Culturele identiteit en mediation College 1: Inleiding Jan ten Thije

Starttoets (1) Kies A of B 1a: Als mensen van verschillende culturen elkaar treffen, is er altijd sprake van interculturele communicatie. 1b: interculturele communicatie is geen automatisme; er bestaat eenzijdige en tweezijdige interculturele communicatie.

Starttoets (2) Kies A of B 2a: De oorzaak van interculturele misverstanden is vooraf gegeven door de do’s en don’t van beide culturen. 2b: De oorzaak van interculturele misverstanden ontstaat tijdens de interactie.

Starttoets (3) Kies A of B 3a: in interculturele communicatie verwacht de spreker dat de hoorder net zo reageert zoals deze zelf reageert. 3b: in interculturele communicatie verwacht de spreker dat de hoorder zich juist anders gedraagt dan deze zelf.

Starttoets (4) Kies A of B 4a: Meer kennis over de andere cultuur garandeert succesvolle interculturele communicatie. 4b: Meer kennis is nutteloos: mensen kunnen zich met opzet misverstaan.

Coffee Situation: sunday afternoon, winter in Brussel A: Belgian, B: Tanzanian A:Do you want a cup of coffee? B:No thank you, I'm not hungry. A:Do you want a cup of COFFEE? B:No, thank you, (short Pause). I'm not hungry. (Pause) A:Would you like to go and have a drink? B:Yeah, sure, it's cold outside. A:Some coffee perhaps? B:Sure, fine. (Blommaert 1991, 23)

Near native competence... Gumperz 1973, Videofilm ‘Cross talk’

Linguistic awareness of cultures (1) (Müller – Jacquier2000) woordbetekenis gespreksorganisatie (beurtwisseling en pauzes) taalhandelingen gespreksthema’s (taboe’s) (in)directheid (up- en downgraders )

Linguistic awareness of cultures (2) (Müller – Jacquier2000) register (aanduiding van leeftijd, situatie, machtspositie en geslacht) para-verbale middelen (intonatie, accent, toonhoogte en tempo) non-verbale middelen (mimiek, gebaren, proxemics en lichaamshouding) cultureel bepaalde talige rituelen

Vooronderstellingen (ten Thije 2003) 1. Interculturele communicatie is geen automatisme: er is verschil tussen institutionele en interculturele interactie 2. Focus op wat er in interculturele communicatie zelf gebeurt 3. Nadruk niet op cultureel bepaalde verwachtingen, maar op de werking van verwachtingen in interactie. Het gaat om de reactie op de reactie. 4. Cultuurkennis is een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde; aandacht voor interculturele strategiën

Doelstelling van linguïstische analyse Doel van de analyse is niet om de culturele verschillen in interculturele communicatie vast te stellen, maar om de uitwerking van die verschillen in interactie te reconstrueren.

Rich points (critical incidents) (Agar, Language Schock 1996) Hoe reageer je op iets vreemds? – negeren – hopen dat het vanzelf overgaat – opvatten als stereotype van andere cultuur en als bevestiging van het minderwaardige / afwijkende van die andere cultuur – begin van verwondering; men vergelijkt de eigen cultuur met de andere met als gevolg dat een reflectie en analyseproces opgang komt Rich points voor ‘alledaagse taalgebruiker’ en voor onderzoeker