Filosoferen met kinderen in pleegzorg Sabine Vermeire

Knelpunten in het spreken met kinderen in de hulpverlening Spreken verloopt niet volgens de algemeen geldende gespreksregels Hiërarchie volwassene - kind Ouder, opvoeder, leraar, hulpverlener,… positie tov een opvoedeling, leerling, iemand die hulp nodig heeft,… Vragen : Klinken snel als ondervragen of uitvragen Lijken te impliceren dat er een antwoord bestaat Klinken soms alsof het kind het probleem is Kunnen we kinderen ook aanspreken als denkende wezens met goede ideeën?

Waarom zijn de bananen krom? Kinderen hebben vaak concrete vragen die hun persoon, hun familie of hun situatie aanbelangen Waarom mag ik niet bij mijn mama wonen? Waarom is de kinderrechter de baas? Waarom kunnen mijn ouders niet voor mij zorgen? Waarom doet mijn mama zo eigenaardig? (Kan ik dit ook krijgen? Of ben ik ook al zo? Waarom ben ik stout? Is het mijn schuld? Waarom moet ik zoveel huilen? …

Ook de omgeving heeft een pak vragen waar ze geen antwoord op krijgen bij het rechtstreeks bevragen bij het kind Waarom woon jij niet bij jouw mama of papa? Waarom word jij altijd zo boos? Waarom wil je liever bij jouw papa wonen? Waarom kan je ‘s nachts niet slapen? Waarom plas je nog in je broek? …

Zowel kinderen als volwassenen gaan deze vragen na verloop van tijd niet meer luidop stellen! Kinderen vanuit schrik voor het antwoord of uit zorg en het niet willen belasten van betrokkenen of… We zien iets gelijkaardigs bij de omgeving Bovendien zijn het geen vragen waarvoor een eenvoudig, juist, volledig, altijd en overal geldend antwoord bestaat!

Hoe kunnen we een context creëren waarbinnen deze vragen toch aan bod kunnen komen?

Vanuit een filosofische houding : Door de vragen naar een filosofisch niveau te brengen kunnen we voorgaande vragen opnieuw stellen vanuit een beschouwelijkheid zonder dicht op de huid van het kind te zitten - Waarom zijn volwassenen de baas in deze wereld? - Wat is familie? - Waar komen verdriet, boosheid, jaloersheid,… vandaan? - Wat is een psychiatrische ziekte? Het zijn vragen over de organisatie van de wereld, over wat goed of fout is, over wie ze zijn, … Vanuit een filosofische houding : Verwondering en nieuwsgierigheid Scepticisme : kritisch onderzoekend en vanzelfsprekendheden in vraag stellen

Werkdefinitie Het samen nadenken en onderzoeken vanuit verwondering, waarbij de deelnemers aan de dialoog proberen begrippen te verhelderen, impliciete vooronderstellingen op te sporen of in vraag te stellen en de redenen opzoeken die deze vooronderstellingen ondersteunen of juist ondermijnen

We willen elkaar ontmoeten als denkende wezens Het resultaat ligt niet vast! We krijgen zicht op wat en hoe het kind denkt en in het zoeken kan nieuwe kennis of wijsheid ontstaan (Hopelijk minder knellende of kwellende betekenissen) We hebben oog voor de effecten van ons filosofisch onderzoek! Het moet ademruimte bieden en nieuwe mogelijkheden openen bij het kind of de jongere!

Op een veilige afstand Reflectieruimte creëren tov het probleem zodat het op comfortabele wijze kan onderzocht worden Afstand/nabijheid Abstract/concreet Algemeen/uniek Een uitnodiging en onderhandeling tot filosoferen met velen Grenzen en aandachtspunten Methodische leidraden

Zomerworkshop Filosoferen met kinderen in de hulpverlening 19 en 20 augustus Interactie-academie, Antwerpen Sabine Vermeire en Luc Van den Berge