Aandacht voor sociale steun en vroegdetectie Survivalkid.nl Aandacht voor sociale steun en vroegdetectie Petra Windmeijer Laura Steenhuis 22-9-2015

Voor wie is Survivalkid? NU nog: Jongeren van 12-24 jaar KOPP, KVO, brusjes 2016: Survivalkid voor ALLE jonge mantelzorgers In juni 2016 is Survivalkid 10 jaar actief!

“Mag ik hier zijn als ik geen verslaafde of psychische ouders heb?” “Mijn ouders zijn er heel vaak niet en als ze er wel zijn dan pesten of schelden ze mij en heel soms krijg ik klappen. Ik moet veel dingen doen thuis; koken, boodschappen en zo”.

Wat is Survivalkid? Survivalkid.nl = website met besloten deel gemonitord contact jongeren onderling in meetingpoint begeleide groeps-chats met survivalcoaches individuele chats met survivalcoaches

“..Het is ondertussen half vier ‘s nachts, maar ik moest dit even kwijt…”

Hoe werkt Survivalkid Jongeren Survivalcoaches hebben regie vinden herkenning en steun bij elkaar Survivalcoaches luisteren actief en reageren gericht op versterken van beschermende factoren

Kijkje achter de schermen in het besloten deel

“Mijn moeder heeft een angststoornis “Mijn moeder heeft een angststoornis. Ze wil niet dat ik naar mijn vriend ga…” “Wat kan ik doen?”

Van preventief tot curatief Perspectief jongeren: info op site is voldoende actief op site en redden zich (nog) wel zitten klem maar weten niet dat ze hulp kunnen krijgen zitten klem maar durven/willen niet naar hulpverlening krijgen al hulpverlening en zoeken ook lotgenotencontact.

“Nu heb ik dus een moeder die geen moeder meer is omdat ze veel medicijnen slikt, het huishouden niet doet en ondanks financiële omstandigheden toch liever meer koopt dan minder.” “Ik kan me niet voorstellen dat hier jongeren komen die ongeveer het zelfde hebben meegemaakt maar ik ben wel benieuwd!”

Nu eerst meer over Sociale Steun door Laura Steenhuis Beschermende factoren Informatie en inzicht SOCIALE STEUN Vergroten van competenties jongeren om met de situatie om te gaan Nu eerst meer over Sociale Steun door Laura Steenhuis

Het belang van Sociale Steun “De mens is een sociaal dier, hij is niet gemaakt om alleen te leven” Aristoteles. Goedemiddag iedereen! Ik ga jullie vandaag wat vertellen over het belang van sociale steun – waarom is het zo belangrijk en waarom is het een target voor interventie? Om het belang hiervan te onderstrepen, heb ik een mooi citaat van Aristoteles toegevoegd: “de mens is een sociaal dier, hij is niet gemaakt om alleen te leven”. Ik denk dat wij hier ons allemaal wel in zullen herkennen. Natuurlijk heb je verschillen in de mate van hoe sociaal wij zijn, maar uiteindelijk zijn familie en vrienden toch heel belangrijk voor ons. Met name in tijden dat we te maken krijgen met tegenslagen, zijn mensen om je heen vaak de sleutel voor je eigen herstel. Sociale steun kan een beschermende factoor zijn. Het tekort komen ervan, kan zeer schadend zijn. Laura Steenhuis Promovenda, Rijksuniversiteit Groningen. l.a.steenhuis@rug.nl

Waar doe ik onderzoek naar? Vroeg detectie van psychose Sociale factoren als voorspellers: sociale cognitie, sociaal functioneren, sociale steun. Waarom is sociale steun zo belangrijk? Zelf doe ik onderzoek naar vroeg detectie van psychose en ik doe dit aan de hand van voorspellende sociale factoren. Ik kijk voornamelijk naar steekproeven met jongeren, zowel in de algemene bevolking als jongeren die al te maken hebben met emotionele problemen. Aan de hand van verminderd sociaal functioneren, steun en sociale cognitie, probeer ik te kijken wie er gevoeliger is om psychotische ervaringen te ontwikkelen. Uit onderzoek blijkt, bijvoorbeeld, dat sociale steun een belangrijke onderscheidende factor is tussen mensen die weer een terug val hebben in psychose en mensen over een lange termijn herstellen.

Sociale Steun de ervaring en aanwezigheid van de hulp van anderen, het besef dat mensen zich om je welzijn bekommeren, het feit dat men deelneemt aan een ondersteunend sociaal netwerk. Interacties tussen mensen Ondersteunende interacties (affectie, goedkeuring, ergens bij horen, en veiligheid Laten we dan maar eerst terug naar het begin gaan. Wat is sociale steun eigenlijk? Het is (noem de dingen op). Iemand tegenkomen in de supermarkt die je een fijne dag wenst telt dus niet. Het moet wel met mensen zijn die echt iets om je geven. Sociale steun is gebaseerd op interacties tussen mensen, die van ondersteunende aard zijn. Voorbeelden hiervan zijn affectie tonen, goedkeuring geven voor bepaald gedrag, je bij een groep voelen, en vooral: dat je je veilig voelt en jezelf kan zijn.

Het sociaal netwerk De bron waaruit interacties voort komen een partner, kinderen, ouders, broers en zussen, overige familie, buren, vrienden, kennissen en collega's. Sociale interacties komen voort uit het sociaal netwerk. Deze kan zo groot of klein mogelijk zijn. Zoals je ziet kan het uit familie leden bestaan, maar ook uit buren en collega’s. Ik heb ouders onderstreept omdat het hier in survivalkid vooral omgaat. Het verkrijgen van sociale steun van ouders is erg belangrijk en KOP kinderen krijgen dit niet zo snel.

Positieve ondersteuning, jongeren en psychopathologie Algemeen gedrag - geneigd om gezond te eten, minder te drinken, veilig vrijen, niet roken (Wiefferink et al., 2006). Psychopathologie - beschermt tegen depressies en angststoornissen (Plaisier et al., 2007). School - voorspeller van school betrokkenheid (Wang & Eacles, 2012). Functioneren - belangrijk voor positieve zelf-waarde, sociale bekwaamheid, het algemeen welbevinden Ik ga nu wat onderzoek toelichten en ik begin bij positieve ondersteuning in jongeren en wat voor gevolg dit heeft op o.a. psychopathologie. - Wiefferink en collega’s (2006) - onderzochten het gedrag van adolescenten en waardoor dit word beïnvloed (systematisch literatuur onderzoek in 116 studies). Jongeren leefden gezonder als ze ouders hadden die steunend en betrokken waren, die hun monitorden en die positief met hun communiceerden. Plaisier et al (2007) – een studie naar werk omgeving. Als het stressvol was bood dagelijkse emotionele steun een beschermende factor naar depressie en angststoornissen. In het algemeen geven meerdere studies aan dat … Vooral de moeder (punt 2)

Geen steun of negatieve interactie, jongeren en psychopathologie Hogere kans op psychische problemen op volwassenleeftijd: depressies, paniek stoornissen, angststoornissen, verslaving aan alcohol, en in combinatie met een genetische kwetsbaarheid: psychose (Davidson et al., 1999). Sociale steun van ouders is de belangrijkste voorspeller van emotionele problemen tijdens adolescentie (Helsen, Vollebergh & Meeus, 2000). Depressie is een voorspeller van zelfmoord bij jeugd, alleen bij de ervaring van (Brausch & Decker (2014): Lage ouderlijke steun Lage zelf-waarde Kinderen die weinig (of negatieve) emotionele steun van hun ouders krijgen, hebben een hogere kans op psychische problemen op volwassen leeftijd. Studie van Helsen, Vollebergh, Meeuws (2000) – steun van vrienden en ouders zijn relatief onafhankelijk van elkaar. Meer steun van vrienden over tijd, minder steun van ouders. Steun van ouders is de beste indicator van emotionele problemen tijdens de pubertijd. Als de steun van ouders aanwezig is dan is dit goed voor de mentale gezondheid. Als het niet aanwezig is maakt het ook niet uit of de vrienden steun aanwezig is.

Ouders met psychische problemen Voor kinderen groter risico voor: ontwikkelingsachterstand, psychische problemen, financiele/sociale benadelingen, verwaarlozing, etc. - Schrank et al (2015) Ouders met een diagnose: risico voor minder gesynchroniseerde of negatieve interacties met hun kind - Oyserman et al (2000) onveilige hechting minder betrokken Onzeker Huishouden met ouders die een psychiatrische diagnose hebben: vergroot de kans op verminderd zelf vertrouwen, angst, en dysforie in volwassenheid. Dit risico is verminderd door een groot/gezond sociaal netwerk. - Williams & Corrigan (1992) Ouders met een psychiatrische diagnose hebben minder snel een gesynchronizeerde interactie met hun kind, iets wat belangrijk is voor het groeiende gevoel van competentie in het kind. Ze hebben meer kans op onveilige hechting. Met oudere kinderen hebben ouders met depressie ook nog steeds een hogere kans op negatieve interactie stijlen. Ouders met een diagnose van schizofrenie zijn minder betrokken, onzeker en hebben meer moeite om een positief klimaat te verzorgen voor hun baby. Als de kinderen naar school gaan hebben ze meer kans op cognitieve problemen. MAAR  Vaak is diagnose zelf niet het probleem, maar familie problemen en conflicten, alleenstaande-ouder status, sociale afzondering, financieel problemen, etc. Huidige levens stressors en functioneren is een betere voorspeller van positieve opvoeding dan een psychiatrische diagnose. YCRG study (Engeland), 87% of the sample of parents were mothers (with depression or bipolar disorder) who were being cared for mainly by their daughters (92%). The average age of the young carers was 12. assistance. Research tells us that children undertake a variety of tasks, from basic, domestic duties (washing up, housework, etc.) to intimate, nursing type responsibilities, including toileting and bathing parents (Aldridge and Becker, 1993a, 1994; Dearden and Becker, 1998, 2004). Ook ‘emtional care’ – crisis management. Rollen worden omgedraaid. This evidence suggests that children are not at inevitable risk of harm, neglect or developmental delay simply on the basis of their parents’ mental illness, nor that there will be a necessarily negative impact on parent–child relationship. What is clear is that children’s development and childhood experiences can be adversely affected when caring becomes long term and disproportionate, that is, where the onset of practical and emotional responsibility is not congruent with a child’s age and level of maturity and understanding. Isolerend, eenzaam, heeft meer steun nodig.

Steun & hulp vragen is moeilijker dan je denkt! Sociale steun via survivalkid.nl Chatten Interne mail Meetingpoint Persoonlijke verhalen delen ANONIEM Steun & hulp vragen is moeilijker dan je denkt!

“Ik merk wel echt dat ik het steeds vertrouwder voelt om hier iets te delen en dat het contact hier me echt goed doet. Eigenlijk had ik dat in het begin niet zo verwacht.. het leek me toch wat maf zo anoniem ;p… “

Sociale steun praktijk Eigenschapen van KOPP doen zich weerbaar voor verbergen problemen duurt lang voordat ze zich veilig voelen en iets van hun problemen laten zien duurt nog langer voordat ze hulp durven accepteren

“Door de reacties van anderen ben ik meer gaan begrijpen. Misschien dat het daardoor wel beter met me gaat!”

Survivalkid en vroegdetectie Slimme Screener vroegdetectie psychopathologie bij jongeren 2015 in ontwikkeling bij RUG 2016 operationeel wordt onderdeel Survivalkid

Meer weten? www.survivalkid.nl - Petra Windmeijer petra.windmeijer@ggzdrenthe.nl T. 0592 - 33 41 88 | M. 06 22856337 Onderzoek Sociale Steun - Laura Steenhuis l.a.steenhuis@rug.nl T. 050 363 6825