Hoofdstuk 2 (1555-1588)

Politiek 1555 Philips II stelt Margaretha van Parma aan als landvoogdes en vertrekt naar Spanje Granvelle is haar belangrijkste raadgever De Opstand Oorzaken -onvrede over de godsdienstpolitiek -hoge belastingdruk -onvrede over de centralisatiepolitiek

vervolg In 1565 brieven uit het bos van Segovia In 1566 Smeekschrift→ hagenpreken→ Beeldenstorm Rust hersteld. Landvoogdes eist van de stadhouders een nieuwe eed van trouw. Willem van Oranje weigert en vertrekt naar Duitsland In 1567 Margaretha vervangen door Alva Taak -beeldenstormers straffen -protestanten vervolgen -centralisatie verder doorvoeren

vervolg Bloedraad→veel (dood)vonnissen Velen vluchten (Watergeuzen) In 1568 valt Willem van Oranje met een legertje de Nederlanden binnen→verslagen bij Heiligerlee In 1572 veroveren de Watergeuzen Den Briel→veel steden lopen over→Willem van Oranje weer tot stadhouder benoemd Strafexpeditie van Alva (gedeeltelijk succes)

vervolg In 1575 gaat Philips failliet→Spaanse furie In 1576 sluiten de gewesten de Pacificatie van Gent Houdt geen stand -fanatieke katholieken/protestanten vervolgen toch andersdenkenden -succesvol optreden nieuwe landvoogd Parma In 1579 sluiten de zuidelijke gewesten de Unie van Atrecht→ Unie van Utrecht

vervolg In 1580 verklaart Philips Willem van Oranje vogelvrij→ Apologie In 1581 het Plakkaat van Verlatinge→ zoeken naar een nieuwe vorst Eerst Anjou -onbekwaam -kon niet tegen Parma op -conflict met St. Generaal -katholiek→wantrouwen In 1583 verdwijnt Anjou

vervolg In 1584 wordt Willem van Oranje vermoord Dan verschijnt Leicester -conflict met Holl. Steden -gaat over vrede onderhandelen In 1587 verschijnt de Deductie van Vrancken -soevereiniteit ligt bij de Staten -hebben die overgedragen op de vorst -na afzetten vorst soevereiniteit terug naar de Staten

vervolg In 1588 Armada (verslagen) Daarop roepen de 7 noordelijke gewesten de Republiek uit Frankrijk Streven naar vergroten Koninklijke macht Problemen -reeks zwakke vorsten -godsdiensttwisten -oorlog met Spanje

vervolg Engeland Ook hier streven naar vergroten macht vorst -ook hier godsdienstige conflicten -oorlog met Spanje -parlement ligt dwars

Religieus De Nederlanden Willem van Oranje voor religieuze verdraagzaamheid = geen dwingende rol van de overheid in religieuze zaken Tolerantie toen -niet:respect voor andersdenkenden (pos) -maar:accepteren van iets waar men niet blij mee was(neg) (noodoplossing om erger te voorkomen) Echte tolerantie toen onmogelijk -er is maar 1 waarheid

vervolg -God straft een samenleving die zich niet aan zijn geboden houdt -samenleving met meer dan 1 geloof kan niet functioneren Steeds meer invloed van kleine groep orthodoxe protestanten -samenwerking nodig in de strijd -goed georganiseerd -vechten fanatiek voor het ware geloof -kath. had schijn pro Spaans te zijn

vervolg Unie van Utrecht theorie→vrijheid van geloof praktijk→gewetensvrijheid -geen vrijheid van eredienst (schuilkerken) -gereformeerde kerk is officiële kerk (geen staatskerk) -er waren nog te veel kath. -niet kath. vervolgen (na protest tegen vervolging protestanten) -geloofsvervolging ongunstig voor de handel

vervolg -Lutheranen,Doopsgezinden,Joden gedoogd Leidt uiteindelijk tot accommodatie van gelovigen Engeland Elisabeth maakt einde aan religieuze onrust -geen kettervervolgingen meer -weerstaat druk van paus en Spanje kath. in ere te herstellen (Mary Stuart gedood)

vervolg Frankrijk Kath. olv familie De Guise(met Spaanse steun) tegen prot. olv familie De Coligny (gesteund door Eng. en De Rep.) In 1572 trouwt Hendrik van Navarra (Hug.) met Margaretha (zus Fr. Koning) Bloedbruiloft -Coligny en veel hug. vermoord -Hendrik ontkomt (belooft kath. te worden) In 1589 sterft Hendrik III→Hendrik van Navarra koning

Economisch De Nederlanden Economie van de Nederlanden in dienst van Spanje -hoge belastingen -Alva wil nieuwe belastingen invoeren -handelsblokkade van Eng. en Fr. -veel misoogsten→honger Tijdens de Opstand gaat economie bloeien 1-bloei van de landbouw (commerciële landbouw→schaalvergroting )

vervolg 2-groei van de nijverheid -scheepsbouw en aanverwante bedrijven -verwerking handelsgewassen -trafieken 3-Val van Antwerpen in 1585 (aanleiding bloei) →blokkade Schelde→stapelmarkt naar Amsterdam →kooplieden en handwerkers naar Amsterdam 4-beperkte concurrentie uit het buitenland 5-oorlogsgeweld in het zuiden/oosten (niet in Holland)

vervolg Nadeel Geen economische eenheid,maar veel stedelijke en regionale econ. gescheiden door -tolbarrières -gewestelijke handelsbeperkingen (protectionisme) -eigen munt Holland en Zeeland wel een geheel -kooplieden laten zich leiden door gemeenschappelijke econ. belangen -nauwe familiebanden

vervolg Engeland -grondbezit belangrijkste bron van welvaart -lage adel gaat zich meer op commerciële handel richten -men richt zich meer op internationale handel (Levant) in luxe producten Frankrijk -traditionele landbouw (feodale verhoudingen) -veel last van burgeroorlogen

Margaretha van Parma en Granvelle

Smeekschrift

Hagenpreek

Beeldenstorm

Alva en de Bloedraad

Egmont en Hoorne onthoofd

Slag bij Heiligerlee

Den Briel

Alkmaar en Leiden

Spaanse furie

Pacificatie van Gent

Unie van Atrecht en Utrecht

Apolgie

Plakkaat van Verlatinge

Anjou en Leicester

Moord op Willem van Oranje

Armada

Stichting Republiek

Mary Stuart

De Guise

De Coligny

Bloedbruiloft

Hendrik IV en Margaretha

Val van Antwerpen

Blokkade van de Schelde

Levant