Modellen en Stromingen College 2 Biologische psychologie

E-mail: i.s.nojoredjo@hro.nl Sheets: www.med.hro.nl/nojis Kamer: ML. 3.84

Vandaag Inhoud module H8 Biologische Psychologie intro

Uitgangspunten Interne factoren Reductie DNA Hersenen Evolutie Gedrag, gedachten, emoties en motieven correleren met een biologisch proces: biologisch correlaat Reductie Oorzaak van gedrag is vast te stellen door de (biologische) mens uiteen te rafelen tot in de kleinste details DNA Stuurt het gedrag en de ontwikkeling ervan Hersenen Zonder hersenen is gedrag onmogelijk Evolutie Geen principieel onderscheid tussen mens en dier

Geschiedenis (1) Verklaren menselijk gedrag vanuit hersenprocessen al eeuwenoud Mindless psychiatry (biologisch denken) Brainless psychiatry (interactie tussen individu en omgeving) Jaren zeventig vorige eeuw: antipsychiatrisch denken dominant Jaren zestig en zeventig fundament voor terugkeer biologisch denken

Geschiedenis (2) Sinds jaren negentig is het biologisch denken in de psychiatrie weer dominant Psychologie houdt zich nog maar kort bezig met biologische invloeden op gedrag Psychologie is namelijk begonnen als wetenschap die zich tegen de medische wetenschap afzette

Mensbeeld Mechanistisch en organistisch Product van langdurige evolutionaire geschiedenis Mens is een beschreven blad Individuele geschiedenis Geen baas eigen brein Aan een mens kan geknutseld worden Niet verantwoordelijk eigen gedrag

Biologische theorieën: erfelijkheid Bij gedrag spelen zowel erfelijke als omgevingsinvloeden een grote rol Men probeert uit te zoeken welke combinaties van aanleg en omgeving juist wel of juist niet het ontstaan van bepaald gedrag uitlokken of remmen Ook probeert men vast te stellen in welke mate bepaalde gedragsvormen erfelijk voorbereid zijn Blokkeren van specifieke genen is soms moeilijk doordat (complex) gedrag door meerdere genen wordt beïnvloed

DNA: DesoxyriboNucleïnAcid A-C-T-G DNA op de chromosomen; 46, 23 paar Deel van DNA zijn genen Genotype; erfelijke eigenschappen Fenotype: hoe iemand er daadwerkelijk uitziet Dominante en recessieve chromosomen 22 paar autosomale (lichaams) chromosomen, 1 paar geslachtschromosomen (X en Y)

Erfelijkheid 99.9% van alle genen is hetzelfde voor ieder mens Onderzoek met ééneiige tweelingen om ‘heritability’ vast te stellen Genen en omgeving - interactie

Biologische theorieën: hersenen Startpunt van gedrag 400 gram bij geboorte 1 kilo bij één jaar Maximale gewicht circa 1,5 kilo (twintigste levensjaar) Vervolgens neemt het gewicht geleidelijk af Hersenen + ruggenmerg = centrale zenuwstelsel 2% lichaamsgewicht – 20% zuurstof – 20% bloed – 25% energie

Bouwstenen van de hersenen Neuron

Architectuur van de hersenen Drie onderdelen van hersenen Grote hersenen Middenhersenen Achterhersenen

Functies van hersenen Grote hersenenn (menselijk brein) Hersenschors (cortex): typisch menselijke kenmerken Hersenkwabben: o.a. persoonlijkheid, planning, concentratie, zintuigen, geheugen, taal – MEEST ONTWIKKELD Middenhersenen (zoogdierenbrein) Lymbisch systeem: emoties, herinneringen, temperatuur en bloeddruk, straffen en belonen Achterhersenen (reptielenbrein) Hersenstam en uiteinde ruggenmerg, ademhaling, hartslag, evenwicht, reflexen – MEEST BASAAL

Rijping van de hersenen Synaptogenese – groei dendrieten en synapsen; contact zenuwcellen; 80% in de eerste 8 maanden Pruning: na 8 maanden neemt synapsen en dendrieten af Myelinisatie; isolatie axonen – vergroot snelheid infotransport Hormonen; effect van hormonen op hoe de hersenen werken. Bijv. puberbrein en moederbrein Plasticiteit van de hersenen – brein is kneedbaar

Hersenhelften

Verklaren van psychische stoornissen Depressie & angststoornissen Erfelijke aanleg - neurotransmitters Risicofactoren in de omgeving Dergelijke gen-omgevingsinteracties kunnen resulteren in ontregelde biologische processen waar stresshormonen, neurotransmitters en gevoelig geworden hersenstructuren een grote rol spelen

Praktische toepassingen Psychofarmaca Neurotransmissie Placebo-effect Magnetische stimulatie van hersenen

Kanttekeningen Snelle ontwikkelingen en successen van de biologische psychologie zijn te zien als een inhaalmanoeuvre Kanttekening: gaat soms gepaard met een grenzeloos en eenzijdig optimisme Voor een goed begrip van menselijk gedrag is het echter nodig om zowel rekening te houden met lichamelijke invloeden als met invloeden uit de omgeving

Responsiecollege! hersenen