De consument wil altijd weer meer! Jan Schoormans

Wil de consument vervuilen? Consumptie levert als onbedoeld neven-effect vervuiling en gebruik van grondstoffen op. Door de groei van bevolking en economie is dit neven-effect nu een probleem

Kan de consumptie omlaag? Of wil de consument altijd meer? Consumptie zou kunnen worden verminderd door: het terugdringen van het aantal consumenten = Een maatschappelijke oplossing het terugdringen van vervuiling per consument bij gelijkblijvende of stijgende consumptie = Technische oplossingen het terugdringen van consumptie per consument = Gedragsmatige oplossing?

Het terugdringen van consumptie: een utopie? Groei consumptie in Nederland –Autobezit auto’s meer p.j. –Vliegverkeer reizigers meer p.j. –KWH Huishoudens sinds Groei koopkracht gedurende de laatste decennia en! Groei koopkracht = groei consumptie – ability to buy = willingness to buy

Mensen zitten in een consumptiespiraal De consumptie standaard komt steeds hoger te liggen Psychologische productveroudering is steeds belangrijker Consumptie is strategisch verankerd

De aankoop van producten? Milieubesef is hoog, maar er ontbreekt aanverwant gedrag. Milieu is geen productattribuut dat bij de koop wordt meegewogen. Waarom niet? Door kennis tekort bij de consument: –milieubelasting van productie is onbekend (De goede wil van mevrouw Koster) en vaak ver weg (Derde wereld) –Eigen bijdragen aan vervuiling is totaal onduidelijk (Wet van Weber-Fechner). Mensen kiezen producten op basis van positieve argumenten, en op basis van (positieve) emoties

Ja Nee

Het gebruik van producten Directe beloning voor het individu snel reizen per vliegtuig, beschikking over eigen vervoer, verwarming in het hele huis, Lange termijn nadelen voor het collectief Social Trapp fenomeen, Platt Milieuvriendelijk gedrag is vaak belonend op termijn, belastend nu Reizen per trein, huisvuil scheiden, in de kou zitten

Oplossingen Aankoop producten Economie en innovatie temperen? Strakke planeconomie? Enkele niet onomstreden voorstellen –Iedereen mag slechts eenmaal in de vijf jaar vliegen –Geen vervuilende auto’s in Nijmegen Eigenaren van grote terreinwagens hebben donderdag woedend gereageerd op de motie van de Nijmeegse gemeenteraad voor een parkeerverbod in de binnenstad. "Het riekt naar discriminatie", stelde voorzitter F. Gramberg van de Federatie Nederlandse Terreinauto Clubs.

Oplossingen Aankoop producten –Waarde oudere producten benadrukken Bonding verhogen (Project Ruth Mugge) via: Hoge prijs vragen of schaarste inbouwen Positieve emotie aan het product koppelen: –Producten heel goed of mooi maken, Maar dan wel mode-ongevoelig –Producten persoonlijker maken

Mooi en mode-gevoelig? Mooi en mode ongevoelig?

Effect van Personalisatie op productgebruiksduur, Mugge, Schifferstein en Schoormans 2004 PersonalizationNo personalization Product uniqueness Energy invested Self-expression Product attachment p <.001 p <.05

Oplossingen aankoop/gebruik producten Milieu zichtbaarder en belangrijker maken –Meer feedback op verbruik en kosten geven elke maand energiegebruik en niet eenmaal per jaar oplopende tarieven voor energie, belasting op vervuiling –Positieve effecten noemen (beloning). Wat heeft u bespaard door te fietsen! –Vermijd negatieve info die later niet echt klopt Waar is de zure regen toch gebleven?

Oplossing gebruik producten Minder belastende producten en systemen ontwikkelen (maar denk aan rebound-effecten) –Minder energie gebruik Spaarlamp: dus brand en spaarlampen overal de hele nacht –Minder koop, meer gebruik ANWB huurauto wordt een tweede auto! Lease auto’s worden afgeragd

Tot slot Milieu vergt een gedragsverandering van de consument via dwang(?) en vrijwilligheid –Via kennisverspreiding –Via economische maatregelen –Door betere producten Beter in productie, in gebruik (minder energie) Beter te recyclen na dispositie Langer in gebruik (psychologische bonding) –Via attitude verandering: minder nadruk op consumptie.

Consumptie ≠ geluk of misschien toch wel?