GOED KOOPMANSGEBRUIK QUO VADIS? RAPPORT VAN DE COMMISSIE GKG EN IFRS (MR. DRS. J. DEN BOER, DR. B. DIELEMAN, DR. J. DOORNEBAL, PROF. DR. P.H.J. ESSERS, DR. MR. J.M. VAN DER HEIJDEN RA, PROF. DR. M.N. HOOGENDOORN RA, MR. DRS. S.F.M. NIEKEL EN MR. DR. R. RUSSO) Vereniging voor Belastingwetenschap 2015

PROBLEEMSTELLING IN WELKE MATE KUNNEN IFRS/IAS EN DE BEPALINGEN OVER DE VASTSTELLING VAN DE GRONDSLAG IN DE ONTWERPRICHTLIJN CCCTB NU EN IN DE TOEKOMST BEHULPZAAM ZIJN BIJ DE INVULLING VAN GKG?

ALGEMENE VERSCHILLEN EN OVEREENKOMSTEN TUSSEN IFRS, CCCTB EN GKG VERSCHILLEN IN DOELSTELLINGEN IFRS: VERSCHAFFEN VAN EEN TRUE AND FAIR VIEW VAN DE VERMOGENS- EN INKOMENSSITUATIE TBV DE OORDEELS- EN BESLUITVORMING VAN BESTAANDE EN TOEKOMSTIGE STAKEHOLDERS VAN DE ONDERNEMING C(C)CTB: KOMEN TOT EEN GEMEENSCHAPPELIJKE (GECONSOLIDEERDE) VENNOOTSCHAPSBELASTINGGRONDSLAG BINNEN DE EU FISCALE JAARWINSTBEREKENING: HET TOEREKENEN AAN EEN JAAR VAN DE BELASTBARE WINST OP GROND WAARVAN DE AAN DE BELASTINGDIENST IN DAT JAAR VERSCHULDIGDE IB EN VPB KAN WORDEN BEPAALD VERSCHILLEN IN ORIËNTATIE GKG EN CCCTB: PRIMAIR GEORIËNTEERD OP DE RR EN DAARAAN GERELATEERDE WINSTBEPALENDE BALANS IFRS/IAS: PRIMAIR GEORIËNTEERD OP DE VERMOGENSBEPALENDE BALANS VERSCHILLEN IN DOELGROEPEN IFRS/IAS: VERPLICHT VOOR DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING VAN BEURSGENOTEERDE VENNOOTSCHAPPEN CCCTB: VPB-PLICHTIGE LICHAMEN GKG: ALLE BELASTINGPLICHTIGE ONDERNEMERS IN DE IB EN BELASTINGPLICHTIGE LICHAMEN IN DE VPB ONDERSCHEID TOTAALWINST VERSUS JAARWINST FISCALE WINSTBEREKENING: STRIKT ONDERSCHEID TUSSEN JAARWINST (ART. 3.25 WET IB 2001) EN TOTAALWINST (ART. 3.8 WET IB 2001) IFRS/IAS EN CCCTB: NIET ZO’N STRIKT ONDERSCHEID TUSSEN JAARWINST EN TOTAALWINST

BELANGRIJKSTE CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN PER ONDERDEEL VAN DE BALANS

VOORRADEN VEEL OVEREENSTEMMING TUSSEN DEFINITIES EN VERWERKING BINNEN IFRS, CCCTB EN GKG INDIEN ER EEN VER VERWIJDERD VERBAND IS TUSSEN KOSTEN EN OPBRENGSTEN HOEVEN DEZE KOSTEN NIET AAN DE VOORRADEN TE WORDEN TOEGEREKEND. DIT GELDT ZOWEL VOOR IFRS ALS VOOR GKG IN PLAATS VAN WAARDERING OP KOSTPRIJS OF LAGERE (INKOOP)MARKTWAARDE PLEIT DE COMMISSIE VOOR EEN FISCALE WAARDERING OP KOSTPRIJS OF LAGERE (VERKOOP)MARKTWAARDE (OPBRENGSTWAARDE) FISCAAL DIENT AAN HET ECONOMISCHE VOORRAADBEGRIP TE WORDEN VASTGEHOUDEN; OOK IJZERENVOORRAADSTELSEL EN (COLLECTIEF) LIFO ZOUDEN VOORALSNOG FISCAAL MOETEN WORDEN GEHANDHAAFD

ONDERHANDEN WERK GROTE VERSCHILLEN IN DEFINITIES IN IFRS, CCCTB EN GKG ART. 3.29B WET IB 2001 LEIDT TOT EEN GEÏSOLEERDE UITZONDERING OP HET REALISATIEBEGINSEL VAN GKG ZONDER EXPLICIET AANSLUITING TE ZOEKEN BIJ IFRS OF ANDERE VENNOOTSCHAPSRECHTELIJKE REGELS DE COMMISSIE ACHT DAAROM EEN NADERE DUIDING VAN ART. 3.29B WET IB 2001 DOOR DE WETGEVER GEWENST

BEDRIJFSMIDDELEN (INCLUSIEF MATERIËLE EN IMMATERIËLE ACTIVA EN GOODWILL) VEEL REGELS EN VOORBEELDEN VAN IFRS OP HET GEBIED VAN ACTIVERING EN WAARDERING KUNNEN BEHULPZAAM ZIJN BIJ NADERE INVULLING VAN GKG. DAARNAAST BESTAAN ER DUIDELIJK AANGEGEVEN VERSCHILLEN BELANGRIJK VERSCHILPUNT TUSSEN IFRS EN GKG IS HET HERWAARDERINGSMODEL VAN IFRS (NB HR, BNB 2015/180). BELANGRIJK IS WEL HET CONCEPT VAN OTHER COMPREHENSIVE INCOME (OCI) DE AFWAARDERINGSMETHODIEK VAN IFRS IS BETER HANTEERBAAR DAN AFWAARDERING NAAR LAGERE BEDRIJFSWAARDE VOLGENS GKG AFSCHRIJVINGSREGELS VAN IFRS ZIJN MINDER BRUIKBAAR VOOR GKG ECONOMISCHE IFRS-INVALSHOEK VOOR HET ONDERSCHEID TUSSEN ONDERHOUDS- EN VERBETERINGSKOSTEN VERDIENT OOK AANBEVELING VOOR GKG COMMISSIE ZIET GEEN REDEN OM GROND EN OPSTAL VOOR GKG VOORTAAN NIET MEER ALS ÉÉN BEDRIJFSMIDDEL AAN TE MERKEN (IN TEGENSTELLING TOT IFRS) BEGRIPSBEPALINGEN EN VOORBEELDEN IN IAS 38 BEVATTEN NUTTIGE AANKNOPINGSPUNTEN VOOR (DE VERDERE ONTWIKKELING VAN) GKG TEN AANZIEN VAN IMMATERIËLE BEDRIJFSMIDDELEN BELANGRIJK VERSCHILPUNT TUSSEN CCCTB EN GKG IS HET POOLSYSTEEM BIJ AFSCHRIJVEN; DIT SYSTEEM VERDIENT GEEN NAVOLGING VOOR GKG

FINANCIËLE INSTRUMENTEN: VERSCHILLEN EN OVEREENKOMSTEN GROTE VOORZICHTIGHEID IS GEBODEN BIJ TRANSPONEREN VAN IFRS- CONCEPTEN NAAR GKG IFRS EN CCCTB (VOOR FINANCIËLE ACTIVA EN PASSIVA DIE WORDEN AANGEHOUDEN VOOR HANDELSDOELEINDEN) GAAN UIT VAN WAARDERING TEGEN DE REËLE WAARDE. GKG GAAT UIT VAN HET NIEDERSTWERTPRINZIP IFRS KENT MEER VERFIJNDE DERECOGNITION REGELS DAN GKG EN CCCTB IFRS: AFWAARDERING VORDERINGEN (MET NAME DUBIEUZE DEBITEUREN) OP BASIS VAN TE VERWACHTEN VERLIEZEN (EXPECTED LOSSES); GKG EN CCCTB: KIJKEN NAAR HET VERLEDEN (INCURRED LOSSES) HEDGE ACCOUNTING: BINNEN IFRS ZEER GEDETAILLEERDE REGELS; DIT IN TEGENSTELLING TOT GKG EN CCCTB (VERGELIJK: CASHFLOW HEDGES EN ANTICIPERENDE HEDGES). IFRS EN CCCTB GEVEN IN HET ALGEMEEN MEER RUIMTE AAN TOEPASSING VAN HEDGE ACCOUNTING DAN GKG DIT DOET

FINANCIËLE INSTRUMENTEN: AANBEVELINGEN DERECOGNITION MODEL VAN IFRS 9 VOOR FINANCIËLE ACTIVA IS BETER DAN DE ALLES-OF- NIETS-BENADERING VAN HET LEERSTUK VAN ECONOMISCHE EIGENDOM BINNEN GKG ‘REËLE WAARDE TENZIJ’-BENADERING VAN IFRS BIJ FINANCIËLE INSTRUMENTEN ACHT DE COMMISSIE TE ONVOORZICHTIG EN DUS ONGESCHIKT VOOR GKG, ZEKER WAAR HET GAAT OM DE WAARDERING VAN DERIVATEN WEL ZOU DE WETGEVER KUNNEN OVERWEGEN OM HET KOSTPRIJS-OF-LAGERE MARKTWAARDE-STELSEL PER FONDS TE DOORBREKEN EN DIT WAARDERINGSVOORSCHRIFT OP EEN HOGER AGGREGATIENIVEAU TOE TE PASSEN (B.V. OP HET NIVEAU VAN ALLE AANDELENBELEGGINGEN BIJ ELKAAR, ONGEACHT WELKE FONDSEN HET BETREFT) EXPECTED LOSSES MODEL VAN IFRS 9 IS MOEILIJK INPASBAAR BINNEN HET HUIDIGE GKG. WEL ZOU DE WETGEVER DIT STELSEL VANUIT EEN OOGPUNT VAN ADMINISTRATIEVE LASTENVERLICHTING KUNNEN INVOEREN HET GEBRUIK VAN EEN DERIVAAT ZOU MOETEN LEIDEN TOT HET BEWIJSVERMOEDEN DAT OOK FISCAAL SPRAKE IS VAN EEN HEDGE (TE BEHANDELEN VOLGENS DE IFRS-REGELS), TENZIJ DE BELASTINGPLICHTIGE AANTOONT DAT DIT NIET HET GEVAL IS EN ER DUS SPRAKE IS VAN EEN SPECULATIEVE POSITIE CCCTB-RICHTLIJN BIEDT GEEN AANKNOPINGSPUNTEN OP DIT TERREIN VOOR DE PRAKTIJK

VERPLICHTINGEN EN VOORZIENINGEN SOMMIGE VERSCHILLEN TUSSEN IFRS EN GKG VLOEIEN VOORT UIT DE VERSCHILLEN IN DOELSTELLINGEN, ANDERE ZIJN NIET VAN MATERIEEL BELANG ALS AAN DE VOORWAARDEN IS VOLDAAN, ZOU DE VORMING VAN EEN VOORZIENING OOK VOLGENS GKG NIET OPTIONEEL MOETEN ZIJN DE HOGE RAAD HEEFT IN HET BAKSTEENARREST TERECHT AFSCHEID GENOMEN VAN DE EIS VAN DE RECHTSVERHOUDING. DE CONCEPTRICHTLIJN CCCTB DIE WEL AAN DEZE EIS VASTHOUDT, VERDIENT DAN OOK OP DIT PUNT GEEN NAVOLGING GKG REGELS TEN AANZIEN VAN PENSIOEN IN EIGEN BEHEER MOETEN MEER WORDEN AFGESTEMD OP IFRS EN CCCTB

ALGEMENE CONCLUSIES IFRS KAN NU EN IN DE TOEKOMST ZOWEL WAT BETREFT FORMELE ALS WAT BETREFT INHOUDELIJKE ASPECTEN EEN BELANGRIJKE INSPIRATIEBRON ZIJN VOOR GKG VEEL VAN DE IN IFRS GEHANTEERDE DEFINITIES EN CONCEPTEN KUNNEN VAN BELANG ZIJN VOOR GKG GELET OP DE VERSCHILLENDE DOELSTELLINGEN ZAL ECHTER ALTIJD EEN VERTAALSLAG NODIG ZIJN OM AANSLUITING TUSSEN IFRS EN GKG TE BEWERKSTELLIGEN. IN HET ALGEMEEN: DE KERN VAN HR, BNB 1957/208 GELDT NOG STEEDS DE TOTSTANDKOMING VAN GKG ZOU MEER DAN TOT DUSVERRE MOETEN GESCHIEDEN VIA EEN BOTTOM-UP BENADERING DAN VIA EEN TOP-DOWN BENADERING (VERGELIJK DE TOTSTANDKOMING VAN IAS/IFRS). EEN ‘RAAD VOOR DE FISCALE WINSTBEPALING’ VERDIENT IN DIT VERBAND AANBEVELING DE BEPALINGEN OVER DE GRONDSLAG VAN CCCTB ZIJN NOG TE WEINIG UITGEWERKT OM DAADWERKELIJK VAN INVLOED TE KUNNEN ZIJN OP GKG IFRS ZOU ALS UITGANGSPUNT MOETEN GELDEN CASU QUO EEN ACHTERVANGERSFUNCTIE MOETEN HEBBEN VOOR DE REGELS OVER DE GRONDSLAGBEPALING IN DE CCCTB (BNB 1957/208-ACHTIGE BENADERING)