Journal Cafe 2 20150426 Ellen van Leeuwen Casus alcohol Journal Cafe 2 20150426 Ellen van Leeuwen

Casus Man, 66jaar, bruggepensioneerd. Partner, 1zoon. 2000- … chronisch alcoholmisbruik Partner en zoon: Vermoeden beide ook chronisch alcoholmisbruik 2012 dringend huisbezoek => opname wegens coma => sepsis met endocarditis => hartklepprothese met gebruik warfarine Chronische Medicatie Bisoprolol 5mg Warfarin volgens schema 2jaar nuchter, stabiele regeling INR, regelmatige FU bij HA en vpl 2012- recidiverend hervalperiodes alcoholgebruik Momenteel terug OHgebruik=> afspraak geen marevan, geen opvolging van mij uit, zorgvraag op vraag van patiënt

Vraag MW mutualiteit Schrijnende thuissituatie “drinkt zich dood” Kan medicatie helpen om het drankgebruik te verminderen? Wonderpil?

Welke medicatie bestaat er bij alcoholafhankelijkheid? Disulfiram Antabuse Aversietherapie Ernstige bijwerkingen: collaps, hepatitis, neuropathie, psychose. Weinig evidentie in huisartspraktijk Acamprosaat: Campral alcoholdrang verminderen weinig lichte bijwerkingen Kwaliteit bewijs effectiviteit huisartspraktijk laag Naltrexone: Nalorex verminderen drang + genot van alcohol verminderen. Geen terugbetaling. Ook bij opiatenverslaving. Lijkt relatief veilig. kwaliteit van bewijs voor effectiviteit in de huisartsenpraktijk laag. NHG problematisch alcoholgebruik 2014

NHG onvoldoende onderzocht op effectiviteit en veiligheid. Selincro: nalmefeen Alcoholgenot neemt af => neiging tot doordrinken vermindert 2u op voorhand nemen, werking 24u Terugbetaling bij volwassen alcoholafhankelijke patiënten met hoogrisico-alcoholconsumptie (≥ 60g/dag voor de mannen en ≥ 40g/dag voor de vrouwen) die geen fysieke ontwenningsverschijnselen vertonen geen onmiddellijke ontwenning vereisen, met psychosociale ondersteuning NHG onvoldoende onderzocht op effectiviteit en veiligheid.

BCFI: nalmefeen is geen wondermiddel 2 placebogecontroleerde studies van 6m, beide ook psychosociale ondersteuning 1332 patiënten Effect: < 2d/m minder hoog OH gebruik 5-9g dagelijks OH gebruik minder( 0.5glas wijn) 30-50% uitval Geen vergelijkende studies naltrexon of acamprosaat Veel ongewenste bijwerkingen Conclusie Psychosociale aanpak belangrijke rol!

JAMA. 2014 May 14;311(18):1889-900. doi: 10. 1001/jama. 2014. 3628 JAMA. 2014 May 14;311(18):1889-900. doi: 10.1001/jama.2014.3628. Pharmacotherapy for adults with alcohol use disorders in outpatient settings: a systematic review and meta-analysis. Besluit: oraal naltrexon als acamprosaat vermindert het risico van herval in overmatig drinken verminderen. Farmacotherapie voor volwassenen met problematisch alcoholgebruik in de ambulante zorg. Minerva 2015; Volume 14; Nummer 2; Pagina 22 – 23

vraagstelling behandeling van volwassenen met een problematisch alcoholgebruik effect op alcoholconsumptie en gezondheidsparameters wat zijn de schadelijke effecten van de verschillende medicijnen?

Systematische review en metanalyse Inclusie 22 803 patiënten (21 tot 1 383 per studie) van Gemidd 40 jaar problematisch alcoholgebruik (meestal met alcoholafhankelijkheid) Duur 12w-52w na detoxificatie of minstens 3 dagen abstinentie Ambulante zorg

uitkomstmaten Effect OH consumptie: vermindering risico herval in overmatig drinken, aantal drinkdagen, aantal zware drinkdagen, aantal consumpties per drinkdag Effect op gezondheidsparameters Ongewenste effecten Publicatiebias

Resultaten Risico op herval overmatig drinken: NNT: 12 resp 20 (acamprosaat en naltrexon vs placebo) Risico op herval buitensporig drinken NNT 12 (naltrexon) Acamprosaat, naltrexon, nalmefeen: vermindering in aantal drinkdagen en aantal zware drinkdagen Naltrexon, nalmefeen: significante daling aantal E per drinkdag Meer studie uitval door ongewenste effecten naltrexon en nalmefeen

bespreking Heterogeniteit groot duur van de behandeling (12 tot 52 weken) en de follow-up periode (12 tot 108 weken) Europese studies: rekrutering meestal in hospitalen of via behandelprogramma’s Amerikaanse studies: recrutering meestal via advertenties en verwijzingen rekruteerden. verschillende ernst van problematisch alcoholgebruik => verschillend effect medicijnen

Interpretatie resultaten acamprosaat en naltrexon vermindert in vergelijking met placebo het herval in overmatig drinken Subrgroepanalyse: grootst in studies met hoog en onduidelijk risico gebruik, minder in studies met matig risico en niet langer statistisch significant in studies met laag risico

Relevant HA 2 studies volledig in 1ste lijn Effect op gezondheidsparameters? Vooral veertigers DSM IV criteria alcoholafhankelijkheid Abstinentie 3d Gecumuleerd effect van psychosociale interventies Nalmefeen ook statistische significante verbetering: niet in besluit Effect bij minder ernstige stoornis in gebruik?

Take home messages Herval in overmatig alcoholgebruik kan voorkomen worden door medicatie (acamprosaat, naltrexon, topiramaat en nalmefeen) in combinatie met psychotherapeutische interventies 3d abstinentie Hulp van gespecialiseerde dienst Middel afhankelijk: therapeutische werking, de posologie en het optreden van ongewenste effecten.

Bedenkingen Motivatie patiënt is essentieel! Internationale richtlijnen bevelen aan om na een succesvolle ontwenning in een gespecialiseerde dienst, een farmacologische behandeling te overwegen in combinatie met een psychologische interventie specifiek gericht op alcoholmisbruik Maatregelen vanuit beleid (cfr rookbeleid België)

Bronnen Matheï C. Farmacotherapie voor volwassenen met problematisch alcoholgebruik in de ambulante zorg. Minerva 2015;14(2):22-23. Jonas DE, Amick HR, Feltner C, et al. Pharmacotherapy for adults with alcohol use disorders in outpatient settings: a systematic review and meta-analysis. JAMA 2014;311:1889-900 NHG-Standaard Problematisch alcoholgebruik. Boomsma LJ, Drost IM, Larsen IM, Luijkx JJHM, Meerkerk GJ, Valken N, Verduijn M, Burgers JS, Van der Weele GM, Sijbom M.. Huisarts Wet 2014;57(12):638-46 BCF Goed om te weten 2010401 Selincro is geen wondermiddel.