Interprofessioneel leren in Communities of Practice Peter Hilderink en Hester Smeets Faculteit Gezondheidszorg Zuyd Hogeschool

Inhoud en opzet Ervaringen met gezamenlijk onderwijs Interprofessioneel onderwijs Samenwerken in curricula, T-shape of kapstok?

Hoeveel EC per jaar wordt in jaar 1 en 2 gezamenlijk met andere opleidingen gegeven? 0 EC 1-11 EC 11-30 EC 31-40 EC meer Hoe wordt gezamenlijk onderwijs gewaardeerd in vergelijking met opleidingspecifiek onderwijs? Lager Vergelijkbaar Hoger Wat is de reden voor gezamenlijk onderwijs? Efficiëntie Inhoudelijk Anderszins

Multidisciplinair - Interprofessioneel (gezondheidszorg) Is er sprake van Multidisciplinair werken Interprofessioneel werken Verschillende disciplines ja Overlegmomenten soms Gemeenschappelijke visie nee Evenwaardigheid van rollen kan Werken met één zorgplan Weten wie waar mee bezig is met cliënt Kennis van elkaars professie nee, soms Holistisch perspectief Cliëntgerichtheid Ja, vooral op mono- disciplinair niveau Ja, op breed niveau Eén verantwoordelijke als aanspreekpunt voor de cliënt Samen verantwoordelijk voor realisatie zorgplan Tsakiszides en van Royen 2012

Multidisciplinair werken:

Interprofessioneel Opleiden in de Gezondheidszorg Interprofessioneel Opleiden gebeurt wanneer twee of meer professionals leren over, van en met elkaar om te komen tot een effectievere samenwerking en betere gezondheidszorg (WHO) Waarom? In de geestelijke gezondheidszorg kan interprofessioneel samenwerken: De tevredenheid verhogen van cliënt en mantelzorger Een grotere acceptatie van de behandeling bevorderen De duur van de behandeling verminderen De kosten van de zorg verminderen De incidentie van suïcide verminderen Chronisch zieke cliënten die interprofessionele zorg ontvangen: Zijn meer tevreden met hun zorg Rapporteren minder symptomen Rapporteren een verbeterde algehele gezondheid Gezondheidszorg systemen kunnen profiteren van IP samenwerken vanwege verminderde kosten door: Het opzetten en het implementeren van primaire gezondheidszorg teams Het verminderen van overbodige medische testen en de daarmee samenhangende kosten Interprofessioneel samenwerken kan leiden tot een verbetering van: Gezondheidsdiensten Gebruik van gespecialiseerde klinische middelen Gezondheidsresultaten Zorg en veiligheid Interprofessioneel samenwerken kan leiden tot een vermindering van: Cliënt complicaties De lengte van verblijf in het ziekenhuis Spanningen en conflicten Ziekenhuisopnamen Sterftecijfers

Interprofessioneel Opleiden in de Gezondheidszorg Interprofessioneel Opleiden gebeurt wanneer twee of meer professionals leren over, van en met elkaar om te komen tot een effectievere samenwerking en betere gezondheidszorg (WHO) Hoe? In de geestelijke gezondheidszorg kan interprofessioneel samenwerken: De tevredenheid verhogen van cliënt en mantelzorger Een grotere acceptatie van de behandeling bevorderen De duur van de behandeling verminderen De kosten van de zorg verminderen De incidentie van suïcide verminderen Chronisch zieke cliënten die interprofessionele zorg ontvangen: Zijn meer tevreden met hun zorg Rapporteren minder symptomen Rapporteren een verbeterde algehele gezondheid Gezondheidszorg systemen kunnen profiteren van IP samenwerken vanwege verminderde kosten door: Het opzetten en het implementeren van primaire gezondheidszorg teams Het verminderen van overbodige medische testen en de daarmee samenhangende kosten Interprofessioneel samenwerken kan leiden tot een verbetering van: Gezondheidsdiensten Gebruik van gespecialiseerde klinische middelen Gezondheidsresultaten Zorg en veiligheid Interprofessioneel samenwerken kan leiden tot een vermindering van: Cliënt complicaties De lengte van verblijf in het ziekenhuis Spanningen en conflicten Ziekenhuisopnamen Sterftecijfers

Ervaringen met echt interprofessioneel onderwijs? Hoe? Nee We zijn net bezig Ja, verloopt overwegend problematisch Ja, verloopt overwegend positief Anderszins

Pogingen in het verleden Bij gezondheidszorgopleidingen Zuyd: Hoe? Pogingen in het verleden Bij gezondheidszorgopleidingen Zuyd: Gezamenlijk startblok in jaar 1 ‘Multiblok’ in jaar 3 Patiëntencontactdag

(gebrek aan) draagvlak Hindernissen ……. fysio ergo logo biometrie vpk ct faculteit Gezondheidszorg Zuyd… OER Osiris Curri-cula tijd (gebrek aan) draagvlak

Pogingen in het verleden Bij gezondheidszorg Zuyd: Hoe? Pogingen in het verleden Bij gezondheidszorg Zuyd: Gezamenlijk startblok in jaar 1 ‘Multiblok’ in jaar 3 Patiëntencontactdag => werkgroep

Interprofessioneel Opleiden en Samenwerken Faculteit Gezondheidszorg Zuyd IPOS werkgroep van aantal bachelor-opleidingen gezamenlijk Bewust en systematisch werken aan gedragsverandering Formuleren gezamenlijke uitgangspunten, taal en competenties Systematische benadering van implementatie

Opleiden in de vorm van een T? T-shaped skills From Wikipedia, the free encyclopedia The concept of T-shaped skills, or T-shaped persons is a metaphor used in job recruitment to describe the abilities of persons in the workforce. The vertical bar on the T represents the depth of related skills and expertise in a single field, whereas the horizontal bar is the ability to collaborate across disciplines with experts in other areas and to apply knowledge in areas of expertise other than one's own. The earliest reference is by David Guest in 1991. [1] Tim Brown, CEO of the IDEO design consultancy defended this approach to résumé assessment as a method to build interdisciplinary work teams for creative processes.

Opleiden in de vorm van een T? Jaar 1 & 2: brede basis Jr 3&4 spe cia li sa tie Jr 3&4 spe cia li sa tie Jr 3&4 spe cia li sa tie

Uitsplitsing competenties Common: alle professies bvb communicatie Complementary/individual professional: professie-specifieke competenties bvb klinische expertise Collaborative: nodig om met elkaar samen te kunnen werken

Uitwerking samenwerkings-competenties

Zuyd IP competentie raamwerk CanMEDS rollen Expert Communicator Teamspeler ManagerBelangenbehartiger Levenslang lerende Professional Scholar Commu- nicator Manager Collaborative competencies Consult and collaborate Problem approach Shared care plans Teamplayer Expert Evaluate Refer Barr Health advocate Professional EIPEN From the conference in Ghent, we learned a lot about IP competences, but which should we choose, and how do they fit together and in our school system? We started with the collaborative competences of Hugh Barr. We adapted the CanMed roles within them, because framework is already adapted in many other health care professions, such as nursing, PT and medicine. From EIPEN we also learned of the 5 IP key competences. We puzzled with this these concepts and to our opinion they finally all come together in this model. CanMed roles

5 Interprofessionele sleutel competenties Samen- werken Begrijpen 1. Effectief kunnen samenwerken en consulteren in inter-professionele teams op basis van het begrip van de competenties die de verschillende zorgprofessionals bezitten IP zorgplan opstellen 2. Het kunnen uitwerken van cliëntgecentreerde zorgplannen op basis van de informatie van en de interactie met de verschillende zorgprofessionals. Probleem oplossen 3. Het kunnen anticiperen op, identificeren van en het oplossen van problemen in inter-professioneel teamwork en de gezamenlijke planning Verwijzen 4. Het kunnen verwijzen op een passende manier naar de verschillende zorgprofessionals op basis van het begrip van de competenties die de verschillende zorgprofessionals bezitten Evalueren 5. Het kunnen evalueren van inter-professionele communicatie, besluitvorming en planning van zorg op efficiëntie

Kennis – vaardigheden - houding Samen-werken en begrijpen Levenslang lerende Communicator Manager Collaborative competences Probleem oplossen Samenwerker IP zorgplannen opstellen Teamspeler Expert Belangenbehartiger Professional Evalueren Verwijzen Kennis – vaardigheden - houding IPOS leerlijn The next, most difficult step is how to develop education out of these competences. Starting with outcome indicators, learning goals and tried to add knowledge, skills and attitude. For each of this competence, several learning methods and assessments will be developed. This is what we are dealing with now and in the next year we will be supported by experts in education development.

IPOS leerlijn Jaar 4 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 1 Introductie COP's Aftrap Opdracht 1 Bijeenkomst 2 Opdracht 2 Jaar 2 Bijeenkomst 3: Workshop "Vergroten van je zeggenschap" Patiëntencontact dag Opdracht 3 Opdracht 4 Jaar 3 Opdracht 5 Stage, sociale kaart, minoren Bijeenkomst 5 Opdracht 6: Verwijsbrief Jaar 4 Opdracht 7 IP evalueren op stage IP bachelor thesis Deelname meetpunt, deelname living labs

Competenties om samen te werken in beeld (IPOS werkgroep, 2014)

Zuyd IP competentie-raamwerk uitwerken in onderwijs Inter professional Education (WHO) Occurs when two or more professions learn about, from and with each other to enable effective collaboration and improve health outcomes Client Centred Care Inter professional Competences (Barr) Common those held in common Collaborative those that distinguish one profession from another Complementary those necessary to work effectively with others 5 key IP competences (EIPEN) 1. Consult and collaborate in IP teams 2. Work out patient-centred shared care plans 3. Anticipate, identify and remediate problems in IP teamwork 4. Make appropriate referrals 5. Evaluate inter professional teamwork Zuyd IP competentie-raamwerk uitwerken in onderwijs

Ontwikkelen onderwijs en inbedding in curricula

Samenwerkingskapstok gezondheidszorgcurricula Zuyd Inhoud Bundelen expertise docenten Ontwikkelen onderwijs Uitvoeren onderwijs

Samenwerkingskapstok gezondheidszorgcurricula Zuyd Inhoud Bundelen expertise docenten Ontwikkelen onderwijs Uitvoeren onderwijs   Eindtermen onderwijsDoelen onderwijsBouwstenen Onderwijseenheden

Samenwerkingskapstok gezondheidszorgcurricula Zuyd Inhoud Bundelen expertise docenten Ontwikkelen onderwijs Uitvoeren onderwijs   Eindtermen Opleidingen afzonderlijk onderwijsDoelen G: alle studenten gemeenschappelijk onderwijsBouwstenen S: 2 of meer opleidingen samen Onderwijseenheden K: keuze student

Samenwerkingskapstok gezondheidszorgcurricula Zuyd Inhoud Bundelen expertise docenten Ontwikkelen onderwijs Uitvoeren onderwijs   Eindtermen Opleidingen afzonderlijk onderwijsDoelen G: alle studenten gemeenschappelijk onderwijsBouwstenen S: 2 of meer opleidingen samen Onderwijseenheden K: keuze student … E …  D B  G, S, K G S K Hulpmiddel: curriculumdatabase www.maius.nl

Concretisering Curriculumafspraken Gezondheidszorg: Onderscheid in studiefasen: Jaar 1+2: basiscurriculum met veel ‘vast’ onderwijs Jaar 1: => studiebekwaam Jaar 2: => stagebewaam (en voorbereiding op individuele profilering) Jaar 3+4: => beroepsbekwaam en individuele profilering. Meer flexibel ingericht. Samenwerkingsopdrachten in jaar 1+2 tussen opleidingen onderling Flexibele curriculumgedeelten voor profilering, samenwerking en innovaties: Jaar 1: tenminste 4 EC, waaronder een samenwerkingsopdracht (G, 1 EC) Jaar 2: tenminste 4 EC, waaronder de patiëntencontactdag (G, 1 EC) Jaar 3 en 4: Stages: gerichte samenwerkingsopdrachten (S/G) Meer mogelijkheden om volgorde modulen individueel aan te passen Minor 15 EC (K) Afstudeerproject 30 EC met mogelijkheid interprofessioneel afstudeerproject (K)

Onderwijsvorm: Community of Practice Een “community who shares practice” Groep mensen die “iets delen” Interesse Aandachtsgebied Probleem Etc… Samenwerken om gezamenlijke èn individuele doelen te bereiken Communities zijn belangrijk omdat deze: Mensen verbinden Een gezamenlijke context bieden Stimuleren om gezamenlijk te overleggen Stimuleren om te leren Kennis behouden en verspreiden Collaboratieve processen introduceren aan groepen en organisaties Mensen helpen acties te organiseren Nieuwe kennis genereren

Werken met IP CoP jaar 1 Opdrachten Opdracht Rondleiding Opdracht “Het eigen onderzoek” Opdracht “De eigen interventie” Face to face en digitaal Assessment IP portfolio Studenten beantwoorden voor de eerste bijeenkomst een aantal vragen, : Wat hoop je te bereiken als je deze opleiding hebt afgerond? Waar maak je je zorgen over bij het volgen van deze opleiding? Wat hoop je te bereiken van het communiceren met studenten van andere opleidingen? Waar maak je je zorgen over bij het communiceren met studenten van andere opleidingen? Na de 1e bijeenkomst, gaan ze samen met hun CoP een rondleiding organiseren langs de verschillende opleidingen binnen hun eigen community. Ze laten verschillende dingen van hun opleiding aan elkaar zien, zoals Hulpmiddelen opleiding Inrichting van de afdeling Methodes van de opleiding De 2e en 3e bijeenkomst bestaat uit het demonstreren van een opleidingspecifiek onderzoek en interventie. Hierbij is het leuk om te zien hoe de studenten meteen in de rol van professional duiken zo snel als ze een onderzoek demonstreren bij een andere student die de cliënt rol aanneemt. Tijdens de bijeenkomsten en gedurende de hele module pleiten we er ook voor om iedereen die meedoet aan de module IP CoP te benoemen als community lid, ipv tutor of student. We willen de studenten graag zien als young professionals. De assessment van de module bestaat uit het maken van een interprofessioneel portfolio. Dit portfolio bestaat dan uit een persoonlijke introductie, de verworven IP competenties en verslagen van de opdrachten, en tenslotte een persoonlijke reflectie. De verslagen van de opdrachten zijn ook anders dan de studenten gewend zijn; we hebben ze aangemoedigd om “out of the box” te denken; niet alleen lappen tekst aanleveren, maar werken met foto’s, filmpjes, geluidsopnames etc. De studenten hebben dit als erg prettig ervaren.

Werken met IP CoP jaar 2 In ontwikkeling Gezamenlijke opdracht met cliënt Patiëntencontactdag Assessment IP portfolio Studenten beantwoorden voor de eerste bijeenkomst een aantal vragen, : Wat hoop je te bereiken als je deze opleiding hebt afgerond? Waar maak je je zorgen over bij het volgen van deze opleiding? Wat hoop je te bereiken van het communiceren met studenten van andere opleidingen? Waar maak je je zorgen over bij het communiceren met studenten van andere opleidingen? Na de 1e bijeenkomst, gaan ze samen met hun CoP een rondleiding organiseren langs de verschillende opleidingen binnen hun eigen community. Ze laten verschillende dingen van hun opleiding aan elkaar zien, zoals Hulpmiddelen opleiding Inrichting van de afdeling Methodes van de opleiding De 2e en 3e bijeenkomst bestaat uit het demonstreren van een opleidingspecifiek onderzoek en interventie. Hierbij is het leuk om te zien hoe de studenten meteen in de rol van professional duiken zo snel als ze een onderzoek demonstreren bij een andere student die de cliënt rol aanneemt. Tijdens de bijeenkomsten en gedurende de hele module pleiten we er ook voor om iedereen die meedoet aan de module IP CoP te benoemen als community lid, ipv tutor of student. We willen de studenten graag zien als young professionals. De assessment van de module bestaat uit het maken van een interprofessioneel portfolio. Dit portfolio bestaat dan uit een persoonlijke introductie, de verworven IP competenties en verslagen van de opdrachten, en tenslotte een persoonlijke reflectie. De verslagen van de opdrachten zijn ook anders dan de studenten gewend zijn; we hebben ze aangemoedigd om “out of the box” te denken; niet alleen lappen tekst aanleveren, maar werken met foto’s, filmpjes, geluidsopnames etc. De studenten hebben dit als erg prettig ervaren.

Werken met IP CoP jaar 3 en 4 IP-teambesprekingen, samen met Geneeskunde In ontwikkeling: IP-verwijzen in stage Echt interprofessionele minoren Interprofessionele afstudeerprojecten Registreren en meten eindcompetenties Studenten beantwoorden voor de eerste bijeenkomst een aantal vragen, : Wat hoop je te bereiken als je deze opleiding hebt afgerond? Waar maak je je zorgen over bij het volgen van deze opleiding? Wat hoop je te bereiken van het communiceren met studenten van andere opleidingen? Waar maak je je zorgen over bij het communiceren met studenten van andere opleidingen? Na de 1e bijeenkomst, gaan ze samen met hun CoP een rondleiding organiseren langs de verschillende opleidingen binnen hun eigen community. Ze laten verschillende dingen van hun opleiding aan elkaar zien, zoals Hulpmiddelen opleiding Inrichting van de afdeling Methodes van de opleiding De 2e en 3e bijeenkomst bestaat uit het demonstreren van een opleidingspecifiek onderzoek en interventie. Hierbij is het leuk om te zien hoe de studenten meteen in de rol van professional duiken zo snel als ze een onderzoek demonstreren bij een andere student die de cliënt rol aanneemt. Tijdens de bijeenkomsten en gedurende de hele module pleiten we er ook voor om iedereen die meedoet aan de module IP CoP te benoemen als community lid, ipv tutor of student. We willen de studenten graag zien als young professionals. De assessment van de module bestaat uit het maken van een interprofessioneel portfolio. Dit portfolio bestaat dan uit een persoonlijke introductie, de verworven IP competenties en verslagen van de opdrachten, en tenslotte een persoonlijke reflectie. De verslagen van de opdrachten zijn ook anders dan de studenten gewend zijn; we hebben ze aangemoedigd om “out of the box” te denken; niet alleen lappen tekst aanleveren, maar werken met foto’s, filmpjes, geluidsopnames etc. De studenten hebben dit als erg prettig ervaren.

Uiteindelijk: Interprofessionele professionals!

Na IP opleiden…

Reflectie op succes/faalfactoren Interprofessioneel Opleiden en Samenwerken Geleerd van verleden Visie en draagvlak management – docenten Betrokkenheid cliënten (Huis voor de zorg) Versterkte aandacht vanuit werkveld Structurele aanpak Enthousiasme docenten => studenten Complex en bewerkelijk Nog veel te ontwikkelen, te implementeren en te borgen Maar eerste reacties zijn erg positief.

Samenvatting Ervaringen met gezamenlijk onderwijs Motieven voor gezamenlijk onderwijs Interprofessioneel onderwijs Verschil met gezamenlijk en multidisciplinair onderwijs Geen T-shaped curriculum, maar onderscheid in Common Complementary Collaborative Competenties Samenwerkingskapstok Uitwerking Collaborative Competenties Succes- en faalfactoren

Echt interprofessioneel samenwerken verdiept en versterkt óók de specifieke beroepscompetenties peter.hilderink@zuyd.nl