar krimp , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolkingsdaling en Beleid
Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid , Rijsbergen Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid WIM DERKS

Bevolkingsontwikkeling en gevolgen

Verwante presentaties

Presentatie over: "Bevolkingsontwikkeling en gevolgen"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback

Inloggen

Inloggen via een sociaal netwerk:

Bevolkingsontwikkeling en gevolgen

Verwante presentaties

Presentatie over: "Bevolkingsontwikkeling en gevolgen"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback