literatuur- onderzoek Master Leren en Innoveren 30 september 2014 Hugo Benne

Programma Internet: hoe is het opgebouwd? Beschikbaarheid van digitale Informatie Google versus databanken Wat zijn databanken? Zoekstrategie bepalen 5-stappenplan Casus Bibliografiebeheer met EndNote / Zotero Vragen?

Internet: hoe is het opgebouwd? Zichtbare en geïndexeerde oppervlakte Alles wat door Google is geïndexeerd en ontsloten Niet zichtbare en dus niet geïndexeerde “deep web” “Verweesde” documenten (niet gelinkt aan pagina’s) Dynamische content (PHP, ASP, Ajax) Virtual Private Networks (VPN) / privédomeinen Databanken / databases Niet geïndexeerde sites (robots.txt) Nog niet geïndexeerde (nieuwe) pagina’s en sites

Beschikbaarheid digitale informatie Openbaar (gratis) toegankelijk Google, Google Scholar Open Access (bv. DOAJ, HBO Kennisbank, Narcis) Openbare (bibliografische) databanken (bv. PubMed) Voornamelijk secundaire (=bibliografische) bronnen Via licenties / betaalde toegang Databanken Hogeschool, zoals: JStor Science direct Ebsco Host Springerlink Primaire (=toegang tot fulltext) en secundaire bronnen

Google versus databanken Vrij toegankelijke informatie, alleen bovenste laag Internet Autoriteit / status van de informatie niet altijd duidelijk Breed georiënteerd Zeer divers Ongestructureerde informatie Full text geïndexeerd Lastig om te relevante informatie te vinden / filteren Lagere vangst en precisie Beperkte (zoek-) functionaliteit Voor oriëntatie op onderwerp Meestal geen toegang tot het volledige artikel Databanken Toegang alleen via betaalde licentie Gemodereerd, valide en peer reviewed Gespecialiseerd op onderwerp Wetenschappelijke en academische literatuur Gestructureerde informatie Ontsloten en verrijkt d.m.v. metadata (bv. trefwoorden) Eenvoudig(er) om relevante informatie te vinden / filteren Hogere vangst en precisie Uitgebreide (zoek-) functionaliteit Voor verdieping op onderwerp Toegang tot volledig artikel

Wat zijn databanken? http://www.youtube.com/watch?v=Estp65h1nVE

Google versus databanken

Scholar.google.nl Via Google Scholar zoeken naar wetenschappelijke literatuur Direct toegang tot volledige tekst van het artikel: Find@HogeschoolRotterdam Niet compleet, geen vervanging van de databanken, wel prima ter oriëntatie Direct bibliografisch gegevens downloaden naar EndNote Voor je begint met je onderzoek is het belangrijk om je te oriënteren op het onderwerp. Om tot een goede zoekvraag te komen doorloop je de cyclus die je hier ziet. Op die manier voorkom je dat je een onduidelijke zoekvraag formuleert.

WorldCat eeeeee http://hogeschoolrotterdam.worldcat.org/ Voor je begint met je onderzoek is het belangrijk om je te oriënteren op het onderwerp. Om tot een goede zoekvraag te komen doorloop je de cyclus die je hier ziet. Op die manier voorkom je dat je een onduidelijke zoekvraag formuleert.

Zoekstrategie bepalen Voor je begint met je onderzoek is het belangrijk om je te oriënteren op het onderwerp. Om tot een goede zoekvraag te komen doorloop je de cyclus die je hier ziet. Op die manier voorkom je dat je een onduidelijke zoekvraag formuleert.

Zoekstrategie stappenplan Wat zoek ik? (probleemdefinitie) Waar zoek ik? (bronnen bepalen) Hoe zoek ik? (kennis van zoektalen) Wat heb ik? (beoordelen) Verfijnen Tip: gebruik het zoekstrategieformulier op HINT.

Stap 1: Wat zoek ik? Wat is mijn probleem? (hoofd- en deelvragen) Welke betekenisvolle aspecten (thema’s) kan ik daarin onderscheiden? Welke zoekwoorden (en synoniemen) kan ik (per aspect/thema) bedenken? Wat is de scope van mijn onderzoek? Geografie Taal Periode Doelgroep Soort publicaties

Stap 2: Waar zoek ik? Oriëntatie: Google en Google Scholar Mediatheekcatalogus Encyclopedieën Vakspecialisten bevragen Vaktijdschriften Mediatheekinfo per pagina Verdieping op het onderwerp: Google Scholar Welke databanken zijn er beschikbaar? Sneeuwbalmethode

Stap 3: Hoe zoek ik? Booleaanse operatoren appels AND peren Complexe zoekvragen (appels OR peren) AND (druiven OR kersen) Gebruiksinterfaces databanken Eenvoudig, geavanceerd of commandogestuurd

Stap 3: Hoe zoek ik? Filters (periode, full-text, peer reviewed) Wildcards (trunkeren en maskeren) organi?ation* Gestructureerd zoeken op veldinhoud: auteur, titel, trefwoorden, bron, tekstvelden, isbn/issn Voorbeeld: Ebscohost

Booleaanse operatoren AND Beide trefwoorden A en B moeten voorkomen Appels AND Peren OR Een van de trefwoorden A of B moet voorkomen Appels OR Peren NOT Trefwoord B moet juist niet voorkomen Appels NOT Peren

Complexe zoekvragen en zoeksets AND -> combineren van verschillende zoekwoorden ROTTERDAM AND HAVEN OR -> bij synoniemen, verwante termen of meertalig zoeken HAVEN OR HARBOUR NOT -> voor het afvangen van homoniemen BANK NOT ZITMEUBEL Complexe (samengestelde) zoekvraag: (ROTTERDAM OR RIJNMOND) AND (HAVEN OR HARBOUR)

Complexe zoekvragen (vervolg) Leveren zoekvragen A, B en C dezelfde zoekresultaten op? subsidie AND thuiszorg AND Rotterdam OR Rijnmond subsidie AND thuiszorg AND (Rotterdam OR Rijnmond) (subsidie AND thuiszorg AND Rotterdam) OR Rijnmond Antwoord: A en C geven een gelijk zoekresultaat, B geeft minder maar wel relevantere hits terug. Volgorde van afhandeling (van links naar rechts) Booleaanse operatoren: Tussen haakjes NOT AND OR A en C geven hetzelfde zoekresultaat. B geeft minder zoekresultaten dan A en C. Booleaanse operatoren worden als volgt afgehandeld: tussen haakjes, NOT, AND, OR.

Booleaans zoeken in Google AND operator: OR operator: NOT operator: http://www.youtube.com/watch?v=1mmdXFOyRDo

Vangst en precisie Vangst (recall) - De verhouding tussen het aantal relevante gevonden resultaten (documenten, hits) en het totaal aantal relevante resultaten dat er mogelijk is. Precisie (precision) - De verhouding tussen het aantal relevante gevonden resultaten en het totaal aantal resultaten dat door het systeem is teruggeven. De ideale zoekvraag levert op: vangst van 100%, precisie van 100%. De verzamelingen Gevonden en Relevant zijn dan exact gelijk aan elkaar!

Zoektips Zoek in eerste instantie breed... ... en verklein daarna het zoekresultaat door zoektermen, operatoren en/of filters toe te voegen Houd constant de onderzoeksvraag voor ogen Gebruik filters om de scope (tijd, geografie, soort publicatie) van onderzoek af te bakenen Gebruik de “sneeuwbalmethode”

Stap 4: Wat heb ik gevonden? Iedereen kan op Internet publiceren! Maar niet iedere auteur is betrouwbaar en niet ieder artikel is “valide”, “gemodereerd” of “peer reviewed”. Hoe weet je nu of de gevonden informatie betrouwbaar is? Waar moet je op letten bij het beoordelen van een website? Bekijk de kennisclip

Stap 4: Wat heb ik gevonden? Beoordelingscriteria voor het selecteren van bronnen: Relevantie: Geeft het antwoord op mijn zoekvraag? Onafhankelijk: Motieven uitgever voor publicatie? Betrouwbaarheid: Wie is de uitgever of auteur? Verifieerbaarheid: Bevat het bronvermeldingen? Actualiteit: Is de bron bijgehouden / actueel? Autoriteit: Is de bron wetenschappelijk valide? Beoordeeld door “peers” of door een redactie? Heb ik meerdere bronnen gebruikt? Één bron is geen bron!

Voorbeeld: Integrale wijkteams Wat betekent integraal werken (cure and care) voor de inrichting van een wijkteam? Scope/filters: Taalgebied: Nederlands Geografisch gebied: Nederland Materiaalsoort: artikelen, boeken, rapporten, onderzoek Periode: na 2007

Voorbeeld: Wat? (vervolg) Aspect Zoektermen integraal integrale integratie ketenzorg? zorgketen? wijkteams wijkteam* wijkzorg* wijkgerichte zorg wijkgericht werk* wijkgezondheidszorg* inrichting organisatie

Voorbeeld: Waar? (vervolg) Databank Onderwerp Google (Scholar) Algemeen / oriëntatiefase HBO Kennisbank Economie & Management ; Gezondheid ; Opvoeding & Onderwijs ; Chemie & Natuur ; ICT & Media Lexis Nexis Academic Lokale en nationale dag-, week- en opiniebladen. Narcis Publicaties, onderzoek en proefschriften van Nederlandse universiteiten. Springerlink Chemie & Natuur ; Gezondheid ; Mens & Maatschappij

Voorbeeld: Hoe? (vervolg) Databank Zoekvraag/query: Google Scholar (integratie OR integraal OR integrale OR ketenzorg) (wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" OR “wijkgerichte zorg” OR wijkgezondheidszorg ) (organisatie OR inrichting) HBO Kennisbank wijkteam* OR "wijkgerichte zorg*" OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" Lexis Nexis Academic (integratie OR integraal OR integrale OR ketenzorg) AND (wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" OR wijkgezondheidszorg) Narcis Wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgerichte zorg” OR "wijkgericht werken" Springerlink (integratie OR integraal OR integrale OR ketenzorg) AND (wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" OR “wijkgerichte zorg” OR wijkgezondheidszorg)

Waarom bronnen vermelden? Credits geven aan de auteur(s): “Ere wie ere toekomt”. Verantwoording over wat eigen werk is en wat werk van anderen. De lezer attenderen op nieuwe relevante (en traceerbare) bronnen. Wetenschappelijke controleerbaarheid van het onderzoek. Voorkomen van plagiaat.

Citeren / parafraseren Citeren: Citeren is het letterlijk overnemen van tekst. Je citeert alleen in uitzonderingsgevallen, als je een goede reden hebt om de letterlijke formulering uit de originele bron te laten zien aan je lezers. Parafraseren: Omschrijven in eigen woorden van de inhoud van een (meestal korte) tekstpassage, bijvoorbeeld een zin of een alinea. Je parafrasering is meestal ongeveer evenveel woorden lang als het origineel, maar past binnen je eigen schrijfstijl. In de toolbox van de mediatheek staat een link naar een webcursus van de VU Amsterdam. Citeren doe je bijvoorbeeld: Als je de oorspronkelijke formulering wilt analyseren. Voorbeeld: een jurist die commentaar levert op een rechtelijke uitspraak zal de belangrijke passages uit die uitspraak letterlijk citeren. Als de ideeën door de oorspronkelijke auteur buitengewoon duidelijk, treffend of levendig geformuleerd zijn. Voorbeeld: een auteur gebruikt een hele treffende vergelijking waarvan de kracht verloren zou gaan als je deze vergelijking in andere woorden zou weergeven.

Stijlen: APA en RIS APA Style (www.apastyle.org) Voorbeeld APA 6e dr.: (Poelmans & Severijnen, 2013) Literatuurlijst: Poelmans, P., & Severijnen, O. (2013). De APA-richtlijnen: over literatuurverwijzing en onderzoeksrapportage: Coutinho B.V. Uitwisselformaat: RIS Format (.ris) Stijlen installeren via de EndNote Style Manager

Bespaar tijd met Endnote Voor het bijhouden en verwerken van je informatie kun je het programma Endnote gebruiken. Als je hierover meer wilt weten kun je je via de mediatheekwebsite melden voor een workshop. handleiding

Bibliografiebeheer met EndNote 1 Persoonlijke bibliotheek met bronnen die is toegespitst op eigen werk, lessen, studie of onderzoek Meermalig citeren naar dezelfde bron Ontsluiting en doorzoekbaarheid (zowel bibliografische gegevens als full-text) Literatuurverwijzingen en bronnenlijst maken volgens APA 6 is heel eenvoudig Stijl eenvoudig te wijzigen

Bibliografiebeheer met EndNote 2 Verschillende versies van EndNote EndNote X6 MyEndNoteWeb www.myendnoteweb.com Cite While You Write Add-on voor MS-Word iPad app Op Surfspot voor €15,- studentenversie EndNote Synchroniseren Thuiswerken Alternatieven voor EndNote: Zotero en Mendeley.

EndNote installeren en configureren EndNote X6 installeren via Startmenu Persoonlijke bibliotheek aanmaken onder H:\Mijn documenten\EndNote\*.ENL Map voor de full-text (PDF) bestanden onder H:\Mijn documenten\EndNote\Files Groepen maken (aan de hand van thema’s) Standaardstijl instellen op APA 6e druk MyEndNoteWeb account aanmaken en koppelen aan EndNote X6 Cite While You Write add-on installeren

Handmatig invoeren van een bron Klik op de button: Kies het soort bron (journal article, book, website, report, website etc.) De velden/tags die voor deze bron van toepassing zijn worden automatisch zichtbaar Vul de bibliografische gegevens zo compleet mogelijk in.

Handmatig invoeren van een bron: voorbeeld artikel Via de paperclip kan de volledige tekst van een artikel (PDF document) worden gekoppeld een referentie:

Handmatig invoeren van een bron: voorbeeld boek

Andere methoden om literatuur in te voeren Via EndNote Online Search: Via exporteren / importeren: EndNote formaat (.enw) RIS formaat (.ris) Via databanken Google Scholar (Instelling wijzigen voor bibliografiebeheer: ENDNOTE) ABI/Inform Ebsco Host Etc. (zie: Mediatheekinfo per opleiding op HINT voor een compleet overzicht)

Verwijzen naar een bron in Word

Voorbeeld: Integrale wijkteams Databank Zoekvraag/query: Google Scholar (integratie OR integraal OR integrale OR ketenzorg) (wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" OR “wijkgerichte zorg” OR wijkgezondheidszorg ) (organisatie OR inrichting) HBO Kennisbank wijkteam* OR "wijkgerichte zorg*" OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" Lexis Nexis Academic (integratie OR integraal OR integrale OR ketenzorg) AND (wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" OR wijkgezondheidszorg) Narcis Wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgerichte zorg” OR "wijkgericht werken" Springerlink (integratie OR integraal OR integrale OR ketenzorg) AND (wijkteam* OR wijkzorg* OR "wijkgericht werken" OR “wijkgerichte zorg” OR wijkgezondheidszorg)

Toolbox Informatievaardigheid

Meer informatie http://www.apastyle.org/ Poelmans, P., & Severijnen, O. (2013). De APA-richtlijnen: over literatuurverwijzing en onderzoeksrapportage: Coutinho EndNote Web: www.myendnoteweb.com Handleidingen: http://endnote.com/if/online-user-manual/x7 Toolbox Informatievaardigheid (HINT)

Slimmer zoeken HR-editie

Zijn er nog vragen?

Dan nu de opdracht! Ga achter een PC zitten en log in Start EndNote en installeer het programma volgens de handleiding en aanwijzingen op het scherm Maak jouw persoonlijke EndNote bibliotheek aan Maak een groep voor de verplichte literatuur van jouw studie Zoek naar verplichte boektitels en plaats ze in de juiste groep. (Vraag: hoe kan dit het handigst / snelst?) Voeg een tijdschriftartikel en een website toe in je EndNote bibliotheek.