Is het het hart of zijn het de longen? Gert Verhoeven en Nynke Kuypers

patiënt 72 jaar oud, komt op het spreekuur omdat het niet goed gaat: hij kan steeds minder. Voorgeschiedenis: COPD FEV1 = 1,6 L = 48% pred, > 3 exacerbaties in het afgelopen jaar, CCQ- scores meestal > 2. Rookt soms. 2009 myocard-infarct waarbij PCI Hypertensie. Claudicatieklachten. PBPD Heupprothese links

Hydrochloorthiazide 25 mg patiënt Dhr A, 72 jaar oud, komt op het spreekuur omdat het niet goed gaat: hij kan steeds minder. Medicatie: Spiriva 18 ug Ascal 80 mg Perindopril 8 mg Foster DA 2 d 2p Salbutamol zonodig Betahistine 3d 8 mg Hydrochloorthiazide 25 mg

patiënt Dhr A, 72 jaar oud, komt op het spreekuur omdat het niet goed gaat: hij kan steeds minder. Wat gaat u doen?

patiënt Hoe lang bestaan de klachten? Is er bij aanvang iets bijzonders voorgevallen? Wat kunt u nog wel? Hoe slaapt u? Hoest u? Geeft u slijm op? Hebt u koorts? Hebt u pijn op de borst? Hebt u dikke voeten? Hoe hebt u in de afgelopen periode uw medicijnen gebruikt?

patiënt Waar let u op bij het lichamelijk onderzoek? Welke betekenis heeft het?

patiënt Algemene indruk Cyanose? Bloeddruk? Pols? Ademfrequentie? Temp? Onderzoek longen Onderzoek hart CVD, levergrens, oedemen

patiënt Aanvullend onderzoek?

Bloed-onderzoek? ECG? Spirometrie? X-thorax? patiënt Bloed-onderzoek? ECG? Spirometrie? X-thorax?

COPD comorbiditeit Het beloop van COPD is mede afhankelijk van comorbiditeit en omgekeerd wordt het beloop van bepaalde aandoeningen beïnvloed door COPD

COPD comorbiditeit Gemiddelde leeftijd van een COPD patiënt ligt boven 70 jaar Hart- en vaatziekten komen het meest voor. - Systemische inflammatie leidt tot: Endotheel dysfunctie en coagulopathie Verhoogde kans op thrombose en embolie bij 3-29% van AECOPD Pulmonale hypertensie Coronairlijden Hartfalen Linker ventrikel: 27%, bij AECOPD: 48%

COPD comorbiditeit Longkanker: ± 4x verhoogde kans De aanwezigheid van COPD bij longkanker geeft een slechtere prognose: 3-jaars overleving van 15 vs 26%

Angst en depressie 20-60% depressie Zijn vaker opgenomen COPD comorbiditeit Angst en depressie 20-60% depressie Zijn vaker opgenomen

Wervelfracturen hebben invloed op de ademhaling en de longfunctie COPD comorbiditeit Osteoporose 24 tot 69% Risico-factoren zijn: roken, inflammatie, steroiden, inactiviteit, vit D- deficiëntie, voedingsdeficiëntie, Wervelfracturen hebben invloed op de ademhaling en de longfunctie

COPD comorbiditeit Ondervoeding 15-30% toenemend bij verslechtering Verminderde intake tgv dyspnoe Toegenomen ademarbeid Inflammatie en infectie Roken Verminderde eetlust door medicatie Afname metabolisme bij hypoxaemie

Diabetes mellitus 10 tot 19% Inflammatie Insuline-resistentie COPD comorbiditeit Diabetes mellitus 10 tot 19% Inflammatie Insuline-resistentie

COPD comorbiditeit Slaapstoornissen 36% moeite met in slaap vallen, 42% niet-verfrissende slaap, 76% vaker dan 2x per nacht wakker worden Slaperigheid overdag: 19,5% (niet verhoogd) Toegenomen ademarbeid Restless leggs syndroom Nachtelijke zuurstof toediening ?? NIV ??

Komt niet vaker voor dan in algemene populatie COPD comorbiditeit OSAS Komt niet vaker voor dan in algemene populatie OSAS bij COPD geeft een slechtere prognose / grotere kans op morbiditeit en overlijden

COPD comorbiditeit Anaemie 12,3 tot 23% Relatie niet helemaal duidelijk: ondervoeding? Toename dyspnoe en moeheid

COPD comorbiditeit Longfibrose Tgv roken,

COPD en vermagering Gewichtsverlies en krachtsverlies zijn slecht mbt morbiditeit en mortaliteit Ook dikke mensen kunnen krachtsverlies hebben Wordt vaak gezien: 20 – 70% van COPD Gewichtsverlies is : 10% in afgelopen 6 mnd of 5% in afgelopen mnd. Ondergewicht is BMI < 21 kg/m2

Basaal assessment FEV1 en FER CCQ MRC Voedingstoestand, gewichtsverlies en BMI Exacerbatiefrequentie Rookgedrag

Nadere analyse Leeftijd ≤ 50jaar BMI < 21 of VVMi <15 (vrouw), 16 (man) / gewichtsverlies MRC ≥ 3, of CCQ ≥ 2 Persisterend FEV1 < 50%, of 1500 ml absoluut Progressief beloop, snelle longfunctiedaling Exacerbatiefrequentie ≥ 2/jaar Nooit gerookt, geen onderbehandeld astma Andere/bijkomende diagnose ? Saturatie ≤ 92% of desaturatie van > 3% bij inspanning Matig/ernstige adaptatie problemen Indicatie zuurstof, revalidatie

COPD en vermagering Oorzaken vermagering/krachtsverlies: Kauwen en slikken Vulling van de maag Verandering van smaak Verminderde eetlust Depressie, niet meer voor zichzelf kunnen zorgen Financieel Chronische of recidiverende ontstekingen Verhoogde ademarbeid Vermijden van melkproducten

COPD en pneumothorax Vaak grote ruptuur in de pleura visceralis Genezing bemoeilijkt door de slechte kwaliteit van het longweefsel (emfyseem) en/of matige conditie van patiënt(e) Vaak is langdurige drainage nodig, of pleurodese (chemisch of chirurgisch)

Een patiënt met COPD heeft een verhoogd risico op: 1. longkanker ja . 2. hartinfarct ja . 3. pneumonie ja . 4. hartfalen ja nee 5. dikke voeten ja . 6. diabetes . nee 7. osteoporose ja . 8. CVA ja nee 9. depressie ja . 10. griep ja . 11. pneumothorax ja . 12. complicaties bij operatie ja . 13. fracturen . nee

COPD en co-morbiditeit Pneumonie RR 16.0 Longembolie RR 5,46 Hartfalen RR 3.84 Longkanker RR 3.50 Osteoporose RR 3.1 Fracturen RR 1.6 Luchtweginfecties RR 2.2 Myocardinfarct RR 1.7 Glaucoom RR 1.3