Geen Beter Vermaak dan Leedvermaak? Wilco W. van Dijk Sociale Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam

Eliza in Idols

I.Is Leedvermaak Slecht?

Malicious and immoral feeling. Baudelaire, 1855

Disguised expression of aggression. Aristotle, 350 BCE

Harmful to social relations. Heider, 1958

“even more hideous cousin” of envy. Kierkegaard, 1847

Fiendish, diabolical and “an infallible sign of a thoroughly bad heart and profound moral worthlessness” Schopenhauer, 1841

“Those in whom pleasure in others’ misfortune is observed should be permanently expelled from healthy communities” Schopenhauer, 1841

II.Waarom hebben we leedvermaak?

Wanneer hebben we leedvermaak? Als het leed rechtvaardig is. Als we afkeer voelen. Als we afgunst voelen. Als we behoefte hebben aan een meer positief zelf-beeld.

Als het leed rechtvaardig is Feather’s Deservingness Theory Rechtvaardige uitkomsten leiden tot positieve emoties Onrechtvaardige uitkomsten leiden tot negatieve emoties Verantwoordelijkheid voor eigen leed verhoogt leedvermaak “Boontje komt om zijn loontje” ‘Verdiendheid” van hoge status van invloed op leedvermaak

Als het leed rechtvaardig is ActieStatusUitkomstEmotie Hard werken (+) Succes (+) Leed (-) Empathie (-) Niet werken (-) Succes (+) Leed (-) Leedvermaak (+)

Verdiend Leed?

Als we afkeer voelen Heider’s Balans Theorie Goede mensen moeten goede dingen overkomen Slechte mensen moeten slechte dingen overkomen

Hypocrysie Telegraaf : Anti-roker breekt als eerste wet LISSABON - Antonio Nunes, leider van de Portugese anti- rooklobby, is betrapt toen hij een sigaar opstak.

Arrogantie

Als we afgunstig zijn Afgunst Negatief, onplezierig, en pijnlijk Gevoel van inferioriteit t.o.v. ander Boosheid over de superioriteit van de ander Wrok over de ongelijke situatie Leed kan de basis van afgunst wegnemen en is daarom plezierig

Hoge Bomen...?

Bedreiging van inferioriteit

Als we behoefte hebben aan een meer positief zelf-beeld. Tesser’s Self-Evaluation Maintenance Model Streven naar een positieve zelf-evaluatie In stand houden en verhogen van een positief zelf-beeld is een primair motief voor menselijk gedrag. Wanneer mensen een bedreiging ervaren van hun zelf- beeld, vergelijken ze zich met anderen die (nog) slechter af zijn.

Als we behoefte hebben aan een meer positief zelf-beeld.

Wanneer hebben we leedvermaak? Als het leed rechtvaardig is. Als we afkeer voelen. Als we afgunst voelen. Als we behoefte hebben aan een meer positief zelf-beeld.

Voorbeelden van onderzoek naar leedvermaak

Als we behoefte hebben aan een meer positief zelf-beeld.

Bedreiging Zelf-Beeld leidt tot meer leedvermaak

Als we behoefte hebben aan een meer positief zelf-beeld.

‘Double Whammy’ leidt tot meer leedvermaak

Is leedvermaak echt zo slecht? Als het leed rechtvaardig is. Als we afkeer voelen. Als we afgunst voelen. Als we behoefte hebben aan een meer positief zelf-beeld.

Is leedvermaak echt zo slecht? “It is not the suffering of others that brings us joy, but rather the evidence of justice triumphing before our eyes” Portmann, 2000

Is leedvermaak echt zo slecht? “To the extent that a feeling of inferiority seems to invite celebration of other’s woes, condemning a schadenfroh person is a bit like castigating people for not liking themselves more” Portmann, 2000

Is er nog hoop? Holly: Hulst Ilex aquifolium Bij jaloezie van eerstgeboren kind t.o.v. tweede kind dat erbij kwam. Bij jaloezie door de onophoudelijke vrees liefde te verliezen. Bij gevoelens van leedvermaak in het ongeluk van anderen. Voor personen die steeds achterdocht koesteren.

Geen Beter Vermaak dan Leedvermaak? Wilco W. van Dijk Sociale Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam