Workshop M MKBA Leefbaarheid MKBA Maatschappelijk Vastgoed Elke Heidrich, directeur Wonen Yuri van der Oord, senior onderzoeker Strategie Freddie Rosenberg, partner Rigo

Programma Wat is een MKBA ? (5 minuten) MKBA Leefbaarheid Eigen Haard (20 minuten) Toepassing bij maatschappelijk vastgoed (10 minuten) Aan de slag met een effectenarena (25 minuten) Terugkoppeling en daadwerkelijke uitkomsten MKBA Dr. Struykenplein (15 minuten)

1. Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) Alle maatschappelijke effecten van een investering (inclusief niet-geprijsde effecten als tijd, milieu, geluid etc.). De effecten worden in geld uitgedrukt, waardoor effecten (kosten en baten) vergelijkbaar zijn. Het projectalternatief (de plannen) wordt vergeleken met het nulalternatief (niets doen).

Project en nulalternatief Huidige situatie Begin project Einde project Tijd Nulalternatief: Ontwikkelingen zonder project Projectalternatief: Ontwikkelingen met project Driehoek = Effecten van het project Effect

2. Presentatie Eigen Haard

Baten in de buurt Kosten en baten van investeringen van Eigen Haard in het sociale domein 17 maart 2015

Doel onderzoek Welke maatschappelijke effecten hebben investeringen in leefbaarheid van Eigen Haard gehad op leefbaarheid? Onderzoek: 5 maatregelen zijn onderzocht: Wijkbeheerders Huismeesters Medewerkers Woonfraude en Overlast Kleine fysieke maatregelen Participatie van bewoners Uniek Investeringen op postcodeniveau

5 stappen Stap 1: Wat is het gevoerde beleid en wat zijn de verwachte effecten? Stap 2: Hoe heeft de leefbaarheid zich ontwikkeld in die gebieden waar de investeringen van Eigen Haard in het sociale domein hebben plaatsgevonden? Stap 3: Welk deel van de ontwikkeling komt ook daadwerkelijk door die investeringen – de effecten? Stap 4: Wat is de waarde – in geld uitgedrukt – van die effecten – de maatschappelijke baten? Stap 5: Waar komen die baten terecht en wegen ze op tegen de kosten die zijn gemaakt ?

Resultaat Vooral wijkbeheerders en medewerkers Woonfraude en Zorg & Overlast hebben maatschappelijke effecten/baten. Effecten kleine fysieke maatregelen nog niet meetbaar. Blijf investeren in aanwezigheid in de wijk!

Beleidstheorie: verwachte effecten Verhoging woongenot Portiek-cirkel Investeringen in sociale domein Verbeterde leefbaarheid Vermeden kosten criminaliteit Minder ‘incidenten’ (overlastmeldingen etc): vermeden kosten Eigen Haard 3. Kostenbesparingen Eigen Haard Efficiëntere organisatie Eigen Haard (lagere kosten per incident)

Effectmeting: ontrafelen effect beleid en andere factoren Fysieke kenmerken Bevolkings samenstelling Veiligheid leefbaarheid Sociaal-economische samenstelling Overig beleid (fysieke maatregelen) Investeringen sociale domein Eigen Haard

Kosten en Baten 2007 - 2012 Kosten Geïnvesteerd totaal 42 miljoen nominaal. Meegenomen in onderzoek: 36 miljoen. Resultaat Maatschappelijk Baten 40 miljoen Maatschappelijk kosten-baten saldo is 4 miljoen positief. Baten zijn 12% hoger dan investeringen, exclusief de besparingen door Eigen Haard. 18 miljoen zijn baten van overige eigenaren, huurders, gemeente, verzekeringen, politie en justitie. Resultaat Eigen Haard 22 miljoen Indien besparingen >1,4 miljoen per jaar, dan is het effect ook voor Eigen Haard positief.

Ontwikkeling overlast en onveiligheid ten opzichte van eigen waarde in 2005 (=100)

Verdeling kosten en baten naar partij Als interne besparing bij Eigen Haard totaal 14 miljoen (NCW)- ~ 1,4 miljoen per jaar - is geweest, is ook saldo voor EH positief

Conclusies en vragen Blijf investeren in aanwezigheid in de wijk! Ontwikkel eenvoudiger onderzoek zoals “wat werkt in de wijk”. Zijn resultaten bruikbaar om middeleninzet beter te richten? Is resultaat bruikbaar als basis voor gesprek met stakeholders: legitimatie, Driekamermodel, jaarplannen. Complementair investeren van partners? Is resultaat Blok-proef? Positieve effecten op woongenot, bedrijfskosten en waardestijging?

Communicatie Intern Aedes en vakliteratuur Corpovenista Netwerken Federatie

Zijn er vragen?

3. Presentatie Rigo Freddie Rosenberg

kosten en baten Maatschappelijk Vastgoed Dr. Struyckenplein maakt onderdeel uit van een Herstructurering. De doelstellingen zijn samengevat in de ontwikkelingsvisie Heuvel. Freddie Rosenberg

MKBA maatschappelijk vastgoed Bijvoorbeeld: buurthuis, gezondheidscentrum, bedrijvencentrum, etc. Bijzondere kenmerken: Minder directe baten: lagere huurinkomsten Dient de buurt: positief effect op leefbaarheid Dient individuen: profijt startende bedrijven, jongeren, werklozen, eenzamen etc…

Maatschappelijk vastgoed Case: Timorplein Dr. Struyckenplein (Breda)

Timorplein Leegstaand schoolgebouw in Amsterdam (Indische Buurt) Plein met drugsoverlast Zwak onderdeel van een buurt in opkomst

Het project Timorplein Stay okay hotel café/restaurant Internetcafé bioscoop en podia (Kriterion) congres- en vergaderruimtes 36 bedrijfsruimtes voor startende ondernemers internationaal onderzoeksinstituut

Aanpak

Berekeningswijze Bedrijfseconomische kosten en baten Analyse van woningprijzen (ex post) Analyse van (extra) werkgelegenheid voor de buurt (voorwaarde actief werven in de buurt)

Resultaten

Dr. Struyckenplein Doods plein Weinig inkomensdifferentiatie Leefbaarheid wijk staat onder druk 85% Wonen Breburg Monotone bewoning en bebouwing Behoefte aan betere woningen Naoorlogse wijk, in 50 jaar nauwelijks fysieke aanpassingen

2 Project- en nulalternatief Het Project: Sloop van 80 woningen op het plein Bouw van drie blokken Winkelblok van 4.375 m2 en 2 woonlagen met in totaal 100 woningen Plint met 925 m2 voorzieningen en daarboven 47 appartementen Woontoren van 14 bouwlagen (64 app.) en plint met 320 m2 voorzieningen Nulalternatief

4. De effectenarena II Plenaire terugkoppeling

Belangrijkste effecten Volgens ons: Effecten op leefbaarheid Werkgelegenheid Woongenot

Resultaten: Leefbaarheid (1) Analyse van referentieprojecten en m.b.v. de leefbaarometer Positieve veranderingen indicatoren uit de leefbaarometer Werkgelegenheid Samenstelling van de bevolking Mutatiegraad Veiligheid (Voorzieningen)

Resultaten: Leefbaarheid (2)

Resultaten: Werkgelegenheid Ruim 5.000 m2 toevoeging voorzieningen leidt tot bruto 107 fte Daarvan netto 18 fte toegekend als daling structurele lage werkloosheid in wijk Heuvel Voorwaarde; actief werven i.s.m. werken met voorzieningen en UWV

Resultaten MKBA Vastgoed Woongenot door betere doorstroming (316 huishoudens kunnen doorstromen) maat Consumenten surplus Totale baten: 6,9 mln. euro (NCW) Business case: positief Maatschappelijk renderend project Kosten

MKBA Maatschappelijk vastgoed Vragen?

Afwegingskaders en effectstudies. Kopgroep ‘MKBA’ Afwegingskaders en effectstudies. Doel: Meer inzicht in de effectiviteit van corporatie activiteiten Om daarmee investeringen beter te kunnen afwegen en legitimeren Opzet: Corporaties met de wil om te investeren in kennisontwikkeling Op strategisch niveau sparren over de betekenis van de uitkomsten Gekoppeld aan Wat Werkt in de Wijk Informatie: Sterre Hijlkema (sterre.hijlkema@platform31.nl) Frans Desloover (frans.desloover@platform31.nl) In 2015: verbreding naar: Ander type afwegingskaders (MKBA is maar één van de instrumenten/afweigingskaders) Effectstudies: er is nog veel te leren over de effecten van investeringen, met name in het sociale domein Wat blijft: Een kopgroep van corporaties met investeringsbereidheid Leuke inhoudelijke bijeenkomsten, waarin op strategisch niveau wordt gespard over de betekenis van vergaarde inzichten. Secretariaat komend jaar net als wwidw ondergebracht bij Platform 31.