I Interculturele communicatie Bijeenkomst 4 Docent: Marian Verlaan Eventuele sheets: www.med.hro.nl/laama

Deze bijeenkomst Analyse filmmateriaal Hfst 2: 2.10-2.12 & Hfst 4 Artikel Verhofstadt afronding

Video-analyses

Hoofdstuk 2: Cultuur

Cultuur Schrijf voor jezelf het antwoord op de volgende vragen op: Wat versta jij onder cultuur? Uit welke kenmerken bestaat volgens jou cultuur?

Cultuur Hoffman Van Dale Gemeenschappelijke wereld van ervaringen, waarde, symbolen, praktijken en kennis die een bepaald systeem kenmerkt en in de loop van tijd is opgebouwd Van Dale de toestand van de beschaving mbt. een bep. volk of een bep. tijd het geheel van normen, waarden, omgangsvormen e.d. in een organisatie of groep

Persoon, cultuur & menselijke natuur Figuur 2.1 Interculturele gespreksvoering uit Interculturele gespreksvoering van Hoffman

Opdracht 12 p. 84 Opdracht bespreken Vorm groepje van 3

Culturele bepaaldheid & wilsvrijheid door te generaliseren kun je handelen van een persoon culturaliseren Invloed van persoon & zijn omstandigheden dient strafmaat te bepalen. Cultuur niet. In hoeverre vind jij dat culturele achtergrond van een persoon meegenomen mag worden bij zijn handelen?

Cultuur & macht Cultuur en macht veronderstellen elkaar ieder lid van samenleving heeft in principe de macht het verloop van het maatschappelijk spel te beïnvloeden, ook al wint de sterkste speler Met macht kun je mensen empoweren en emanciperen Macht werkt door in het sociaal-cultureel leven van mensen http://www.youtube.com/watch?v=lZeysP- pGME

P. 79 uitspraak Vandenbroeck Dominante opvattingen, de sociale representaties over wat en hoe het moet zijn hebben een normaliserende werking. ze vormen vanzelfsprekende en onbesproken criteria waaraan het gedrag van minderheidsgroepen wordt afgemeten Vandenbroeck erkenning van diversiteit is niet de tolerantie t.o.v. wie van de norm afwijkt, maar het ter discussie stellen van de norm die de afwijking doet ontstaan

Hoofdstuk 4: Botsende waarden

Communicatie tussen mensen met verschillende culturele achtergronden Henk Procee geeft drie pijlers om een brug te kunnen slaan tussen mensen met verschillende culturele achtergronden Elke samenleving kent dezelfde opgaven die opgelost moeten worden dezelfde basisbehoeften & -ervaringen Mensen handelen rationeel en zinvol Door naar het handelen te kijken kan logica van het handelen begrepen worden. Cultuur verklaart niets Het is mogelijk iets van een andere cultuur te begrijpen zonder er deel van uit te maken

Monisme /universalisme Eén algemeen waarden- & normenstelsel dat voor iedereen geldt Culturen worden verticaal hiërarchisch geordend met bovenaan de westerse christelijk cultuur als norm Vgl termen als ontwikkelingshulp/ontwikkelingslanden/tradition ele culturen/primitieve culturen Monisme is onhoudbaar: leidt tot etnocentrisme

Relativisme er is geen cultuuronafhankelijke morele waarheid; dus tolerantie & respect dienen de toonaangevende waarden te zijn. Extreem cultuurrelativisme Culturen zijn horizontaal gelijkwaardig Communicatie tussen personen uit de verschillende culturen nauwelijks mogelijk voorkomt etnocentrisme leidt echter gemakkelijk tot onverschilligheid/afzijdigheid

Analysekader diversiteit Twee varianten van de interculturele ideologie Alternatief   Monisme Relativisme Communicatief moreel universalisme Wereldbeelden Er is één wereldbeeld juist: het mijne of het jouwe, maar eigenlijk het mijne. Er is een wereld vol met gelijk-waardige culturen. Culturele wereldbeelden kunnen alleen van binnenuit gekend worden. We laten elkaar vrij! Er bestaan meerdere wereldbeelden. Ze zijn met elkaar bespreekbaar. Er zijn universele fundamentele waarden die aangeven dat niemand recht heeft anderen uit te sluiten. Er wordt gezocht naar een evenwichtige balans tussen afhankelijkheid en autonomie. Visies op cultuur en diversiteit Er is maar één beschaving. Andere culturen zijn primitief of achterlijk. Cultuur is bepalend voor mensen. Culturen zijn compleet van elkaar gescheiden fenomenen. Culturen zijn gelijkwaardig. Ieder mens is uniek. Cultuurverschijnselen, betekenissen en verhoudingen veranderen onder invloed van een voortdurend proces van interpersoonlijke contacten. Mensbeelden Wij zijn competenter dan zij. Zij zijn minder competent dan wij, Wij moeten hen vertellen hoe het moet. (wij versus zij) De mens is bepaald (gedetermineerd). De mens is bepaald, dus niet verantwoordelijk. De mens wordt gevormd (in de eerste levensjaren). De mens heeft gegeven de omstandigheden een zekere mate van vrije keuze. De mens is verantwoordelijk voor eigen gedrag en in die zin mede verantwoordelijk voor de (wereld)gemeenschap. De mens is in staat tot veranderen. (wij allemaal)

Pluralisme (ontwikkeld door Procee) een niet-onderhandelbaar kader van niet- uitsluiting en bevordering van interactie Mix van universalisme & relativisme & past het beste bij ‘n democratie Pleidooi voor interactieve verscheidenheid oftewel: aangaan interacties met andersdenkenden Mensen kunnen elkaar aanspreken op de persoonlijke betekenisgeving van hun culturele achtergrond http://www.youtube.com/watch?v=6CmzT4OV-w0 Houdt zo de dynamiek van culturen aan de gang http://www.youtube.com/watch?v=QAzBL-o4CUw

Opdracht 4.2: vader Vraag: Vader zegt op grond van zijn geloof dat zijn dochter van 12 jr niet samen met jongens mee mag naar kamp: wat is jou reactie vanuit het monisme relativisme pluralisme

Interactieve verscheidenheid Niet alle waarden staan ter discussie er zijn universele kernwaarden die uitstijgen boven elke cultuur & toe te passen zijn op elke cultuur 2 criteria niet-uitsluiting mensen mogen niet tegengewerkt worden in hun mogelijkheden hun leven vorm te geven het principe van de bevordering van de interactie menselijk handelen, sociale instituties & culturele tradities worden beoordeeld op de kwaliteit van hun bijdrage aan de interacties tussen mensen met dezelfde & uiteenlopende achtergronden deze maatstaf kan ook afgeleid worden uit de waarde gelijkwaardigheid van culturen

Rechten van de mens de juridische voorwaarde waaronder de menselijke waardigheid vorm kan krijgen is de Universele verklaring van de rechten van de mens culturen kunnen getoetst worden op de rechten aanvaarding & naleving van oftewel geldigheid van de rechten versus de praktijk schending mensenrechten vormt geen argument tegen de gedachte dat de rechten van de mens Universeel zijn

Nussbaum ontwikkelde 2 morele maatstaven die concrete uitwerking zijn van menselijke waardigheid mens heeft bepaalde wezenskenmerken die essentieel zijn voor het menselijk leven o.a. sterfelijkheid; vermogen plezier & pijn te ervaren; verbeelden & denken wat is bevorderend voor een goed mensenleven? o.a. eigen leven leiden; onnodige & onplezierige pijn vermijden & prettige ervaringen ondergaan; in goede gezondheid leven

De tien kernvaardigheden van de dialoog volgens de Hartkemeyers Om een goede dialoog te voeren zijn de 10 kernvaardigheden een voorwaarde Kernvaardigheden Houding van ‘n lerende aannemen Radicaal respect betonen Open staan ‘Spreken vanuit je hart’ Luisteren Vertragen (onafhankelijk worden van je 1e gedachten en impulsen) Opschorten van je vooronderstellingen, aannames & beoordelingen Constructief redeneren Een vragende houding hebben Jezelf als observator observeren

Verhofstadt Interview Etienne Vermeersch

Etienne Vermeersch een Vlaams filosoof, ethicus, scepticus en opiniemaker. Hij is emeritus-hoogleraar aan de Gentse Universiteit (http://etiennevermeersch.com/)

Vermeersch voldoende redenen om te streven naar universele morele waarden & normen als men een shariarechtbank zou toelaten voor een bepaalde groep mensen (ook al willen ze het zelf) dan doorbreek je daarmee het principe van de erkende gelijkheid & gelijkwaardige behandeling van alle mensen binnen de samenleving democratie: beslissing van meerderheid & beschermen rechten van individu in alle scholen voor minderjarigen mogen tekens van godsdienst, levensbeschouwing of politieke voorkeur niet gedragen worden

Verder volgens Vermeersch Rootisme de overtuiging dat men moreel verplicht is om de verzameling van culturele elementen, in het bijzonder godsdienst, van ouders over te nemen & door te geven een rootist karakteriseert zichzelf op basis van zijn biologische afstamming Racisme een racist karakteriseert een ander op basis van diens biologische afstamming wie denkt een bepaalde godsdienst te moeten aanhangen op rootistische gronden doet afstand van het zelfbeschikkingsrecht van het individu dat door eigen onderzoek tot een wereldbeschouwing komt

Vermeersch: zolang je een radicaal belang hecht aan de biologische afstamming, bewandel je volgens mij een gevaarlijke weg die uiteindelijk alleen kan eindigen in confrontatie en niet in harmonie

Opdracht Etienne Vermeersch vindt een verbod op de burka volkomen verantwoord. Welke argumenten geeft hij daarvoor? Hoort Etienne Vermeersch in het monistisch, relativistisch of pluralistische ‘kamp’? Leg uit?

Volgende bijeenkomst (her)lees verplichte literatuur Verder gaan met formuleren vragen voor gastspreker over het werken als professional in de hedendaagse multiculturele stedelijke context