Wettelijke vertegenwoordigers Mw mr. drs. J. A. Windhorst

Inhoud Hoorcollege Casus Wilsbekwaamheid Relationele autonomie Wettelijk vertegenwoordiger Beslissingen over behandeling, begeleiding, verpleging en verzorging Rol van hulpverlener, patiënt of cliënt, familie, vertegenwoordiger Dwangtoepassing Literatuurverwijzing

Casus Robert is 32 jaar, heeft het syndroom van Down en woont nog bij zijn ouders in Sint Annaparochie. Vader en moeder zijn al vanaf Robert zijn 18e verjaardag mentor en bewindvoerder. Robert is een aardige man die graag een ander een plezier doet. Robert is de jongste zoon uit een groot gezin. Zijn ouders zijn al op leeftijd en krijgen steeds meer gezondheidsproblemen. De zorg voor Robert wordt hen al enige tijd te veel. Robert functioneert het best in een duidelijke structuur met duidelijke gestructureerde activiteiten. Martijn is de oudste zoon en de ouders hebben hem gevraagd hun rol als mentor en bewindvoerder over te nemen. Martijn woont in Stiens. Wanneer Robert in Stiens komt wonen kan Martijn veel gemakkelijker even bij Robert langs gaan om de nodige ondersteuning te geven.

Casus vervolg In het kader van de uithuisplaatsing zijn met de ouders gesprekken gevoerd om te zien of Robert op zichzelf kan wonen. Martijn wil het liefst dat Robert in Stiens komt wonen. Daar is beschermd wonen mogelijk, Martijn is van mening dat Robert niet zelfstandig kan wonen, dit past ook bij de CIZ-indicatie. Robert is wat ambivalent, aan de ene kant vindt hij het reuze spannend om op eigen benen te gaan staan, net als zijn broers en zussen. Ook dat hij vlak bij Martijn kan wonen maakt hem blij. Op de andere momenten ziet Robert er juist erg tegenop om in Stiens te gaan wonen. Robert wil echter wel naar Dokkum, in zijn ogen een echte stad. Zijn vrienden van de dagbesteding wonen daar en hij wil eigenlijk dicht bij zijn vrienden wonen.

Vragen bij de casus Hoe zijn de ouders en later Martijn mentor en bewindvoerder geworden? Welke gevolgen heeft dat voor Robert? Wat betekent dat voor de beslissing waar voor Robert een woning gezocht worden? Wie heeft de doorslaggevende stem, Robert zelf, zijn ouders of Martijn? Heeft de hulpverlener een rol bij het maken van een keuze?

Wie beslist In de casus gaat over de plaats waar de zorgverlening zal plaats vinden. Zowel in Stiens als in Dokkum is dit mogelijk WGBO van toepassing op zorgverlening Kenmerk: Vrijwillige zorgverlening Hoofdregel: Vereist instemming van betrokkene

Uitzondering Wanneer betrokkene niet in staat is tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake. (wettelijke term) Deze juridische term is ingevuld met de term wilsonbekwaamheid, dit is een medische term.

Definitie wilsonbekwaamheid Geen duidelijke definitie Wils(on)bekwaamheid heeft te maken met beslissingen nemen die van invloed zijn op de gezondheid Bij wilsonbekwaamheid kan een beslissing voor behandeling en begeleiding door een vertegenwoordiger genomen worden

Vertegenwoordigers Niet wettelijke (of informele) vertegenwoordigers: Partner, ouders, broer/zus, kinderen Wettelijk (of formele) vertegenwoordigers: Curator Mentor Bewindvoerder

Wettelijk vertegenwoordiger Op verzoek van betrokkene, familie (partner, ouders, broer/zus) of officier van justitie Kantonrechter beslist Op verzoek ingediend bij de rechtbank, afdeling kanton Besluit curatele wordt bekend gemaakt in Staatscourant en 2 landelijke dagbladen Besluit bewindvoering alleen bekendmaking in register waar onder bewind gestelde goederen zijn ingeschreven (bijvoorbeeld kadaster) Mentorschap geen bekendmaking

Vertegenwoordiging Doel: Betrokkene beschermen tegen misbruik door anderen Taak vertegenwoordiger: zich te gedragen als een goed vertegenwoordiger Gevolg van de vertegenwoordiging: betrokkene is juridisch handelingsonbekwaam Uitzondering: uitvoeren verrichtingen in het kader van de behandelovereenkomst

Gevolg vertegenwoordiging Curator en mentor, betrokkene onbevoegd rechtshandelingen te verrichten in aangelegenheden betreffende zijn verzorging, verpleging, behandeling, begeleiding aangaan behandelovereenkomst uitvoeren verrichtingen in kader van behandelovereenkomst

Taken wettelijk vertegenwoordiger Betrokkene zoveel mogelijk zelf laten beslissen en als dat niet lukt dan zo veel mogelijk betrekken bij beslissingen Wanneer neemt de wettelijk vertegenwoordiger de beslissing in plaats van de betrokkene?

In de casus De kantonrechter heeft de ouders van Robert destijds benoemd tot mentor en bewindvoerder. Ook de beslissing dat Martijn deze rol overneemt is door de kantonrechter genomen Wie beslist over de toekomstige woonplaats van Robert?

Wilsbekwaamheid Uitgangspunt voor de wetgever : Iedere meerderjarige is wilsbekwaamheid ter zake tenzij….

Beoordeling wilsbekwaamheid Richtlijn KNMG: Begrijpen van relevante informatie Vermogen een keuze uit te drukken Beseffen en waarderen betekenis informatie voor eigen situatie Logisch redeneren en betrekken informatie in overwegen van opties

Dwangtoepassing Dwangtoepassing = vrijheid beperkende maatregelen Separeren Afzonderen Fixatie Dwangmedicatie Toedienen vocht en voeding

Dwangtoepassing 2 Niet in kader WGBO mogelijk Voorwaarden: Verzet of geen bereidheid Geen bereidheid geen bezwaar Gevaar voortkomend uit de geestesstoornis Alleen af te wenden door in te grijpen Bopz maatregelen

Terug naar de casus Wie beslist? Is Robert wilsbekwaam ter zake? Wie beoordeelt dat? Wat betekent de uitkomst voor de beslissing?

Wettelijke kader en zorgvisie Wettelijk kader, de onder mentoraat gestelde of de onder curatele gestelde zoveel mogelijk betrekken, zoveel mogelijk zelf laten doen In zorgrelatie zorg en afhankelijkheid twee belangrijke kenmerken van relationele autonomie.

Relationele autonomie Wij zijn mensen die afhankelijk zijn van elkaar en aangewezen op relaties die wij aangaan met anderen. Autonomie wordt vormgegeven door in overleg te treden met anderen, begeleiding en ondersteuning ontvangen en samen met anderen bepalen welke keuze het beste past bij het eigen levensverhaal.

Woonplaats Robert Robert bleek wilsbekwaam ter zake Er was een plek vrij in Dokkum Martijn is bereid om iedere keer naar Dokkum te reizen om Robert zo veel mogelijk bij te staan. Robert is verhuisd en heeft het erg naar zijn zin in Dokkum, samen met zijn vrienden

Verwijzingen, informatieve sites http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/brochures/2011/12/05/curatele-bewind-en-mentorschap.html http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/brochures/2007/01/01/handreiking-vo or-de-beoordeling-van-wilsbekwaamheid.html http://www.dwangindezorg.nl/rechten/invloed/wilsonbekwaamheid-en-vertegenwoordiging/wilsonbekwaamheid

Literatuur Burger, G.T.M. (2005). Verplegen van verstandelijk gehandicapten. Houten: Bohn, Stafleu van Loghum, hoofdstuk 8 Beumer, F..J.A. (2005). Recht voor verpleegkundigen  par. 16.2.1, 16.2.2

Dank voor uw aandacht !