Context 1 De Republiek der Zeven Verenigde Nederland 1515-1648 Les 5 – Cultuur in de Gouden Eeuw
“U krijgt wat u toekomt” De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie Voorbeelden stofomschrijving Ontstaan van de Portugees-Israëlitische Gemeente in Amsterdam en de bouw van de Portugese synagoge
Bloei van de kunst en het calvinisme De Republiek was sterk geürbaniseerd, vooral het Westen. De stadsbevolking was welvarend grotendeels gereformeerd (Statenbijbel) tolerant Gewetensvrijheid stond hierbij centraal. Echter, katholieken moesten niet met hun geloof te koop lopen! Gewetensvrijheid was dan ook een beter woord. Ontwikkelingen in wetenschappelijk denken verzot op kunst. Literatuur en bovenal beeldende kunst
Kunst en welvaart Wanneer er welvaart is, besteden mensen geld aan kunst 2 redenen omdat ’t mooi is omdat het aanzien gaf (status)
Groepen kunstkopers - Koopkracht In de Republiek waren veel mensen gek op schilderijen en konden deze ook nog betalen Gewone volk deze konden geen opdrachten tot maken geven, maar kochten wel een schilderijtje als ze ’t geld konden missen Burgers konden af en toe een schilderij scoren Rijke burgers (Regenten & Patriciërs) lieten in opdracht schilderen Overheid (lees: de stadsbesturen) lieten regelmatig schilderijen maken
De nachtwacht van ….
De boekdrukkunst Een grote bloei in de 17e eeuw. Bijna de helft van alle printwerk in Europa kwam uit de Republiek Oorzaken De Nederlanders hadden zelf veel behoefte aan boeken. Voor werk, religie en ontspanning Veel buitenlanders lieten juist hun boeken in de Republiek drukken, omdat veel werken in eigen land verboden waren en omdat de Nederlanders zeer goed konden drukken Veel buitenlandse wetenschappers vestigden zich in het tolerante land, alwaar zij op hun beurt weer vele boeken lieten drukken Overigens was er geen totale persvrijheid. De overheid gedoogde gewoon de meeste werken, want handel is handel
Immigratie Komst van Joden naar de Republiek Immigratie kon om verschillende redenen Politieke vlucht Vanwege vervolging om geloof en/of afwijkende denkbeelden Bijvoorbeeld de Hugenoten, Protestanten uit de Zuidelijke Gewesten of de Sefardiem én Asjkenaziem (Joden uit Zuid- én Oost-Europa) Economische vlucht en/of gelukzoekers Economisch pull vanuit de Republiek Duitse (trek-)arbeiders Joden werden uitgesloten van gilden, maar mochten/moesten wel hun religie (kunnen) belijden In 1639 kreeg men ook toestemming de eerste synagoge te bouwen (in Amsterdam)
Joodse Amsterdammers
Huiswerk Lees: p. 42-3