H4 De aardkorst Bewegende Platen!

1. Bewegende Platen Lesdoel: Waardoor beweegt de aarde? Lesdoel: Wat is platentektoniek?

De opbouw van de aarde Kern De kern van de aarde bevat een natuurlijke kernreactor die veel warmte produceert. De inwendige processen in de aarde moeten er voor zorgen dat de aarde die warmte weer kwijt raakt. Maar hoe? Kern 6400km

De opbouw van de aarde 1 binnenkern vast, kernreacties ▼ 2 buitenkern 3 mantel vast, kernreacties ▼ verwarmt buitenkern 3 2 1 vloeibaar ▼ verwarmt mantel 4 Convectiestroming (4) in vloeibaar gesteente

Platentektoniek De drijvende aardkorst beweegt mee op de stroming in de mantel. Bij deze mantelstroming beweegt vast gesteente heel langzaam. Deze stroming ontstaat door de verwarming bij de kern en de afkoeling bij de korst en heet Convectiestromen!

De opbouw van de aarde Continentale korst Oceanische korst -licht gesteente -zwaar gesteente -graniet -basalt

De opbouw van de aarde Aardkorst Aardmantel

De opbouw van de aarde Vast gesteente Vast gesteente dat Welke uitspraak/ uitspraken is of zijn juist? 1 De aardkorst drijft op de aardmantel. 2 De aardkorst is dikker dan de mantel 3 De mantel bestaat grotendeels uit gesteente Vast gesteente (aardkorst) Vast gesteente dat heel langzaam ‘stroomt’ (aardmantel)

In 1855 was er al iemand die dacht dat continenten in elkaar pasten Antonio Snider-Pellegrini, Frans geograaf ,1802-1885. 1855: La Création et ses mystères.

Pangea 250 miljoen jaar geleden

Platentektoniek ( atlas blz 192b)

Plaatbewegingen

Platentektoniek Aardkorstplaten bewegen t.o.v. elkaar … convergent divergent transform

Ontstaan van gebergte Twee continentale platen Plooiingsgebergte

Trog

Extra: De vorming van oude en jonge gebergten Door de huidige plaatbewegingen Jonge gebergten Door plaat- bewegingen in het verleden Oude gebergten

Gebergtevorming op dit moment Dankzij de huidige bewegingen en botsingen van aardkorstplaten!

Begrippen Opbouw aarde. ( mantel, kern en aardkorst) Platen en Platentektoniek 3 platen bewegingen Plooiingsgebergte, troggen en midoceanische rug Verschil jong en oude gebergte,

2. Vulkanisme Lesdoel: Hoe werkt een vulkaan? Lesdoel: Welke soorten vulkanen zijn er en waar komen deze voor?

Hoe werkt een vulkaan?

Rusteloze aarde Toch ging het in 79 na Chr. grandioos mis… De inwoners van Pompei waren volledig verrast De miljoenenstad Napels ligt op nog geen 10km van de Vesuvius, niemand lijk zich zorgen te maken…

Rusteloze aarde Dankzij de opgraving in Pompei weten we hier erg veel van.

Rusteloze aarde  stratovulkaan. In mei 1980 was iedereen voorbereid op een uitbarsting van de Mount St.Helens. Toch had niemand verwacht dat het zo heftig zou verlopen

Mt. St. Helens in Washington, USA May 18, 1980

Rusteloze aarde Na afloop bleek het grootste deel van de vulkaankegel te zijn verdwenen. De gevolgen waren onvoorstelbaar. In mei 1980 was iedereen voorbereid op een uitbarsting van de Mount St.Helens. Toch had niemand verwacht dat het zo heftig zou verlopen

Rusteloze aarde Hoewel we steeds meer van de aarde weten, laten veel mensen zich steeds weer verrassen door de vaak moeilijk voorstelbare processen binnen en buiten de aarde.

Vulkanisme Platentektoniek bepaalt het vulkanisme. Divergerende beweging op de oceaanbodem ▼ Midoceanische rug Convergente beweging, van oceanische en continentale plaat

Vlukanisme in de wereld

Vulkanisme: hotspots Hawaii, een vulkaan midden in de oceaan maar niet bij een plaatrand!

Vulkanisme: hotspots De meeste vulkanen liggen aan de randen van platen. Vulkanen die hier niet aan voldoen worden ‘hotspot’- vulkanen genoemd omdat: 1 ze midden op de platen liggen 2 ze anders functioneren dan je bij die plaatbeweging zou verwachten

Vulkanisme: hotspots zijn uitzonderingen Hawai -midden op een plaat -schildvulkanen

Waarom wonen mensen in de buurt van vulkanen?

Begrippen Vulkaan, magmahaard, krater en lava Stratovulkaan en schildvulkaan Mid oceanische rug Geothermische energie Hot spots

3. De aarde beeft Lesdoel: Wat is een aardbeving? Lesdoel: Waar komen aardbevingen voor en waarom daar?

Aardbevingen

Het ontstaan van aardbevingen Twee aardkorstplaten bewegen in tegengestelde richting langs elkaar. Ze zitten klem tegen elkaar maar de beweging gaat door…

Het ontstaan van aardbevingen Terwijl de platen klem zitten tegen elkaar, verbuigt het gesteente, het is elastisch. Van deze vervorming merkt niemand iets maar met nauwkeurige apparatuur kan het wel worden gemeten. En… terwijl het gesteente verbuigt, bouwt er zich een spanning op in het gesteente.

Het ontstaan van aardbevingen Wanneer deze spanning te groot wordt breekt, het gesteente en verplaatsen de twee platen in tegengestelde richting langs elkaar. Dit voorbeeld vindt plaats bij een transforme plaatbeweging. Bij convergerende en divergerende bewegingen ontstaat een aardbeving in principe hetzelfde.

Hypo- en epicentrum

Wat is een aardbeving? Seismograaf

meet de magnitude van een aardbeving aan de hand van de Aardbevingen De schaal van Richter Gevolgen Magnitude buitengewoon catastrofaal; naast de enorme verwoestingen verandert het landschap 9 catastrofaal; algemene verwoesting van alle constructies vernietigend; naast gebouwen word ook grond verplaatst en is er schade aan dijken en dammen verwoestend; de schade aan gebouwen en infrastructuur is groot 8 vernielend; grote schade aan alle soorten gebouwen 7 zeer sterk; veel schade aan slecht gebouwde huizen sterk; muren in huizen raken beschadigd, paniek 6 vrij sterk; iedereen voelt het, gebroken ramen, kasten vallen om 5 matig; ’s nacht worden mensen wakker, krakende geluiden in huis. De trillingen lijken afkomstig van zwaar verkeer 4 licht; vergelijkbaar met trillingen van het verkeer; niet iedereen voelt het 3 zeer licht; wordt door enkele personen gevoeld, vooral bovenin gebouwen 2 1 wordt niet gevoeld, alleen door seismografen geregistreerd De schaal van Richter meet de magnitude van een aardbeving aan de hand van de hoeveelheid energie die vrijkomt.

Tsunami Beving op zee. Gevolg van deze is dat er een vloedgolf ontstaat.

Extra: Horst en slenk

Begrippen Seismograaf Hypo- en epicentrum Schaal van richter Tsunami Horsten en Slenken

4. Het reliëf verandert Wat is het veschil tussen endoge- en exogenkrachten? Hoe kunnen bergen in hoogte verminderen? En hoe wordt materiaal uit de bergen meegenomen?

Exogene en endogene processen Het uiterlijk van de aardkorst wordt bepaald door vele krachten die er op inwerken… Van buitenaf Van binnenuit

Exogene en endogene processen Het uiterlijk van de aardkorst wordt bepaald door vele krachten die er op inwerken… Welke worden exogeen genoemd en welke endogeen? Exogene processen Van buitenaf Endogene processen Van binnenuit

Exogene en endogene processen Welke van de volgende processen zijn endogeen en welke zijn exogeen? -Verwering -Aardbevingen -Daling -Vulkanisme -Breukvorming -Erosie Exogeen Endogeen

Exogene en endogene processen Welke van de volgende processen zijn endogeen en welke zijn exogeen? Exogeen: -Verwering -Erosie Endogene: -Aardbevngen -Vulkanisme -Breukvorming -Daling

Exogene processen Exogene krachten worden aangedreven door… de zon ▼ processen in de atmosfeer Waterkringloop

Endogene processen Endogene processen worden aangedreven door… de energie uit de aardkern ▼ beweging in de mantel platentektoniek

De afbraak van gebergten Hooggebergten met veel reliëf veranderen in middelgebergten en heuvelland met afgeronde vormen. Dit gebeurt dankzij exogene / endogene processen. Dit gebeurt dankzij exogene processen. Bergen worden lager door Verwering

Verwering Vorstverwering Verwering door planten of bomen

Hoe gaat materiaal een berg af? Gletsjers E Erosie

Aardverschuiving Verwering

Extra: Sedimentatie Verwering Sedimentatie