Geologie van Nederland

Presentatie over: "Geologie van Nederland"— Transcript van de presentatie:

1 Geologie van Nederland

2 Holoceen (v.a. 11.000 jr) Warmer klimaat
Stijging zeespiegel ging in fases van: Transgressie (snelle zeespiegelstijging) Regressie (langzame zeespiegelstijging)

3 Holoceen - Zeespiegelstijging
De stijging werd veroorzaakt door: Afsmelten ijskappen NL aan rand van een dalingsgebied (kantelt de Noordzee in – 7 cm per 100 jaar) door omhoogkomen Alpen/Ardennen isostatisch evenwicht afsmelten ijskappen. Inklinken van venen en kleien (10 m sinds Romeinen) NU: onttrekking aardgas (verwachting enkele dm in de komende 50 jaar)

4 Holoceen - Boreaal Fase 1: Regressie: Veenvorming op pleistocene dekzanden en duinvorming langs de kust In Boreaal  Basisveen achter strandwallen Waar? Noord- en West NL, IJsselmeer, Wadden

5 Basisveen

6 Holoceen - Boreaal Veen- ontwikkeling Anderen, Drenthe

7 Holoceen - Atlanticum Fase 2: Transgressiefase: (afzetting van Calais)
Oude blauwe zeeklei en strandwallen Ontstaan van kreken en geulen Waar? Noord- en West NL

8 Oude blauwe zeeklei

9 Holoceen - Subboreaal Fase 3: Regressiefase: Veenvorming achter strandwallen en duinen In Subboreaal (vanaf 3500 BP) Hollandveen Waar? Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht

10 Hollandveen

11 Veen in West NL: Westelijk veenweidegebied
Holoceen - Subboreaal Amsterdam Veen in West NL: Westelijk veenweidegebied

12 Holoceen - Subatlanticum
Fase 4: Transgressie: (afzetting van Duinkerke) In Subatlanticum – inbraken in het landschap Jonge zeeklei Waar? Langs de kusten

13 Jonge zeeklei

14 Waar liggen de oude en jonge zeeklei-afzettingen?

15 Jonge duinen en oude strandwallen

16 Oude duinen (5000 BP): Nieuwe strandwal voor de oude (4x) Den Haag:
Strandwallen niet meer opgeruimd door de zee Opgestoven tot duinen Nieuwe strandwal voor de oude (4x) Kleiige opslibbing er tussen in, later ook veen Den Haag: Binnenhof = strandwal Hofvijver en arbeiderswijken = strandvlakte

17 Oude duinen

18 Jonge duinen 12e eeuw: Hoge duinenrij - tot 60 m
Sterke terugwijking van de kust Kalkrijk zand en schelpen Hoge duinenrij - tot 60 m

19 Duinen Verstoord door afgravingen
Geëgaliseerd  optimale (kunstmatige) waterhuishouding Uitstekend voor bloembollen

20 Afzettingen Noordelijk zeekleigebied
Jonge zeeklei Kwelders (1 a 1,5 m hoogteverschil) Kwelderwallen – zandige klei/zavel Kwelderbekken – kleiiger/zware klei Oude landschap met terpen Indijken  nieuwe kwelderwal voor de dijk Landaanwinning Jonge landschap

21 Afzettingen Noordelijk zeekleigebied

22 Zuidwestelijk zeekleigebied
Subboreaal: Vorming strandwallen + veengebied Subatlanticum: Doorbraken / overstroming Erosie van veen  zeegaten (estuaria)

23 Ontstaan kreekruggen-poelen landschap
Bron foto: beeldbank.rws.nl

24 Zuidwestelijk zeekleigebied
Oudland Klei op veen, via kreken Kreken later opgevuld met zand Inklinking: Inversie van het landschap (2 m) Nieuwland Zeegaten Zandige afzettingen tegen oudland aan Geen inversie

25 Zuidwestelijk zeekleigebied
Overgebleven Oudland:

26 West NL – gebied achter de duinen

27 West NL – gebied achter de duinen
Geen jonge zeeklei! Hollandveen deels afgegraven Droogmakerijen  oude zeeklei 6 á 2 m-NAP:

28 Invloed van mens - droogmakerijen
Droogleggen binnenzeeën

29 Rivierengebied Jonge rivierklei-gebied Oude rivierklei-gebied
Dalingsgebied Oude rivierklei-gebied Opheffingsgebied

30 Rivierengebied - oud Tektonische opheffing/daling Klimaatsverandering
Glaciaal: sedimentatie – vlechtende rivieren Interglaciaal: erosie/insnijding – meanderende rivieren Terrassenvorming

31 Rivierengebied - jong Sedimentatie gebied
Oeverwallen (0,5 - 1,5 m hoger) Landinwaarts breed Dicht bij de zee smaller Kommen (overstromingsvlakten) Nu: alleen nog sedimentatie in uiterwaarden (binnendijks)

32 Invloed van mens Potstalsysteem (eind Middeleeuwen – 1900)
Kappen van bos (eind middeleeuwen) Uitgebreide heidevelden Potstalsysteem (eind Middeleeuwen – 1900) Water voor mens en dier (beekje/grondwater) Natte gronden  grasland Drogere gronden (niet te droog!!!)  akkers Vruchtbaarheid: Afplaggen heide  potstal + (schapen)mest  akkers Zandverstuivingen door overbegrazing heide en teveel afplaggen heide

33 Heide & Stuifzand Wekeromse zand Kootwijkerzand

34 Samengevat Holoceen Subatlanticum Keileem E Holoceen Subboreaal
Jonge zeeklei E Holoceen Atlanticum Basisveen O Holoceen Boreaal Veen en klei O Weichselien Oude zeeklei G Eemien Rivierzand G Saalien Dekzand L Tertiair Hollandveen I

35 Links www.geologievannederland.nl www.bodemdata.nl
Intranet.cah.nl  mediatheek  bodemkaarten