De drie horizontale bewegingen van de platen Vanaf p. 48

Welke bewegingen kunnen de platen maken? Langs elkaar Van elkaar weg Naar elkaar toe Van elkaar weg Naar elkaar toe Langs elkaar

A. Platen drijven uit elkaar, p. 48 Divergent (Fr. ‘diverger’ = uiteenlopen) Diepe spleten waar platen uiteen drijven  Vloeibaar gesteente (magma) komt naar boven  Afkoeling: magma wordt hard Resultaat: vulkanen + aardbevingen of zeebevingen

Divergerende platen Lithosfeer Lithosfeer Asthenosfeer Magma

1. Divergerende platen binnen een continent Slenk of rift Voorbeeld: Baikalmeer (Siberië) Zoek het Baikalmeer op in je atlas en duid het aan op je kaart in de cursus. Los de vraag op. Lees het tekstje over de Grote Slenk (p. 48) en los de vraag op Bekijk het kaartje van IJsland (p. 49) en beantwoord de vraag

Amurische plaat Nubische plaat Somalische plaat Baikalmeer

Baikalmeer

1. Divergerende platen binnen een continent Voorbeeld: Baikalmeer (Siberië: kaart p. 47 cursus) Euraziatische plaat en Amurische plaat (stippellijn) drijven uit elkaar Wat is er gebeurd in slenk?  Er is water ingekomen: slenkmeer (zéér diep, 1612 m!)

1. Divergerende platen binnen een continent Grote Slenk: 6400 km (Syrië tot Mozambique) Waarom? Afrikaanse plaat is aan het splitsen: Nubische plaat (West) en Somalische plaat (Oost) Drie platen divergeren: Arabische, Nubische en Somalische platen!

Arabische plaat Nubische plaat Somalische plaat Grote Slenk

1. Divergerende platen binnen een continent IJsland ligt op een breuklijn in de aardkorst. Wat zal er binnen X-miljoenen jaren gebeuren?  IJsland zal dan in twee delen barsten

2. Divergerende platen onder een oceaan, p 49 Rug: twee oceanische platen drijven uit elkaar  magma komt naar boven Maximum 1500 m hoog, MAAR soms duizenden kilometers lang Bevinden zich in alle oceanen Gebergteketens, die je vanop de oppervlakte niet kunt zien

Mid-Atlantische rug

Mid-Atlantische rug Mid-Atlantische Rug

B. Platen drijven naar elkaar, p. 50 Convergent (Fr. ‘converger’: bij elkaar komen) Botsing van platen (oceanisch en continentaal) Welke mogelijkheden zijn er? Botsing twee oceanische platen Botsing van twee continentale platen Botsing van één continentale en één oceanische plaat Oceanische korst is lichter / zwaarder dan continentale

Platen botsen en plooien in elkaar Convergente platen Lithosfeer Asthenosfeer Platen botsen en plooien in elkaar

1. Continentaal - continentaal, p. 50 Plooiingsgebergte 3 1 Continentale korst 1 Continentale korst Botsingszone 2

1. Continentaal - continentaal Twee continentale platen botsen  Gigantische spanning  De platen plooien in elkaar  Door plooien van platen: grootste gebergteketens Welke gebergteketens?  Azië: Himalaya  Europa: Alpen

2. Oceanisch – continentaal, p. 51 Vulkanisme 6 5 Trog 1 Oceanisch Continentaal 2 Subductiezone 4 Aardbeving 7 Asthenosfeer 3

2. Oceanisch - continentaal Waarom duikt de oceanische korst onder de continentale? De oceanische korst is zwaarder Dit noemen we subductie Aan de continentrand wordt de oceaan dieper  trog Seismische activiteit (aardbevingen) + vulkanisme + kustgebergten

2. Oceanisch - continentaal Voorbeeld aan westkust Zuid-Amerika? Nazcaplaat - Zuid-Amerikaanse plaat

3. Oceanisch – oceanisch, p. 52 4 Trog Vulkanisch eiland 1 Oceanisch 5 3 Subductiezone 2 Asthenosfeer

3. Oceanisch - oceanisch Oudste plaat is het zwaarst: duikt onder jongste Ondergedrukte plaat smelt in asthenosfeer  Ontstaan vulkanen die (soms) eilanden worden Groep eilanden = eilandboog Hier ontstaan diepzeetroggen (heel diepe troggen)

Voorbeeld: Filipijnse en Pacifische plaat

Eilandboog en diepzeetrog

C. De platen schuiven langs elkaar Geen magma: geen vulkanische activiteit MAAR: seismische activiteit (aardbevingen) Voorbeelden?  Kaart p. 47

San-Andreaskloof

San-Andreaskloof Westkust van Noord-Amerika San-Francisco ligt op San-Andreaskloof Gevolgen? Veel aardbevingen

5.4. De gevolgen van platentektoniek (p. 54) 5.4.1. Vulkanisme, ‘Het ontstaan van vulkanen en eilanden’, http://www.schooltv.nl/no_cache/video/crid/20060208_vulkaan01/ Platen drijven uit elkaar (zie p. 48 + filmpje) Magma komt naar boven bij slenk of rug  vulkanische eilanden (zie tekening bord) b. Platen drijven naar elkaar: continentaal-oceanisch (zie p. 51 + filmpje) Oceanische plaat duikt onder continentale, smelt door wrijving  ontstaan vulkanen

5.4. De gevolgen van platentektoniek c. Hotspot Vulkanisme zonder plaatactiviteit: magma komt naar aardoppervlak  Hete stroming vanuit binnenmantel (licht materiaal)  mantelpluim

Hotspot Lithosfeer Stijgende magmapluim

Hotspots op aarde