Competentie vergrotend werken Studiedag SWV Utrecht po 5 februari 2015

Welkom Wie ben ik? Programma workshop Opening Theoretisch kader Praktijkvoorbeeld Koppeling naar de eigen school Afsluiting Doel workshop Wie ben ik? Inge Ammerlaan. Sinds 1 januari directeur van SO de Pelsschool. Daarvoor 2,5 jaar op deze school gewerkt als orthopedagoog en IB-er. Programma workshop doornemen Doel workshop: wat mij betreft is het doel van deze workshop tweeledig. - Over een uur kun je vertellen wat competentievergrotend werken inhoudt - Over een uur ga je de deur uit met een concrete eerstvolgende stap om competentievergrotend werken in je eigen werk te kunnen uitbreiden.

Opening Welk beeld komt er in je op als je denkt aan competentie vergrotend werken? Wissel uit in tweetallen Je hebt je ingeschreven voor deze workshop, dus zal je al een beeld hebben over wat competentie vergrotend werken inhoudt. Ik ben benieuwd naar jullie voorkennis en het beeld dat jullie hebben bij de term competentie vergrotend werken. Ik wil je vragen om in tweetallen hierover vijf minuten uit te wisselen en met elkaar de beelden te delen die bij jullie opkomen als je aan CV werken denkt. Na vijf minuten: ik ben benieuwd naar de beelden die bij jullie opkomen als je aan CV werken denkt. Wie wil er vertellen over zijn of haar beeld?

Theoretisch kader In het competentievergrotend werken proberen we de vaardigheden van kinderen te vergroten zodat zij hun ontwikkelingstaken kunnen volbrengen. Deze balans noemen we “competentie”, een kind is competent om zijn eigen ontwikkeling te kunnen vormgeven. Er is een balans tussen taken en vaardigheden. Aan de kant van de ontwikkelingstaken, zijn er zowel belemmerende als stimulerende factoren die het volbrengen hiervan kunnen beïnvloeden. Stimulerende factoren zijn de dingen die kinderen in zichzelf of in hun omgeving hebben, die bijdragen aan het uitvoeren van ontwikkelingstaken. Denk hier bijvoorbeeld aan: Veerkracht in het kind Opgewekt karakter Stimulerende thuissituatie Intelligentie Prettig schoolklimaat Stevige leerkracht Belemmerende factoren verdelen we in twee categorieën, psychopathologie en stressoren. Deze twee categorieën kunnen beide zowel bij het kind als in de omgeving aanwezig zijn. Deze dingen die kinderen in zichzelf of in hun omgeving hebben, belemmeren het uitvoeren van ontwikkelingstaken. Denk hier bijvoorbeeld aan: Echtscheiding van ouders Armoede Opvliegend of impulsief karakter bij het kind Psychopathologie bij de ouders Pesten Wanneer de druk van de belemmerende factoren te groot wordt voor de stimulerende factoren om tegen te houden, dan ontstaat er een onbalans.

Als er in de ontwikkeling van een kind iets niet goed is gegaan, mogelijk vanuit omgevingsfactoren of kindfactoren, raakt de balans verstoord. Kinderen hebben niet genoeg vaardigheden om hun ontwikkelingstaken voldoende te kunnen uitvoeren. Deze onbalans uit zich vaak in “probleemgedrag”. In het CV werken wordt er vanuit gegaan, dat we kinderen in hun vaardigheden kunnen versterken, zodat kinderen er weer aan toe komen om hun ontwikkelingstaken uit te voeren.

In het model wordt de nadruk gelegd op het leren waarbij het gericht is op het vergroten of verstevigen van de competenties van de kinderen. Het adequate gedrag wat al te zien is wordt vergroot en uitgebreid, het inadequate gedrag wordt genegeerd. Bij het aanleren van nieuw gedrag wordt zo dicht mogelijk aangesloten bij het gedrag wat de kinderen al kennen en waarmee ze succes hebben gehad in het dagelijks leven. Dit wordt gedaan door het bekrachtigen van positief gedrag en negeren van negatief gedrag, vanuit de visie dat “alles wat je aandacht geeft, groeit”. Vervolgens reik je de kinderen een alternatief aan voor dat negatieve gedrag. Je gaat hierover met hen in gesprek en samen stel je doelen op om aan te werken. De gedragsalternatieven worden de hele dag door aan kinderen gecommuniceerd, zowel verbaal als ook visueel. We spreken uit wat we van de kinderen verwachten, en we maken het zichtbaar door bijvoorbeeld de leerkaarten.

Praktijkvoorbeeld: OZA Optimist Onderwijs Zorg Arrangement voor kinderen van 4-7 jaar die vanwege intensieve gedragsvragen vastlopen in regulier onderwijs Programma van een jaar van onderwijs geïntegreerd met behandeling, zowel in de klas als thuis Samenwerking SO de Pelsschool en Youké Jeugd In het CV werken wordt uitgegaan van het bekrachtigen van positief gedrag en het uitdoven van negatief gedrag. De kracht zit in het handelen van alle dag. Elke dag wordt er gewerkt volgens het belonen en negeren. Als Good Practice wil ik jullie iets vertellen over de OZA Optimist. De afkorting OZA staat voor Onderwijs Zorg Arrangement. Doelgroep zijn kinderen van 4-7 jaar die vanwege intensieve gedragsvragen vastlopen in regulier onderwijs. Er zijn vragen over de ontwikkeling van het kind op meerdere gebieden, zowel op school als thuis. Het programma is voor een jaar, en in dat jaar wordt behandeling gegeven aan het kind, wordt er thuis intensieve begeleiding opgestart (1x per week of 2 weken een thuisbegeleider). Er is ook de mogelijkheid voor ouders tot het volgen van een Triple-P opvoedtraining. Verder hebben we mogelijkheden in huis voor behandeling door logopedie, fysiotherapie en speltherapie. Van alle kinderen wordt intelligentieonderzoek gedaan, en waar nodig verwijzen we door voor psychiatrisch onderzoek. Doel is om na een jaar een passende onderwijsplek voor deze leerlingen te vinden en de vaardigheden van zowel kind als ouders te vergroten, zodat de balans tussen taken en vaardigheden is hersteld en kinderen tot ontwikkeling kunnen komen.

Hoe ziet dat er uit? Leerkaarten. Emoties leren herkennen en benoemen Eerst herkent de juf en benoemt het. Later kan de leerling dit zelf steeds beter aangeven.

Belonen: steentjes, complimenten. Hier zie je de pictogrammen, die alle kinderen op hun tafel hebben. Deze betekenen: Ik zit op mijn stoel Ik vraag om hulp Ik kijk de juf aan als ze me iets zegt In onze klassen, belonen we kinderen non-verbaal voor positief gedrag. Dit doen we door een kiezelsteentje neer te leggen op de tafel van het kind als we positief gedrag zien. Dit gebeurt de hele dag door, en aan de stenen die kinderen verzamelen hangt een beloningssysteem vast.

Fases in de behandeling: hoe eerder in de behandeling, hoe meer beloning. Later slijt het in, en belonen we minder en gerichter.  

Negeren: pauzetafel. Pauzetafel. Hoe werkt dit? Waarom en wanneer zetten we dit in? Time-out ruimte

Net als in een gewone klas: Dagritme Stilteketting Helpende handjes Extra: beloning door veel steentjes te verdienen: ster van de dag

Video calvin

Koppeling naar de eigen school Ik werk competentievergrotend Wat is het eerste dat je kunt doen om een stapje hoger te komen op de schaal? Koppeling maken naar de praktijk van de eigen school van de deelnemers. Werk met een schaalvraag: Pak een papiertje en een pen Ik werk competentievergrotend; schaalvraag Schrijf op je cijfer van 0 tot 10 Schrijf op wat je allemaal al doet. En wat nog meer Wissel dit in vijftallen uit, zo inspireer je elkaar Bedenk individueel wat het eerste is dat je moet doen om een stapje hoger te komen op de schaal Terug in de vijftallen, deel je eerste stap vooruit met elkaar, kritisch bevragen.

Afsluiting Zijn de doelen van de workshop behaald? Vragen? Contact: ingeammerlaan@depels.nl Doelen van de workshop waren: - Over een uur kun je vertellen wat competentievergrotend werken inhoudt - Over een uur ga je de deur uit met een concrete eerstvolgende stap om competentievergrotend werken in je eigen werk te kunnen uitbreiden.