De koloniale relatie tussen Nederland(ers) en Nederlands-Indië Blanke Overheersing & Ethische Politiek § 3.3 & 3.4

Sociale Verhoudingen Afschaffing Cultuurstelsel Van herendienst naar loonarbeid = verlies aanzien Men wordt koelie Onrust op het Javaanse platteland vanaf de suikercrisis (1884) Armoede neemt toe Minder verdienen; meer belasting > enorme armoede bijna verdubbeling bevolking op Java bij een achterblijvende rijstproductie (1870-1900) > hongersnood

Koelies I.t.t. Java was de rest van de Archipel onderbevolkt, dus lokte ondernemers Javanen en Chinezen naar elders Vals contract (meestal drie jaar) met zogenaamd voorschot: wurgcontract Heel zwaar werk Slechte woonomstandigheden Slechte werkomstandigheden Je kon niet weg Koelieordonnantie versterkte dit nog (1880) Hiermee had de planter volmacht over de koelie

Koelies Verscheping naar Sumatra

Tempo Doeloe Europese bevolking verdubbelde (1870-1900): 45.000 > 90.000 Paste zich allen gemakkelijk aan aan de Indische (meng-)cultuur Advies: neem een inheemse “huishoudster”, met wie velen ook trouwden Kinderen groeide “inheems” op Wel een groot verschil of je als blanke opgroeide of als Indo Zeker naarmate er meer blanken kwamen (na 1900) werden Indo steeds meer met de nek aangekeken En, ten aanzien van de inheemse bevolking bleef men neerbuigend en autoritair

Tempo Doeloe

Ethische Politiek Idealisten gaan zich langzamerhand teweer stellen tegen uitbuiting en onderdrukking, geïnspireerd door Max Havelaar Ook de voogdijgedachte (Abraham Kuyper, 1879) werd eind 19e eeuw steeds belangrijker. Deze wordt door de liberaal Van Deventer omgevormd tot het ‘Eereschuld’ pleidooi. 1901, Kuyper laat deze in de troonrede opnemen

Ethische politiek wordt beleid Leuze: ‘irrigatie, emigratie, educatie’ Welvaart & zelfstandigheid bevorderen Achter de educatie ging het associatie-principe schuil Grondig kennis maken met de Nederlandse cultuur zonder de eigen cultuur op te geven Zo moest de inheemse cultuur ingepast worden in de onze Zo moest de inheemse elite rijp worden voor zelfbestuur Inspraak Via de Decentralisatiewet op provinciaal en lokaal niveau (1903) Via de Volksraad op staatsniveau (1916)

Ethische Politiek? Van Kol, kamerlid voor de SDAP tot oud-minister van Koloniën en ex-planter Cremer: "Wat zegt U daar nu van?" Cremer: "Ja wij Delimannen...zwijgen liefst daarover." (De (Groene) Amsterdammer 23 november 1902; Tekening: Johan Braakensiek)

Ethische politiek wordt beleid Aanpassingen in het bestuur Inheemse bestuurders krijgen westers onderwijs Blanke ambtenaren moesten de inheemse bevolking minder hooghartig behandelen Oprichting departementen die zich op de ontwikkeling van het land en volk gingen richten (bv. onderwijs, landbouw) Naast de lokale wetgeving ging nu ook de Nederlandse overheid op lokaal niveau rechtspreken Hierbij werd de lokale wetgeving gerespecteerd zolang deze maar niet in conflict met de Westerse was

H. de Wilde, De Anti-revolutionaire Partij en haar Program van beginselen, Den Haag, 1905, 3de druk, p. 326-327