Begeleiden en Coachen kwartaal 3 – Bijeenkomst 2 Docent: Pascal van Schajik www.med.hro.nl/schpa

Even herhalen Bijlage A Blz.24 Blz.50

Hoofdstuk 5 Aanpak van coaching Na aanpak, inrichting en opbouw van coaching nu aandacht voor: Historische wortels en een overzicht Hierbij uitgaand van een consistente coach (consistent in verschillende communicatiekanalen) Communicatiekanalen: dus in expressieve en appellerende communicatie, non verbaal en verbaal – gedurende langere periode tijdens het gesprek.

Fundering coaching Sport Management (HRM) Psychotherapeutische principes Dit boek: uitgangspunt psychotherapeutische stromingen Geen aandacht voor RET, Gestalt, NLP etc. omdat veel overlappingen en:gaat voorbij aan uitgangspunt dat coach faciliteert en hooguit instrumenteel adviseert maar het advies bedenken overlaat aan coachee.

Historische wortels – een overzicht Eclectische benadering: de coach kiest uit verschillende benaderingen datgene wat past bij: zichzelf de vraag & de coachee

Basisdilemma therapeut/coach De cliënt vraagt : “verander mij zonder mij te veranderen.” (Haley, 1963) Coach wordt onderdeel van verleden coachee Gevaar om problematische aspecten uit verleden te consolideren door cliënt slechts bezig te houden & af te leiden pogingen te doen van buitenaf zaken te veranderen die alleen van binnenuit veranderen kunnen Ten kwade: de coach of therapeut kan bepaalde zaken consolideren bij coachee door niet op juiste wijze problematische zaken te bespreken en door cliënt aan te laten pakken.

Coach-oriëntatie Mogelijkheden Gericht op: Hoofd-stromingen Omgang basisdilemma Persoons-gericht Exploreren & ondersteunen Bereik: WIE Counselende coaching voledige acceptatie ruimte-gevend Inzicht-gevend Exploreren & confronteren Tijd: VERLEDEN Analytische coaching Uitstel Opbouw van ‘t dilemma in deze interactie Probleem-gericht Suggereren & confronteren Bereik: WAT Directieve coaching Tegenvraag Oplossend Paradoxale coaching Stellen van een tegenparadox Positieve waardering Oplossings-gericht Suggereren & ondersteunen Tijd: TOEKOMST Oplossings-gerichte coaching ?

Eigen coachingsprofiel Blik terug op wat je hebt ingevuld zelfrapportage Laat elke training je cliënt ook het coachingsprofiel voor jou invullen Doe dit ook af en toe tijdens de werkelijk coaching

Welke hoofdstromingen liggen je nu meer? Waar zou je willen komen? Directief – non-directief Analytisch – intuïtief Toekomst – nu Oplossings-gericht - ontwikkelings-gericht Verander-ingsgericht - acceptererend Counselende coaching R Analytische coaching L - Directieve coaching Paradoxale coaching Waar sta je nu? Welke hoofdstromingen liggen je nu meer? Waar zou je willen komen? Bespreek in een trio

http://www.youtube.com/watch?v=JA96Fba-WHk Directieve coaching

Structureren met een doel Coach-oriëntatie Mogelijkheden Gericht op: Hoofd-stromingen Omgang basisdilemma Probleem-gericht Suggereren & confronteren Bereik: WAT Directieve coaching Tegenvraag Oplossend

Uitgangspunt bij coaching: coachee zoekt zelf naar antwoord. Sturend in gespreksvoering volgend m.b.t gespreksinhoud De GROW methode Oplossingsgerichte methode

GROW methode (Whitmore) Oorsprong: sport – tennis Kenmerken: snel aan te leren; ook voor korte coachingscontacten geschikt; in diverse situaties bruikbaar. Opbouw: G = gewenste uitkomst (doel vraag) R = realiteit (voor de vraag relevante realiteit) O = opties (welke mogelijkheden ziet de coachee zelf) W = welke keuze en sterkte van wilskracht

Oefening: G – stap 1 De persoonlijke doelstelling Gespreksmodel GROW Coach: lees ook de voorbeeldvragen op blz 54. Oefen in trio’s waarbij de observator observeert hoe coach m. b.v. de vragen de coachee ondersteunt bij het formuleren van zijn/haar doelstelling Observator: vraagt eerst naar ervaringen coach(ee) en geeft dan sandwichfeedback aan coach. Verder met R.O.W. (zie volgende sheet) Nb: het gaat niet om goed of fout maar om het oefenen van het stellen van vragen aan elkaar; het luisteren en het oog hebben voor metacommunicatie

R-O-W Na 5 minuten door met stap 2 Na 5 minuten door naar stap 3 Na 5 minuten door naar stap 4

Oplossingsgericht coachen In reactie op probleemgerichte therapie (therapeut centraal): zoektocht naar mogelijkheden en successen van cliënt  ‘positief coachen’ (cliënt centraal) Streven maximaal effect in minimale tijdsspanne Uitgangspunt: narratieve constructies als oorzaak van probleem. Er is niet 1 waarheid of werkelijkheid. Mens construeert eigen wereld. Coach: daagt coachee uit toekomst te voorzien van nieuwe constructies I.t.t. pschycho analyse op zoek naar causale verbanden verleden en heden.

“Van het probleem weg bewegen” Uitgangspunten coaching: Coachee heeft hulpbronnen; verandering is onvermijdelijk – coach stimuleert dat Er zijn momenten dat het probleem er niet is – dat vormt aangrijpingspunt want impliceert andere opstelling coachee opdat moment Toekomstfantasie om realistische oplossingen te construeren (de wondervraag)

Wondervraag Bedenk een wondervraag!

Oefening - aanpak Zelfde trio, andere coach Oefen met startgesprek Zie blz. 60/61 oefenvragen) Probleem – wat is aanleiding? Doel – wat zou je anders willen (wondervraag) Uitzonderingen – zijn er momenten dat het probleem zich niet voordoet? Inschaling van verbetering, motivatie, vertrouwen (schaal 1-10) Feedback – complimenten, geven huiswerktaken

Toepassing 3 soorten coachees: Bezoekers (hebben zelf geen probleem), klagers (zien zichzelf niet als deel van het probleem) en klanten (willen er iets aan doen). In de oplossingsgerichte coaching zijn alleen klanten ‘geschikt’ . Veranderingsbereidheid is noodzakelijk Coach kan interveniëren bij klagers en bezoekers – aanzetten tot zelfreflectie om zodoende klant te worden.

Counselende coaching

Volgen van de coachee Coach-oriëntatie Mogelijkheden Gericht op: Hoofd-stromingen Omgang basisdilemma Persoons-gericht Exploreren & ondersteunen Bereik: WIE Counselende coaching voledige acceptatie ruimte-gevend

Rogers Centrale overtuigingen: blz 65 Vertrouwen in zelfactualisatie coachee Onvoorwaardelijke acceptatie coachee Zo groot mogelijke empathische benadering Coach dient zichzelf onvoorwaardelijk te accepteren Coach is congruent

Technieken blz. 67 Structureren Overlaten Non-directieve technieken Vermijden van directieve technieken & feedback Non-directieve technieken Acceptatie, luisteren, ruimte geven Coach kijkt door de ogen van de coachee Coach is meester over (zelfzuchtige) neiging behulpzaam of inventief te zijn Zie bijlage c

Drie principes volgens Rogers bij hulpgesprekken 1. Onvoorwaardelijke positieve waardering 2. Echtheid 3.Empathie

1. Onvoorwaardelijke positieve waardering Het menselijk ontwikkelingsproces wordt bepaald door de kwaliteit van beleving en ervaringen Dit proces vindt als vanzelf plaats onder gunstige omstandigheden Van jongs af zonder voorwaarden, met warmte en liefde geaccepteerd worden is noodzaak voor gezonde ontwikkeling, voor een gevoel van basisveiligheid: Ik ben ok! Als hulpverlener neem je een accepterende houding aan, met respect voor het eigene van de cliënt Client kan weer zichzelf zijn

2. Echtheid Wees als hulpverlener jezelf, authentiek, transparant Erken de eigen gedachten en gevoelens en kies het gedrag wat gunstig en respectvol is naar de cliënt Zorg voor een begripvolle oprechte ontmoeting

3.Empathie Inleven in de belevingswereld van de cliënt De cliënt ook laten merken dat wij hem aanvoelen, begrijpen, in taal, houding of expressie Zonder vooroordeel, met vertrouwen in de eigen herstel mogelijkheid van de cliënt zelf De hulpverlener geeft uitdrukking aan de betekenis van de beleving van de cliënt. Door empathische reacties verheldert en nuanceert de hulpverlener voor de cliënt

Kritiek op Rogers Leertheoretici vinden Rogers te optimistisch. Zelfontplooing komt niet vanzelf maar moet ook actief gestimuleerd en gecorrigeerd worden Niet iedereen kan nadenken over zichzelf en de eigen beleving verwoorden, aanleren vsan concreet gedrag en voorbeeld gedrag is voor sommigen clientgroepen aanvullend nodig. Cognitieve psychologen vinden Rogers te vaag. Zij menen dat uitleg en instructie over denken en waarnemen nodig is. Ook missen zij directiviteit, een gerichte doelbewuste beinvloeding van het cognitieve proces, op foute denkprocessen en dysfunctionele gedachten Andere critici zien het proces van zelfontplooing niet als vanzelfsprekend “passief” proces maar als een “actief” selecterend, ordenend proces (Wexler)

Gesprek in tweetallen Vraag elkaar naar de persoonlijke leerdoelen op het gebied van de grondhouding, zoek daarbij naar die zaken die voor de ander en jou als persoon uitdagend zijn. Tijd: 15 min

Analytische coaching

Zoeken naar inzicht Coach-oriëntatie Mogelijkheden Gericht op: Hoofd-stromingen Omgang basisdilemma Inzicht-gevend Exploreren & confronteren Tijd: VERLEDEN Analytische coaching Uitstel Opbouw van ‘t dilemma in deze interactie

Begrijpen van binnenuit Coach Inzicht van coachee in eigen vragen en problemen vergroten Is ‘ervaringsdeskundige’/’kameraad’

Coach Kan zich voorbereiden door zelf ervaring op te doen met het van binnen uit begrijpen van de eigen coachingsvragen Belangrijk vanwege: Inzicht in feit dat je alleen jezelf of je eigen aandeel in iets kunt veranderen Inzicht zelf kan verlichting brengen Leren in jezelf

Conflicten Startpunt is ‘n conflict Er is iets dat de coachee niet wil Er is iets niet dat de coachee wel zou willen Bij dieper graven… nog een conflict

Overdracht & tegenoverdracht

Overdracht Onbewust wordt een gevoel van verwachting van hoe de ander naar jou kijkt geprojecteerd: jij vult in hoe de ander naar jou kijkt en hoe de ander zich voelt jegens jou Recht van cliënt en kan gebeuren in coaching

Taak coach Overdracht bij coachee herkennen, omdat onbewuste overdracht de positieve ontwikkeling van de coachee kan tegengaan

Tegenoverdracht Vanuit de coach naar de coachee Vindt veelal plaats als reactie op overdracht coachee Taak coach: bewustwording van zijn/haar eigen overdrachtgevoelens

Laddermethode ladder van gevolgtrekkingen blz. 80 Coachee presenteert vraag Coach en coache bekijken formulering probleem, zijn er vooronderstellingen Waar komen die vandaan Conflict in gesprek brengen en houden(pijnlijk) Evaluatie probleem

Oefening rond vooronderstellingen vertel wat de ander dit weekend gaat doen! Vertel wat de docent gaat doen!

“Oplossingsgericht” huiswerk Bestudeer hfst 9 t/m 11 Conceptcontract indien nodig aanpassen