Dorien `t Hart hardo@hr.nl http://med.hro.nl/hardo Groepsdynamica Dorien `t Hart hardo@hr.nl http://med.hro.nl/hardo

Vandaag Om 20:00 klaar. Terugblik Groepsontwikkeling Voor volgende week…

Kennen we elkaar nog?

Groepsdynamica Les 1: Inleiding in de groepsdynamica 1.1-1.5+1.9 Les 2: Groepsontwikkeling 1.6-1.8 Les 3: Effectieve samenwerking2.1,2.8-2.10, 2.12-2.13 Les 4: Roos van Leary 3.7+ artikelen n@tschool Roos van Leary en Yohari venster Les 5: Leiderschap en leiderschapsstijlen 4.1, 4.3, 4.4, 4.6 (alleen pg 126+127) Les 6: Besluitvorming en belangenconflicten 6.1, 6.2 (pg 168- 169), 6.4-6.6, 8.1-8.6 Les 7: Team ontwikkeling 10.1-10.3, 10.5,10.6, 10.8, 10.13

Vraag 1 Het studiegebied van de groepsdynamica komt oorspronkelijk voort uit: de gestaltpsychologie Filosofie en de praktijkleer Goed = staan

Vraag 2 Mieke is eerstejaars SPH-student. Zij gaat vandaag voor 2e week naar school. Ze is zenuwachtig want ze weet niet of de docent van haar verwacht dat ze haar boek meeneemt naar de les. Mieke heeft moeite met Impliciete normen Expliciete normen Expliciete regel is datgene wat is afgesproken, dus dit is afhankelijk van wat er in de groep is afgesproken. Het is waarschijnlijk een impliciete regel (in de trant van vinger opsteken als je een vraag hebt en klappen na een presentatie).

Vraag 3 15 mensen zitten in bus 240 richting Rotterdam. Is dit een groep? Ja Nee Expliciete regel is datgene wat is afgesproken, dus dit is afhankelijk van wat er in de groep is afgesproken. Het is waarschijnlijk een impliciete regel (in de trant van vinger opsteken als je een vraag hebt en klappen na een presentatie).

Vraag 4 De bus komt vast te zitten in de sneeuw. De mensen proberen met elkaar een manier te bedenken om uit de bus te komen. Is dit een groep? a Ja b Nee

Vraag 5 Wat betreft groepsdynamica is een mens hetzelfde als een.. Aap Tijger

Vraag 6 Wat is een pseudogroep? Een groep waarbij leden met elkaar moeten samenwerken, terwijl zij er geen belang bij hebben. Ze zijn in feite elkaar concurrenten.

Vraag 7 Wat is een traditionele groep? Een traditionele groep is een groep mensen die de opdracht hebben gekregen om samen te werken en deze opdracht accepteren. Het samenwerken wordt tot een minimum beperkt en de worden individueel beoordeeld.

Vraag 8 Wanneer is een groep effectief? Als de leden zich in zetten om hun eigen en elkaars succes zo groot mogelijk te maken. De leden geloven dat het succes afhankelijk is van de inspanning van álle groepsleden.

Vraag 9 Wat maakt een groep zéér succesvol? Een zeer succesvolle groep onderscheid zich in de mate van betrokkenheid bij elkaar en bij het succes van de groep.

Vraag 10 Wat gebeurt er in de eerste fases van groepsontwikkeling volgens Tuckman? 1. In de beginfase worden de regels van de groep bepaald 2. In de conflictfase ontstaan er problemen. 3. In de normerende fase ontstaat er rust 4. in de productieve fase verloopt de samenwerking goed.

Vraag 11 Hoe maak je een effectieve groep? 1. Je stelt duidelijke doelen die betrokkenheid vragen. 2. Zorg voor effectieve communicatiepatronen. 3. Zorg dat alle groepsleden betrokken zijn bij het leidinggeven en deelnemen aan de groep. 4. Zorg dat de macht evenredig over de groep verdeeld wordt. 5. Besluitvormingsprocedures moeten passen bij de situatie. 6. Gebruik meningsverschillen nuttig. 7. Zie conflicten onder ogen en los ze op.

Maak groepjes van mensen die eenzelfde soort opleiding doen Met wat voor groepen heb jij in je werk straks te maken? Hoe maak je deze groepen effectief?( wees concreet, wat zou je doen / zeggen, etc. )

5 fasen van Tuckman

Ontwikkelingsfasen van een groep Tuckman ging uit van groepen zonder leidinggevende of coördinerende rol. Johnssen & Johnssen (2011) gaan uit van 7 fasen Definiërende en structurerende procedures Volgen van groepsprocedures en de onderlinge kennismaking Onderkennen van gemeenschappelijke belangen en het opbouwen van vertrouwen Verzet en differentiatie Betrokkenheid bij groepsdoelen, -procedures en -leden Productief functioneren Afsluiting niet alle fasen duren even lang niet alle fasen worden door elke groep bereikt je kan ook terug in een fase als de situatie veranderd (wisseling in groep, rollen in groep veranderen thema dat speelt, leider wisselt, doel groep wijzigt)

1. Definiërende en structurerende procedures Begeleider uitleg geven over de procedures groepsdoelen aan de orde stellen interdependentie tussen de leden tot stand brengen Beginnende groepsleden Wat verwacht men? Wat is het groepsdoel? Word ik geaccepteerd?

2. Volgen van groepsprocedures en de onderlinge kennismaking Begeleider Geven van richtlijnen Verduidelijken van doelen Zorg voor samenwerking Beginnende groepsleden Groepsleden leren elkaar kennen (positie, rol) Leren sterke en zwakke kanten groepsleden kennen Volgen van gestelde groepsprocedures Afhankelijk van de leider Groepsleden voelen zich nog niet persoonlijk betrokken bij de groepsdoelen en de andere groepsleden Atlas 5.30 - 7.13 en 21.35-23.36 http://www.youtube.com/watch?v=2Bi9OqjjVjc duidelijkheid over doel taakverdeling is helder positie en rol van groepsleden is helder persoonlijke verwachtingen en groepsverwachting is helder voor elkaar Waarschijnlijk zit de klas in deze fase: kennen elkaar, afhankelijk van de leider (structuur) om zaken te organiseren/regelen voelen zich nog niet erg betrokken bij elkaar, op dit moment meer in de vorm van kennismaking.

3. Onderkennen van gemeenschappelijke belangen en het opbouwen van vertrouwen Begeleider Accentueer positieve interdependentie Stimuleer gedrag van vertrouwen in elkaar en zelfvertrouwen Groepsleden Wederzijdse afhankelijkheid (interdependentie) Het onderlinge vertrouwen groeit Gemeenschappelijk gevoel Verantwoordelijkheid nemen voor elkaar Atlas 17.00 - 19.20 http://www.youtube.com/watch?v=2Bi9OqjjVjc In deze fase belangrijk om een evenwicht in relatiepatroon te vinden. Wederzijdse beïnvloeding groepsleden!

4. Verzet en differentiatie Voorbeeld: Van der Gijp 4. Verzet en differentiatie Begeleider Grenzen aangeven Autonomie erkennen Bemiddel bij conflicten Stimuleer verantwoordelijkheid voor groepsprocedure Groepsleden Cyclus vriendschappelijk / conflict / verbinden Afzetten tegen (autoriteit) leider/groepsprocedures Groepsleden onderscheiden zich van elkaar Deze fase lijkt op: Integratie: interne verhoudingen Desintegratie: conflicten, knellend contact Herintegratie: evenwichtig relatiepatroon Deze fase kan heftig zijn met veel conflicten, maar dit hoeft niet. Wel gaan veel groepen door deze fase heen. Maar niet alle groepen komen er ook uit, die blijven hangen in het verzet en het vinden van verbinding. http://www.youtube.com/watch?v=8qT6t2OoLV0

5. Betrokkenheid bij groepsdoelen, groepsprocedures en groepsleden Fase 1 tot 5 duren vaak kort, fase 6 duurt vaak lang Soms zijn er thema’s die in een groep blijven spelen 5. Betrokkenheid bij groepsdoelen, groepsprocedures en groepsleden Begeleider Zorgen voor verantwoordelijk gaan voelen voor groepsdoel en procedure Wordt minder belangrijk Groepsleden Persoonlijke betrokkenheid bij onderlinge samenwerking Groep van de leden i.p.v. groep van coördinator geïnternaliseerde groepsnormen Intrinsieke motivatie Elkaar ondersteunen in einddoel bereiken

6. Productief functioneren Fase 6 wordt niet door alle groepen bereikt. Deze fase duurt vaak wel langer. 6. Productief functioneren Begeleider leider hoeft niet erg aanwezig te zijn in zijn rol/taak Leider wordt consultant Groepsleden Duidelijke groepsidentiteit Autonome groep (zelfsturend) Hoge productiviteit Positieve onderlinge relatie Positieve relatie met de leider Voldoen aan criteria effectieve groep Solidariteit en sociale geborgenheid binnen de groep Individuele ontwikkeling staat centraal, vraagt een kwetsbare opstelling van de groepsleden Zelfstandige groep: leider hoeft niet erg aanwezig te zijn in zijn rol/taak

7. Afsluiting Begeleider Signaleer afronding Wie is de mo Min 47-49 Begeleider Signaleer afronding Help de leden bij de overgang van groep naar ….. Groepsleden Doelen zijn bereikt, groep gaat uit elkaar Ambivalente gevoelens Bij hechte groepen (cohesieve groepen) kan het zwaar zijn om de groep af te sluiten Binding wordt losser Groepsleden blikken terug Vaak ambivalente gevoelens (positief dat doel bereikt is en het klaar is / negatief dat ze elkaar los moeten laten) http://www.youtube.com/watch?v=muPF8kAKUVk 47.00 – 49.00 minuten = groep veranderd, 1 persoon moet afvallen. Hechte groep kan het zwaar vallen om weg te moeten. De vraag is wel in hoeverre deze groep een effectieve of succesvolle groep kan zijn, aangezien zij tegen elkaar strijden.

GROEPSONTWIKKELING Er zijn effectieve en ineffectieve groepen. De productiviteit van een groep wordt bepaald door de wijze waarop de groep gestructureerd is. Door te kijken naar het ontstaan van een groep, kan je oorzaak van (in)effectiviteit vinden Dit is weergegeven in een curve: de groepsprestatiecurve

Groepsprestatiecurve Type groep prestatieniveau Succesvolle groepen Pseudogroepen Traditionele groepen Effectieve groepen

Opdracht: bedenk per soort een voorbeeld uit je eigen ervaring ( thinkpairshare) Type groep prestatieniveau Succesvolle groepen Pseudogroepen Traditionele groepen Effectieve groepen

groepjes Wat was je plan?

Nog één keer, maar dan als effectieve groep Effectieve groepen helpen elkaar, zijn betrokken en hun succes is afhankelijk van ieders prestatie. Ik doe de toets nog een keer op een razend tempo en laat ze elkaar helpen. Zodra alle vragen goed zijn beantwoord mogen ze naar huis. ( oftewel. In het belang van iedereen )

Voor volgende week… Tot volgende week Voor de literatuur van volgende week: zie SHL Effectieve samenwerking 2.1,2.8-2.10, 2.12-2.13 Tot volgende week