Terugkoppeling vorige les. Uitleg met filmpje. Opdracht. Les 10 Wat gaan we doen? Terugkoppeling vorige les. Uitleg met filmpje. Opdracht. Opdracht bespreken. Afsluiting.

Kenmerkende aspecten tijdvak 2 Tijdvak 2 De tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.Chr. – 500 n.Chr.) Kenmerken: De ontwikkeling van wetenschap en politiek in de Griekse stadsstaat. De vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur. Het Romeinse imperium en de verspreiding van de Grieks- Romeinse cultuur. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse en de Germaanse cultuur. De ontwikkeling van het jodendom en het christendom.

Perikles bekijkt het fries van het Parthenon. Phidias Showing the Frieze of the Parthenon to Pericles, Aspasia, Alcibiades and friends, by Sir Lawrence Alma-Tadema, 1868, Birmingham Museum & Art Gallery. Perikles bekijkt het fries van het Parthenon.

Wat over is van het Parthenon, de tempel voor de godin Athena op de Akropolis in Athene.

Twee zaken kloppen niet! Welke? Het Nikètempeltje stond er nog niet. De tempels zijn wit en niet gekleurd. De beroemde grafrede die Perikles uitsprak bij de herdenkingsplechtigheid voor de eerste gesneuvelden van de Peloponnesische Oorlog. Philipp Foltz (1852).

Romeinse kopie, naar originele Griekse buste! Een ostrakon met Perikles’ naam erop! (c. 444–443 v. Chr.). Perikles had mogelijk een aangeboren schedelvervorming: de komediedichter Kratinos noemde hem komkommerkop. Perikles droeg daarom vaak een helm in het openbaar.

Griekse zuilen Klassieke kunst = kunst van de Klassieke Oudheid (tijd van Grieken, Romeinen door geïnspireerd).

Godenwereld

Belangrijke Griekse goden en godinnen: Zeus Poseidon Hades Athena Aphrodite Hera Ares Apollo Artemis Oppergod Zeeën Onderwereld Krijgskunst + wijsheid Liefde Huwelijk Oorlog Muziek + geneeskunst Jacht Mythe = godenverhaal

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat. Wetenschap: Men begon naar natuurlijke oorzaken te zoeken voor onverklaarbare verschijnselen (daarvoor zocht men die in de in de goden wereld). Men probeerde de wereld te verklaren op rationele wijze. Men wilde een probleem oplossen via experimenten, waarneming en gebruik van het verstand. Thales van Milete: Aan de basis van alle dingen op aarde ligt een oerstof = water. Eerste poging om de natuur rationeel te verklaren. Demokritos komt later met het idee dat de oerstof niet met het oog waar te nemen is en niet verder te dele = atoom (‘ondeelbaar’). Pythagoras: De gehele wereld is uit te drukken in verhoudingen tussen getallen. Hij is bekend vanwege o.a. de stelling van Pythagoras. Was een triomf voor het gebruiken van het menselijk denken. Hippokrates: Grondlegger van de Westerse geneeskunde. Niet de goden, maar natuurlijke oorzaken waren de verantwoordelijk voor een ziekte.

Asclepius en Pythagoras.

Homerus.

Voorbeelden van filosofische vragen Wat is het doel van het leven? Wat is een goed mens? Is gedrag aangeboren of aangeleerd? Wat is waarheid? Moet je altijd eerlijk zijn? Wat is vriendschap? Is de ene cultuur beter dan de andere? Wat is schoonheid? Hebben mensen een vrije wil? Wanneer is kennis betrouwbaar? Filmpje over Socrates: https://www.youtube.com/watch?v=DKwecwRae8c

‘De dood van Socrates’, door Jacques-Louis David.

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat. 2. Filosofen: Streven naar kennis en wijsheid. 1. Socrates: Zocht naar wijsheid door constant vragen te stellen, en antwoorden te zoeken. Wat is rechtvaardig handelen, dapperheid, wijsheid? Was kritisch naar de democratie, later veroordeeld tot drinken gifbeker. 2. Plato: Leerling van Socrates. Er is een verschil tussen de zichtbare wereld en de wereld van de ideeën (zaken die alleen met het verstand te begrijpen zijn). Deze zijn te achterhalen door de goede vragen te stellen. Was ook de stichter van de Atheense Academie, het eerste instituut voor hoger onderwijs in het westen. De staat zou het best geregeerd kunnen worden door filosofen omdat zij begrepen wat rechtvaardigheid is. 3. Aristoteles: Lid van Plato’s Academie. Schreef een boek over ethiek. De mens is een sociaal wezen en kan alleen in de polis zijn volmaaktheid vinden. De beste staatsvorm streeft het welzijn van alle onderdanen na.

‘De School van Athene’, fresco van Rafaël, 1509-1510.

1: Zeno van Citium of Zeno van Elea 1: Zeno van Citium of Zeno van Elea? – 2: Epicurus – 3: Federik II Gonzaga graaf van Mantua ? – 4: Boëthius of Anaximander of Empedocles? – 5: Averroes – 6: Pythagoras – 7: Alcibiades of Alexander de Grote? – 8: Antisthenes of Xenophon? – 9: Hypatia of de jonge Francesco Maria della Rovere? – 10: Aeschines of Xenophon? – 11: Parmenides? – 12: Socrates – 13: Heraclitus (geschilderd als Michelangelo) – 14: Plato met de Timaeus (geschilderd als Leonardo da Vinci) – 15: Aristoteles die de Ethica Nicomachea vasthoudt – 16: Diogenes van Sinope – 17: Plotinus? – 18: Euclides of Archimedes met studenten (geschilderd als Donato Bramante)? – 19: Strabo of Zoroaster? – 20: Claudius Ptolemaeus – R: Raphael als Apelles – 21: Il Sodoma als Protogenes

Antwoorden bronnenopdracht Bron 1: wetenschappelijk denken, Herodotos: wil alleen zaken opschrijven die hij zeker weet. Bron 2: wetenschappelijk denken, Hippokrates: niet goden, maar natuurlijke oorzaken veroorzaken ziekten. Bron 3: vormentaal, Socrates: borstbeeld in Griekse stijl. Bron 4: vormentaal, Perikles: bouwproject Akropolis. Bron 5: denken over politiek, Plato: filosofen moeten de stadstaat regeren.

Les 10 Huiswerk Zoek twee afbeeldingen van de vormentaal van de Grieks- Romeinse cultuur vandaag de dag. Een ervan uit je eigen omgeving.