Download de presentatie
De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub
GepubliceerdChristina Aalderink Laatst gewijzigd meer dan 6 jaar geleden
1
Taal begint thuis: Over de rol van ouders bij taal en geletterdheid
Roel van Steensel Vrije Universiteit Amsterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam
2
Hoeveel taalaanbod -in woorden- denkt u dat uw kind in de eerste vier levensjaren heeft gehoord?
Tijdens welke drie ouder-kindactiviteiten denkt u dat kinderen de meeste woorden aangeboden krijgen? Hoeveel procent van de woorden in een tekst moet je kennen om die tekst te kunnen begrijpen?
3
Ouders maken het verschil
4
Ouders maken het verschil
“When we listened to the children, we seemed to hear their parents speaking …”
5
Ouders maken het verschil
Hoge SES Midden SES Lage SES Ouder Kind Aantal taaluitingen per uur 487 310 301 223 176 168 Aantal verschillende woorden per uur 382 297 251 216 167 149
6
Ouders maken het verschil
Hoge SES Midden SES Lage SES Ouder Kind Aantal taaluitingen per uur 487 310 301 223 176 168 Aantal verschillende woorden per uur 382 297 251 216 167 149 2-3 keer zo veel
7
Ouders maken het verschil
Hoge SES Midden SES Lage SES Ouder Kind Aantal taaluitingen per uur 487 310 301 223 176 168 Aantal verschillende woorden per uur 382 297 251 216 167 149 2 keer zo veel
8
Ouders maken het verschil
Afbeelding gedownload van “30 million word gap”
9
Ontluikende geletterdheid
Een stukje theorie …
10
Ontluikende geletterdheid
Klanken onderscheiden Letters onderscheiden Klanken en letters koppelen Kennis van schriftconventies
11
Ontluikende geletterdheid
Klanken onderscheiden Letters onderscheiden Klanken en letters koppelen Kennis van schriftconventies Codegerelateerde vaardigheden
12
Ontluikende geletterdheid
Narratieve vaardigheden Kennis van de wereld Woordenschat Mondelinge vaardigheden
13
Ontluikende geletterdheid
Codegerelateerde vaardigheden Schaaf Schaars Schraag Schaak Schaal Schaam Schaap Schaar Schaats Mondelinge vaardigheden
14
Ontluikende geletterdheid
Codegerelateerde vaardigheden Codegerelateerde vaardigheden Mondelinge vaardigheden Mondelinge vaardigheden
15
Ontluikende geletterdheid
Aanvankelijk lezen Codegerelateerde vaardigheden Lezen (begrijpend + technisch) Mondelinge vaardigheden
16
Ontluikende geletterdheid
Aanvankelijk lezen Codegerelateerde vaardigheden Lezen (begrijpend + technisch) Mondelinge vaardigheden
17
Ontluikende geletterdheid
Aanvankelijk lezen Codegerelateerde vaardigheden Lezen (begrijpend + technisch) Mondelinge vaardigheden
18
Ontluikende geletterdheid
Aanvankelijk lezen Codegerelateerde vaardigheden Lezen (begrijpend + technisch) Mondelinge vaardigheden
19
Ontluikende geletterdheid
Aanvankelijk lezen Codegerelateerde vaardigheden Lezen (begrijpend + technisch) Mondelinge vaardigheden
20
Ontluikende geletterdheid
Aanvankelijk lezen Codegerelateerde vaardigheden Lezen (begrijpend + technisch) Technisch lezen Begrijpend lezen Mondelinge vaardigheden Mondelinge vaardigheden
21
Waarom woordenschat zo belangrijk is voor lezen
De samenhang tussen woordenschat en begrijpend lezen blijft sterk, want … Je moet veel woorden kennen om een tekst te kunnen begrijpen. Als je veel woorden kent, lees je vlotter en houd je meer “cognitieve ruimte” over. Woordenschat is een indicator voor iets anders: kennis van de wereld.
22
Waarom woordenschat zo belangrijk is voor lezen
Mentale representatie
23
Waarom woordenschat zo belangrijk is voor lezen
Voorbeeld: Hij liep naar de bank … … want hij had geld nodig.
24
Tussentijdse conclusie
Een goede vroege mondelinge taalvaardigheid is belangrijk: Goede mondelinge vaardigheden = goede code-gerelateerde vaardigheden Goede vroege mondelinge vaardigheden = goede latere mondelinge vaardigheden Goede latere mondelinge vaardigheden = goede (begrijpend) leesvaardigheid
25
Geletterd gezinsklimaat
(Grofweg) twee typen geletterde activiteiten: Formele activiteiten: focus op letters. Informele activiteiten: focus op inhoud.
26
Geletterd gezinsklimaat
Codegerelateerde vaardigheden Aanvankelijk lezen Formele activiteiten Mondelinge vaardigheden Begrijpend lezen Informele activiteiten
27
Geletterd gezinsklimaat
Piekmomenten in taalaanbod Uit Broekhof e.a. (2017)
28
Geletterd gezinsklimaat
Uit Broekhof e.a. (2017)
29
Geletterd gezinsklimaat
Van Steensel (2006): 116 gezinnen: 48 autochtoon, 68 migrant. Interview: Eigen lees- en schrijfactiviteiten van ouders: boeken, kranten, tijdschriften, reclamefolders lezen, boodschappenlijstjes maken, kaarten/brieven schrijven, computergebruik. Ouder-kindactiviteiten: voorlezen, liedjes zingen, rijmpjes zeggen, bibliotheekbezoek, verhalen vertellen, samen schrijven, educatieve televisie kijken.
30
Geletterd gezinsklimaat
Rijk klimaat: Veel ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten Komt het meest voor in autochtone gezinnen en gezinnen met hoogopgeleide ouders Beperkt klimaat: Weinig ouderactiviteiten Weinig ouder-kindactiviteiten Komt het meest voor in migrantengezinnen en gezinnen met laagopgeleide ouders Acculturatie? Kindgericht klimaat: Weinig ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten Komt het meest voor in migrantengezinnen
31
Geletterd gezinsklimaat
Rijk klimaat: Veel ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten effect op leesontwikkeling Beperkt klimaat: Weinig ouderactiviteiten Weinig ouder-kindactiviteiten Kindgericht klimaat: Weinig ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten
32
Geletterd gezinsklimaat
Rijk klimaat: Veel ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten Extra effect op leesontwikkeling bovenop opleiding/etniciteit? Beperkt klimaat: Weinig ouderactiviteiten Weinig ouder-kindactiviteiten Kindgericht klimaat: Weinig ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten
33
Geletterd gezinsklimaat
Opleidingsniveau en etniciteit zijn niet/nauwelijks veranderbaar, thuisklimaat wel Rijk klimaat: Veel ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten Extra effect op: Woordenschat groep 3 Begrijpend lezen groep 3/4 Beperkt klimaat: Weinig ouderactiviteiten Weinig ouder-kindactiviteiten Kindgericht klimaat: Weinig ouderactiviteiten Veel ouder-kindactiviteiten
34
Geletterd gezinsklimaat
Opleidingsniveau en etniciteit zijn niet/nauwelijks veranderbaar, thuisklimaat wel Family literacy-programma’s
35
Family literacy-programma’s
36
Family literacy-programma’s
Waarom zou die vos lachen? Waar hadden we laatst een pompoen gezien? Had die ook van die oogjes? Welke kleur heeft het konijn? Waar zie je een kabouter?
37
Family literacy-programma’s
10 tot 25 procent van kinderen die meedoen is beter af dan kinderen die niet meedoen Van Steensel, Herppich, McElvany, & Kurvers (2012): Programma’s hebben gemiddeld een klein, maar positief effect. Er zijn aanzienlijke verschillen in effecten.
38
Family literacy-programma’s
Manz e.a. (2010) Ontluikende geletterdheid Afrikaans-Amerikaans/ Hispanic Geen effect Europees-Amerikaans Middelgroot effect Manz e.a. (2010) Ontluikende geletterdheid Lager opgeleid Geen effect Hoger opgeleid Klein effect Mol e.a. (2008) Woordenschat At-risk kinderen Geen effect Niet-at-risk kinderen Middelgroot effect Leesvaardigheid ouders Voorleesprogramma’s Beschikbaarheid boekjes in andere talen Voorleesvaardigheid ouders
39
Family literacy-programma’s
Teleurstellend?
40
Family literacy-programma’s
Teleurstellend? Er zijn ook effectieve programma’s. Volgend jaar: grote overzichtsstudie naar wat werkt voor ‘at risk’- gezinnen. Voorstudie: Wevers & Van Steensel (2017).
41
Family literacy-programma’s
Voorlopige bevindingen: Uitval is een probleem. Onderneem initiatieven om ouders te binden: huisbezoeken, koppeling met andere activiteiten.
42
Family literacy-programma’s
Voorlopige bevindingen: Uitval is een probleem. Onderneem initiatieven om ouders te binden: huisbezoeken, koppeling met andere activiteiten. Niet ieder gezin is het zelfde. Probeer aan te sluiten bij de individuele situatie van het gezin.
43
Family literacy-programma’s
Onderzoek naar de VoorleesExpress: ORIM-raamwerk: Ouders kunnen verschillende rollen vervullen: kansen bieden; erkennen en aanmoedigen; een taalvoorbeeld zijn; samen praten. Geletterheid heeft verschillende verschijningsvormen: boekjes; letters en symbolen in de omgeving; oefenen met schrijven; mondelinge taal.
44
Family literacy-programma’s
Vormen Rollen Boekjes Letters en symbolen Schrijven oefenen Mondelinge taal Kansen bieden Erkennen en aanmoedigen Een taalvoorbeeld zijn Samen praten
45
Family literacy-programma’s
Vormen Rollen Boekjes Letters en symbolen Schrijven oefenen Mondelinge taal Kansen bieden Erkennen en aanmoedigen Een taalvoorbeeld zijn Samen praten
46
Family literacy-programma’s
Vormen Rollen Boekjes Letters en symbolen Schrijven oefenen Mondelinge taal Kansen bieden Erkennen en aanmoedigen Een taalvoorbeeld zijn Samen praten Aan de basis ligt: ga in gesprek met ouders over wat ze al doen en in huis hebben en bouw daarop voort.
47
Samenvattend Belang van mondelinge taalvaardigheid in de vroege fasen.
De rol die ouders kunnen spelen in de mondelinge taalontwikkeling. De effectiviteit van Family Literacy Programma’s. Een perspectief op effectieve programma’s voor kinderen uit gezinnen in een achterstandspositie?
Verwante presentaties
© 2024 SlidePlayer.nl Inc.
All rights reserved.