De strijd om de macht: van feodale naar territoriale koninkrijken HB p92-95, WB p115-122

Onderzoeksvragen Waarom was de Franse koninklijke macht van de 10e tot de 12e eeuw zo beperkt en wie profiteerde daarvan? Hoe slaagden de Engelse en Franse koningen erin om in de tweede middeleeuwen de macht over hun grondgebied te herstellen? Welke bestuurlijke vernieuwingen leidden tot een efficiënter koninklijk beleid? Hoe slaagden de onderdanen erin om grenzen te stellen aan de groeiende koninklijke macht?

Onmacht van de Franse koning Lestekst p93 deel 1 Bron 1, 2, 3 en 5

Op weg naar territoriale eengemaakte rijken Lestekst HB p93 Bron 1c, 4, 5, 6 en 7

Terug naar Engeland, bij Willem Willem I versterkte zijn macht, door: Zijn (Franse) leenmannen land in Engeland te geven. Reden: zo zet hij de Engelse adel, die hem niet als koning wou buitenspel. Liet burchten bouwen om de controle te bewaren over het land (o.a. de Tower) In shires (gouwen) stelde hij sheriffs aan. Taak: belastingen innen, orde bewaren, rechtspraak, macht van de leenmannen beperken. Doc. 4: Het domesday book Kadaster, lijst met alle onroerende goederen. Reden: belastingen! Nu weet men wat men kan belasten

Tower – Domesday book Domesday Book (1066)  Alle opgelijste, onroerende goederen uit Warwickshire

Opvolging van Willem I van Engeland Wat moet er allemaal verdeeld worden? Engeland en Normandië (waar nu ook al een groot deel van West-Frankrijk toe behoort). Twee oudste zonen erven. En komen daarna te sterven. Jongste zoon, Hendrik, erft alles.

Hendrik de Eerste (1100-1135) Zowel koning van Engeland als hertog van Normandië. Wordt uiteindelijk opgevolgd door zijn kleinzoon. Hendrik de Tweede. (1154-1189) Opm: daartussen zat koning Stefanus de Eerste. Niet echt de meest imposante koning. Zijn regeerperiode is een opeenvolging van foute beslissingen en anarchie.

Hendrik de Tweede (1154-1189) Bekijk de stamboom (WB p118). Ga na wat Hendrik II verwierf en hoe. Vlaanderen  grootvader Aquitanië  vrouw Anjou  vader Huwelijkspolitiek aanwenden voor gebiedsuitbreiding.

Gevolgen van uitbreiding ENGELSE RIJK = GROOTSTE RIJK VAN EUROPA zie ook kaart 1b De Koning van Engeland / Normandische hertog bezit een veel groter gebied dan de Franse koning. De kroonvazal was machtiger dan zijn (Franse) leenheer.

Opvolging Hendrik II Richard Jan

Opvolging Hendrik II (WB p119 Richard (Leeuwenhart) Jan (zonder Land) 1183: troonsbestijging. Met steun van Frankrijk Derde kruistocht – Saladin Veel vechten = duur Engeland op rand van faillissement. De heldhaftige koning uit Robin Hood 1190: Derde kruistocht begint, neemt macht in Engeland over. Met steun van Frankrijk. 1199: kan nu officieel de macht overnemen. Erft een “land aan de afgrond” De sluwe, slechte koning uit Robin Hood

Jan Zonder Land Was al geen sterk figuur. Erft een land dat financieel aan de bodem zit. En het wordt nog erger voor hem… Wordt verslagen door de Franse koning (diezelfde die hem in 1190 nog steunde). – doc 7, p94 Waar: Bouvines / Wanneer: 1214 Gevolg: Zie kaart 1c, p93 verliest al zijn Franse bezittingen behalve die in het Zuidwesten. Moet toegevingen doen aan de adel. Willen de macht van de koning inperken. Reden: o.a. Richard Leeuwenhart zijn financieel wanbeleid.

1215 – Magna Charta Magna charta Magna: groot / Charta: charter of oorkonde Jan werd verplicht deze te tekenen omdat hij volgens zijn leenmannen misbruik maakte van zijn macht.

1215 – Magna Charta Vroege vorm van een grondwet? De macht van de koning wordt ingeperkt. Hij moest zich houden aan de gemaakte afspraken die in het charter stonden. Net zoals onze koning zich aan de grondwet moet houden. Koning van België, een constitutionele monarchie.

Engelse parlement House of Lords House of Commons

Parlement Hogerhuis Clerus en hoge adel Lagerhuis House of Lords House of Commons Hogerhuis Clerus en hoge adel Vgl. Senaat Lagerhuis Lage adel en rijke burgerij Vgl. Kamer

Wie zijn al deze mensen?