Vorige les Waarom daar? Kapitaal grootgrondbezitters Enclosure (particulier bezit nemen van gemeenschappelijke gronden) Geen ancient regime Waarom niet eerder? Verlichting Nieuwe uitvindingen Uitvindingen worden opgeschreven -> kennis wordt doorgegeven Ondernemerszin! (verlichting bracht individualisme)

Start Industriële Revolutie Graafschap Lancashire Voldoende grondstoffen Goede haven (Liverpool) Voldoende kapitaal Relatief arme bevolking Lage loonkosten Traditie van huisnijverheid Ondernemerszin

De eerste fabrieken Watermill

Opdracht Cultuurstelsel Run for africa Ethische politiek Multatuli Heutsz & van Daalen White man’s burden The survival of the fittest Zoek in 15 minuten informatie op in tweetallen over 1 van de voorgaande concrete onderwerpen. Teken hierbij een afbeelding over dit onderwerp. - Na de opdracht moet je je tekening kunnen verantwoorden

Hoofdstuk 8 Imperialisme

Waarom modern imperialisme? Afzetmarkt grondstoffen Nationalisme Humaan -> wij zorgen dat het beter word (white man’s burden)

Voorbeeld van modern imperialisme Run for africa 1885 -> conferentie van berlijn Fashoda incident

Nederlands voorbeeld: Atjeh oorlogen

Cultuurstelsel Cultuurstelsel Verplicht 1/5 inleveren Deel naar belasting: batig slot Plantloon -> geldeconomie ipv ruileconomie Landrente B.8.7 De aspirant-student kan uitleggen waarom grondstoffen en afzetmarkten belangrijke aspecten van het modern imperialisme waren

Indonesië B.8.6 De aspirant-student kan de relatie beschrijven tussen modern imperialisme en nationalisme. Afzetmarkt Grondstoffen verkrijgen statussymbool

Nationalisme Charles Darwin -> survival of the fittest (niet in boek wel belangrijk)

Nationalisme Vorm van groepsbewustzijn die zich uit in een sterke voorkeur voor eigen volk of land.

Paragraaf 8.3 Sociale kwestie Film sociale kwestie

Klassensamenleving

Opkomst vakbonden Vakbonden voorlopers van stromingen -> marxisme, communisme, socialisme

Samenvatting Wetenschap in verlichting groeit -> nieuwe landbouwtechnieken en uitvindingen. Meer voedsel -> meer mensen Minder werk op platteland door effectiviteit van grootgrondbezitters (enclosure) -> mensen zoeken werk. Kapitaal is verdiend in handel -> wordt gestoken in fabrieken (investeringen) Uitvinding van Watt -> maakt stoommachines beter -> (uitvindingen passen niet in huis) -> ontstaan fabrieken (mill) Leven in fabrieken is ongezond en zwaar -> vakbonden Westerse landen zoeken afzetmarkt, invloed en grondstoffen en zijn heel erg inhumaan-> imperialisme Inhumaan multatuli -> ethische politiek (eind negentiende eeuw)

Kruiswoordpuzzel