Archeologie voor pakket ++s Les 1: Inleiding tot de archeologie

Wat verstaat men onder archeologie? Definitie 1 Archeologie is een tak van de geschiedenis die zich bezighoudt met het bestuderen van overschotten van mensen en wat zij hebben geproduceerd. Definitie 2 Archeologie is de wetenschap die tot doel heeft het systematisch opsporen en interpreteren van materiële overblijfselen boven en onder de grond. Definitie 3 Archeologie is de wetenschap die tracht na te gaan hoe mensen vroeger een maatschappij ordenden en in stand hielden. Definitie 4 Archeologie is een vierdimensionale legpuzzel.

Doel van archeologie Zichtbaar (soms tastbaar) maken van het verleden. Misverstanden/vooroordelen uit de weg te ruimen; mythe inwisselen voor zekerheid. Ken je geschiedenis, ken jezelf. Nieuwsgierigheid bevredigen. Hoe was het toen? “Completeren” en/of soms corrigeren van het historische beeld.

Maatschappelijk nut Dit is een heel lastig te beantwoorden vraag. Waarom? – Omdat het antwoord erg tijd en plaats gebonden is. – Centraal staat meestal wel de vraag: wie waren onze voorouders en hoe leefden zij – Maar van daar uit wordt het lastiger: Soms gaat het om pure academische interesse Soms om interesse van een deel der bevolking, indien het historisch bewustzijn enigszins ontwikkeld is Maar soms gaat het ook om (eng) nationalistische ideeën; toen waren we beter de buren, dus nu eigenlijk ook Soms ook uit verlangen naar vroeger: toen alles beter was

De uitdaging en strijd met het verleden Je moet weten dat een archeoloog iemand is met een raar soort schuldgevoel. – Waar komt dit vandaan? Als je opgraaft vernietig je eigenlijk waar je van houdt – Waarom ga je dan graven? Je kan de dwang niet onderdrukken en/of Je baas vindt dat je het moet doen en/of Je moet redden wat er te redden valt. – Hier moet je denken aan bedreiging van archeologica door milieuveranderingen en/of bouwactiviteiten

Het opgravingproces Hoeveel info kan je verwerken? De kunst en de moeilijkheid van het opgraven is tijdens het graven – Weten wanneer je op iets belangrijks, dat is archeologisch stuit – Weten wat je hiermee aanmoet? Laten zitten – dat wil zeggen er doorheen scheppen –, er uithalen? – Weten hoe de verschillende features met elkaar in verband staan of juist weer niet? – Weten dat je aan het eind iets meer hebt dan: De artefacten, metingen, foto’s, monsters, tekeningen, frustraties en mooie herinneringen – Dit alles moet verworden tot een nieuw stuk geschiedenis over hoe mensen vroeger leefden! Een grote verantwoordelijkheid

Een aantal belangrijke begrippen 1 Wat wordt onder de vondst verstaan? – Een artefact Een voorwerp dat door mensen handen is gemaakt, zichtbaar veranderd is.

Een aantal belangrijke begrippen Wat wordt onder de vondst verstaan? – Een spoor (feature) Door mensen opzettelijk of onopzettelijk achtergelaten resten en/of veranderingen in/aan/op het landschap Zie opvolgende dia’s

Grondspoor (ploeg)

Funderingen

Een afvalkuil

Celtic fields; IJzertijd akkertjes

Een aantal belangrijke begrippen Wat wordt onder de vondst verstaan? – Een ecofact Door mensen gebruikte natuurlijke objecten, die door hen niet zijn veranderd Tja …

Een aantal belangrijke begrippen Wat wordt onder de vondst verstaan? – Een site (vindplaats) Een woonplaats of een plaats in het landschap waar mensen – een korte of langere periode – activiteiten/een activiteit hebben verricht. Zie opvolgende dia’s

Site: grafheuvel

Site: Hunebed bij Borger

Site: Bronstijd bewoning

Site: Crac des Chevaliers

Site: Bunker Utah Beach

Een aantal belangrijke begrippen Palimpsest – Hergebruik van een Artefact Een verblijfplaats Een activiteitenplek – Gevolg Zaken uit het verleden worden samengevoegd. Dit gebeurt overigens binnen de archeologische contextvaak door niet- menselijke maar natuurlijke processen

Een aantal belangrijke begrippen Regiovondsten en geïsoleerde vondsten – Bij regiovondsten gaat het om Bewust in kaart brengen van bepaalde artefacten/sporen in een bepaalt gebied, teneinde inzicht te krijgen in menselijke activiteiten in het gebied gedurende een bepaalde periode – Geïsoleerde vondsten zijn vaak toevalstreffers en/of sporen/actefacten (een artefact) waarvoor (tot dan toe) geen context (samenhang) bekend is binnen het bewuste gebied