september 2015 Eindhoven Energie Kampioenschappen Winnen met Energiebesparing Femke Batterink Energieadviseur bij Eneco

Energiebesparing Makkelijke tips om energie en geld te besparen: Verwarming en warm water Verlichting Koeling Apparaten Monitoring Netbeheerderskosten Grote maatregelen: Zonnepanelen Led-veldverlichting

Verwarming en warm water Zet de verwarming een uur voordat de kantine sluit, alvast uit. Zet de verwarming niet te hoog; als alle sporters en supporters in de kantine zijn, is het al snel warm. Check de instellingen van de ketel: stooklijn of zomerstand, uit in de zomer. Om lekker warm te douchen is veel energie nodig. Douche dus maximaal 5 minuten. Gebruik een timer om dit te meten. Gebruik waterbesparende douchekoppen. Zet een deurdranger op de buitendeur. Isoleer leidingen en plaats radiatorfolie. Zet boilers uit tijdens de zomerstop. Je kunt ze ook ‘s nachts uitzetten met een tijdschakelaar. 3

Verlichting Doe het licht uit als je een ruimte als laatste verlaat; denk ook aan douches, wc’s en kleedkamers! Of nog beter: installeer aanwezigheidsdetectie. Vervang gloei-, halogeen- en spaarlampen in de kantine door led-lampen. Houd bij automische instelling van veldverlichting rekening met zomer- en wintertijd. Wordt er maar één veld gebruikt, doe dan alleen daar de verlichting aan. 4

Koeling Laat deuren van koel- en vrieskasten niet onnodig lang open staan. Zorg dat koel- en vries apparatuur op een koele plaats staat en houd de condenser schoon. Verwijder ijsvorming op de verdamper van koel- en vrieskasten regelmatig. Zorg ervoor dat koel- en vriesapparatuur die leeg is, uitstaat tijdens de winter- en zomerstop. Als de airco aan is, houd ramen en deuren dan gesloten! Vervang oude vriezers, vervang oude rubbers. Kijk of je met minder koelkasten toe kunt. 5

Apparaten Zet apparatuur uit buiten openingstijden Gebruik een tijdschakelaar Meet gedurende een week het verbruik 6

Monitoring Maak iemand verantwoordelijk voor energiebesparing Vraag een slimme meter aan of schrijf iedere maand de meterstanden op. Meet het verbruik eens ‘s nachts of tijdens de zomerstop. Monitor je energieverbruik met de Eneco Energiemanager, Toon of een andere manager ( 7

Voorbeeld: voetbalvereniging 8

Netbeheerderskosten Elektriciteit: bekijk de factuur en vergelijk je gecontracteerd vermogen met je werkelijk afgenomen vermogen. Verlagen is gratis. Gas: controleer of je gasmeter verkleind kan worden –Tel alle vermogens van je gasapparatuur (kW) bij elkaar op en deel door 10. –Op je gasmeter staat of het een G4, G6, G10, G16, G25 etc is. –Het verkleinen kost geld, maar dit verdient zich terug 9

Zonnepanelen Duurzame maatregel! Terugverdientijd 10 jaar Kleinverbruiksaansluitingen mogen salderen. ≤ 3*80 Amp Subsidie 2016: 30% op de kosten Grootverbruiksaansluitingen kunnen SDE+ aanvragen >3*80 Ampère Vraag om een offerte bij Eneco of een andere partij. Reken op ruim €300 per paneel (incl. installatie, excl. subsidie) 10

Led-sportveldverlichting Energiezuinig (energiebesparing tot 50%) Langere levensduur Direct op volle lichtsterkte Mogelijkheid tot dimmen Toepasbaar op de aanwezige infrastructuur Onbeperkt aan- en uitschakelen Mogelijkheid om alleen een deel van het veld te verlichten Minder strooilicht Subsidiemogelijkheden 11

Subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties Voor sportverenigingen en –stichtingen Vanaf 4 januari 2016 Subsidie voor aanschaf van een installatie of apparatuur; arbeidskosten zijn niet subsidiabel. Voor stichtingen geldt dat zij (een deel van) een sportaccommodatie in eigendom hebben wat bestemd én in gebruik is voor activiteiten van een sportvereniging. Voor sportverenigingen geldt een lidmaatschap bij een landelijke koepelorganisatie of een bij NOC*NSF aangesloten bond; er wordt een door NOC*NSF erkende tak van sport beoefend. Het subsidiepercentage voor sportverenigingen bedraagt 30% en voor sportstichtingen 15%. Er kan maximaal € ,- subsidie per aanvrager per jaar worden aangevraagd. Subsidieaanvragen, waar de subsidiabele kosten minder bedragen dan € 3.000,-, komen niet in aanmerking. 13

Maatregellijst subsidieregeling Led-sportveldverlichting Buitenverlichting (T5 of LED) Binnenverlichting (T5 of LED) Warmteterugwinning op ventilatielucht Warmtepomp voor verwarming Direct gasgestookte condenserende boiler voor warm tapwater Direct gasgestookt condenserend warmwaterdoorstroomtoestel Warmtepompboiler (elektrisch) Warmteterugwinning uit douchewater Vervangen glas, incl aanpassen kozijn Isolatie wand, vloer en/of dak Zonnecollectorsysteem (warm water) Zonnepanelen (elektriciteit) Biomassaketel (verwarming/warm water) 14