Geraakt door het verkeer Het verhaal van slachtoffers en veroorzakers

Even voorstellen Ons gezin toen Ons gezin nu Toen leerkracht Nu lichaamstherapeute, auteur Coördinator van Over-Hoop, lotgenotenwerking voor families met jonge verkeersslachtoffers

Deze voordracht Ons eigen verhaal: slachtoffer van een zwaar verkeersongeval Rudy: aanleiding voor mijn derde boek Guido aan het woord En de vier andere verhalen in “Mij overkomt het niet” Mijn conclusies en aanbevelingen Guido

Sabine Cocquyt www.users.skynet.be/helendehanden.be De stille epidemie Schrijven als therapie Uit de banalisering Een eye-opener Hoe complex de verwerking van zo’n verkeersongeval kan zijn. Sabine Cocquyt www.users.skynet.be/helendehanden.be

Het begon allemaal in 1990 Twee doden, twee zwaar gewonden, een licht gewond: een tornado! De omstandigheden van het ongeval, de eerste geruchten, getuigenverklaringen Stoere praat van de veroorzaker: hij ontkent elke verantwoordelijkheid Geen enkele vorm van contact: geen medeleven, geen kaartje, geen telefoontje…

Een pijnlijk en lang traject Dries, een kind met NAH: coma, revalidatie, school, werk, relaties, … Een lang aanvaardingsproces voor hem, voor ons Reïntegratie?

En tegelijk een complex rouwproces Een schamel afscheid Rouwen: ze zijn moederziel alleen gestorven Ik voel me een wees En waarom, waarom moest ons dit overkomen? Relatie onder druk Slachtofferhulp? Huisarts? In therapie ….

Kiezen Een keuze voor Dries : noodzakelijkerwijs! Voor de andere kinderen: hadden zij geen recht op een normaal, zorgeloos leven? Positieve energie versus negatieve energie Gelijk hebben is nog geen gelijk krijgen Waar brengen wraakzucht en wrok ons?

Schuldig! Verkeersexpert aangesteld door de rechtbank 2% alcohol Een jaar later: het proces Verdict: schuldig Eerherstel voor mijn vader Verdriet rond Dries en mijn ouders mengt zich met kwaadheid

Kwaadheid 2% alcohol: is dat geen “moord met voorbedachten rade”? De strafmaat: toen nog laag Gevoel van banalisering en bagatellisering In therapie Veroorzaker stilaan op de achtergrond: in een klein, donker doosje Het gevecht met de verzekeringsmaatschappij!

Over-hoop Uitgegeven in 2006 9 nieuwe verhalen van gezinnen met een jong verkeersslachtoffer Klemtoon op de impact voor de omgeving = de ouders, broers en zussen, grootouders, vrienden, leerkrachten… Maar ook nu komt de veroorzaker niet of nauwelijks in beeld

1 van de conclusies van het boek Over-hoop was: iedereen is op zichzelf, alleen bezig. Voor gezinnen met een overleden kind bestaat er sinds 1995 wel een lotgenotenvereniging: Ouders van Verongelukte Kinderen (OVK) Samen met 6 andere gezinnen stichten we in 2008 onze eigen lotgenotenvereniging: Over-Hoop Dubbele betekenis van het woord “over-hoop”

www.over-hoop.be Wil families met jonge verkeersslachtoffers ondersteunen door hen bij elkaar te brengen Door hen individueel te ondersteunen in het vaak complexe traject waar ze voor staan Door activiteiten te organiseren waar ze informatie vinden en waar ze elkaar ontmoeten Wil deze complexe problematiek bekend maken bij het brede publiek en bepaalde knelpunten aankaarten bij het beleid.

Het verhaal van Rudy Zijn intens verdriet maakt me wakker Zo had ik het nog nooit bekeken Ook zijn leven ligt overhoop Ik besef: het is tijd om de andere kant van het verhaal te bekijken en te beschrijven We zijn 16 jaar verder!

Mij overkomt het niet Van 2007 tot 2010 werk ik aan “Mij overkomt het niet”. 2 categorieën? Getuigen vinden : geen evidente zaak. Wie wil en durft daarover praten? En dan nog met een slachtoffer? Willen niet de indruk wekken aandacht te vragen Schokkende vaststelling: het taboe, het isolement is groot. Ik noem ze “veroorzakers”, geen “daders” Ik moet zelf ook weer in het boek: hun emoties roepen ook bij mij weer emoties op.

Mijn derde boek…

Het is zo vlug gebeurd! De ervaring van: Rudy: motorrijder onder auto. Gedeelde aansprakelijkheid Lieve: vluchtmisdrijf? Frans: voetganger op zebrapad Staf : dodehoekongeval met vrachtwagen Laurent: stomdronken

Frans en Frieda Guido aan het woord.

Rudy De omstandigheden van het ongeval Motorrijder dood, veroorzaker in shock Aanbod hulpverlening wijst hij af Contact met nabestaanden, excuses, begrafenis Hoe is dit kunnen gebeuren? – Meten! Van volledige schuld naar gedeelde Verwerking: via dorpsraad meewerken aan verbetering infrastructuur

Rudy Na 5 jaar: 1 maand rijverbod Het verdriet blijft wegen Het geschokte ego: ik die geen vlieg kwaad zou doen! Het continuum Na 6 jaar toch naar CAW

Lieve De omstandigheden Verdriet en schaamte Begeleiding door Justitieel Welzijnswerk Contact met Suggnomè Eerste contact met de slachtoffers Relatie onder druk Verwerking: overmatige zorg en inzet voor de slachtoffers Hier rond therapie nodig

Staf Kind in de dode hoek. De dag erna reconstructie met alle betrokkenen: helpt vat te krijgen op die gruwelijke realiteit. Het belang van FIST. Suggesties tot verbetering infrastructuur Verdriet en schaamte De crisispsycholoog geeft raad: niet binnen blijven, praten, … Schrijf een brief De verwerking en het daaruit volgend isolement is groot

Staf Werkgever: dringt aan op psychologische begeleiding, terug in de vrachtwagen… Zijn echtgenote: zijn steun en toeverlaat Op de rechtbank, onvoorbereid Psychologische testen, theoretisch en praktisch rijexamen: een kwelling Onder begeleiding van de psycholoog: een helend gesprek met de moeder

Op de wip Zo voel ik mij tijdens de gesprekken, tijdens het verwerken en schrijven Verscheurd tussen hun verdriet en lijden en mijn eigen ervaring die ik niet kan uitwissen. Het besef dat de werkelijkheid vaak niet zo simpel zwart-wit is. Het contact met de veroorzakers helpt mij, maakt me milder, laat me genuanceerder kijken. Alsof ik door hen in de ogen te kijken ook onze eigen veroorzaker ontmoet heb.

Parallellen Waarom? Verdriet Een leven voor en na Relatie onder druk De olievlek Geen nood aan goed bedoelde maar verkeerde troost Verwerking door inzet voor betere infrastructuur, voor lotgenoten, voor de slachtoffers

En dan tenslotte … Laurent Stomdronken spookrijder veroorzaakt dodelijk ongeval. Hij is 20 jaar! Een loodzware schuld, een loodzware rugzak Zijn ouders: gebroken (olievlek!) Psychologe in het ziekenhuis: hoe is het zover kunnen komen? Hij draagt zijn verantwoordelijkheid ten volle: therapie, spreekt nabestaanden toe op de rechtbank, wil niets verdoezelen, wil later wel in scholen getuigen… Straf Studeren lukt niet meer, hard werken als therapie, om schuld af te betalen en om niet te moeten nadenken.

De ban doorbroken Hij leek het meest op “onze” veroorzaker Maar Laurent nam zijn verantwoordelijkheid op Hij durfde met mij spreken, durfde mij in de ogen te kijken Hij laat me voelen dat elke veroorzaker een mens is, ook de onze Blijft consequent: verder geen contact met media, wil geen aandacht Dat hij – zo jong nog – zo’n zware last met zich mee draagt, raakte me

Allemaal Zijn ze getekend door veel verdriet Door enorme schuldgevoelens Door schaamte door het isolement, het taboe Willen ze spijt betuigen en dus contact met het slachtoffer of de nabestaanden Willen ze herstellen wat niet meer te herstellen is

Op zoek

Herstelbemiddeling Lieve en Frans doen beroep op Suggnomè Herstel is niet het beste woord Tenzij her-stellen = iets een nieuwe plaats geven in je leven Gaat niet alleen over spijt uitdrukken of kwaadheid uiten Ook die reconstructie, vat krijgen op… Begeleiding daarbij is geen luxe Soms is het water te diep

Heling Vergeving? Op zijn minst is de kwaadheid verteerd Communiceren, elkaar in de ogen kijken was daarbij heel belangrijk (cfr ook de Zuid-Afrikaanse Waarheidscommissie) En daarna elkaar weer kunnen loslaten, echt loslaten… Daardoor komt er vrede en rust in het hart

Aanbevelingen 1 Aanbod slachtofferhulp en herstelbemiddeling Opvolging? Herhaling? Dat veroorzakers hun verantwoordelijkheid opnemen is zo belangrijk. Wat steun hierbij is welkom. Belang van reconstructie: een ongeval is vaak een combinatie van gedrag en omstandigheden. Volgens het boekje of toch wat soepel?

Aanbevelingen 2 Rol hulpverleners in verwerking: huisarts? Eerste lijn? Hulp vragen of krijgen: niet evident. Hoe terug de draad van het leven opnemen? Straf: wat is zinvol? Wachten op de uitspraak, de uitvoering..

Mij overkomt het niet? We hebben allemaal onze verantwoordelijkheid Durven we het woord “mentaliteitswijziging” in de mond nemen? Zijn we zelf consequent? Of vinden we “een beetje teveel” niet teveel? Durven we er anderen op aanspreken? BOB? Fietshelmen – fietsjasjes ….

Beleid Aanspreken op knelpunten, zwarte punten in je woon-, school-, werkomgeving. Go for zero! Zie www.goforzero.be Rijbewijs met punten? Voor strenge controles? Vlugge beboeting? Beleid rond jonge chauffeurs? Druk van de economie: snelle bediening over de weg als credo?

Veilig thuis! www.users.skynet.be/helendehanden www.over-hoop.be www.watnaeenverkeersongeval.be