Afd. Documentaire Informatie Zoeken naar literatuur Gastlezing Opleiding Fysiotherapie Hogeschool Leiden 5 december 2001

Afd. Documentaire Informatie Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Hét kenniscentrum voor de paramedische zorg Het Nederlands Paramedisch Instituut: Hét kenniscentrum voor de paramedische zorg Vakreferenten voor elke paramedische discipline: DiëtetiekDiëtetiek ErgotherapieErgotherapie FysiotherapieFysiotherapie LogopedieLogopedie MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken)MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken) MondhygiëneMondhygiëne Oefentherapie CesarOefentherapie Cesar Oefentherapie-MensendieckOefentherapie-Mensendieck OrthoptieOrthoptie PodotherapiePodotherapie

Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel Senior vakreferent fysiotherapie / Literatuuronderzoeker Nederlands Paramedisch Instituut Amsterdamseweg 16, Postbus BD Amersfoort Tel.: Fax:

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Programma GASTLEZING HOGESCHOOL LEIDEN Opsporen van Informatie Informatiebronnen –Via het Internet –Via de mediatheek Zoekmethoden Beoordeling van Internetbronnen Praktijkoefeningen

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Zoeken naar literatuur OPSPOREN VAN INFORMATIE

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Opsporen van informatie Typen informatie Literatuur Protocollen, standaarden Meetinstrumenten Lopend onderzoek Adressen “Kennis”

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Opsporen van informatie Waar is die informatie te halen? Internet Mediatheek / bibliotheek –Hogescholen en universiteiten –Instellingen en (grote) praktijken –Wetenschappelijke (steun)bibliotheken Kennis- en expertisecentra Collega’s

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Opsporen van informatie Typen bronnen Primaire bronnen –Publicatie waarin op grond van oorspronkelijk onderzoek nieuwe informatie wordt gepresenteerd Boek, tijdschrift(artikel), software, rapport Secundaire bronnen –Publicatie waarvan de inhoud is afgeleid van primaire publicaties –Publicatie die een overzicht geeft van primaire publicaties Bibliografie, index (bijv. MEDLINE), referaat(tijdschrift)

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Zoeken naar literatuur INFORMATIEBRONNEN

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Informatiebronnen MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut (Bio)medisch MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut “Paramedisch” MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Revalidatie MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Fysiotherapie MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Algemene gezondheidszorg MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Overheidsinformatie MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Protocollen / standaarden MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Onderzoek MEDLINE –bijv. SilverPlatter –bijv. NLM/PubMed CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts OPmaat LisF SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Informatiebronnen MEDLINE –Internet & CD-ROM CINAHL –CD-ROM DocOnline –Internet EMBASE/RPM –CD-ROM The Cochrane Library –CD-ROM –Abstracts op Internet REHADAT (D/CDN) –Internet & CD-ROM PEDro –Internet HandyWijzer –CD-ROM Geïnformeerde Huisarts –Diskette Opmaat –Internet (niet gratis!) LisF –Diskette SISO/CSIZ –Internet Ned. Onderzoek Databank –Internet

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Gratis informatiebronnen MEDLINE DocOnline The Cochrane Library –Alleen abstracts REHADAT (D/CDN) PEDro SISO/CSIZ Ned. Onderzoek Databank Alles te vinden via

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut MEDLINE Index Medicus Online

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut DocOnline * MEDLINE De bouwer –Het NPi/Doc De databanknaam –DocOnline De interfacebouwers –DataTree, TextInfo De bouwer –The NLM De databanknaam –MEDLINE De interfacebouwers –Non-profit: NLM, BioMedNet, PubMed, HealthGate, MedScape –Profit: SilverPlatter, Ovid, Paperchase, …

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut MEDLINE Interface (óók voor CINAHL, EMBASE & SERFILE) SilverPlatter Information bv SPIRS = SilverPlatter Information Retrieval Software PC-SPIRS voor MS-DOS PCs WinSPIRS voor MS-Windows PCs MacSPIRS voor Apple MacIntosh computers WebSPIRS voor het Internet

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Zoeken naar literatuur ZOEKMETHODEN

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Zoekmethoden (voorbereiding) Om-/beschrijf zo duidelijk mogelijk het onderwerp van de vraag Bedenk suggesties voor zoektermen (trefwoorden) –synoniemen –verwante ruimere of nauwere termen –namen van auteurs –reeds bekende titels Beperken op: –Leeftijdsgroepen (zuigeling, kind, vol- wassen, ouderen, enz.) –Taalgebied Doel van de recherche –Proefschrift, (weten- schappelijk) onderzoek, publicatie/lezing/referaat, diagnostiek/therapie/ praktijkprobleem, onder- wijs/cursus, scriptie/ studie-activiteit, beleid(sontwikkeling)

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Booleaanse operatoren AND OR NOT ADJ NEAR WITH

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Booleaanse operatoren AND neurologic AND diseases Zoekt naar documenten die zowel neurologic als diseases bevatten.

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Booleaanse operatoren OR parkinson OR paralysis agitans Zoekt naar documenten die óf parkinson en/of p. agitans bevatten.

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Booleaanse operatoren NOT (AND NOT) physiotherapy NOT chinese in la Zoekt naar documenten die physio- therapy bevatten, maar niet chinese.

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Booleaanse operatoren ADJ neurologic ADJ diseases Zoekt naar documenten die “neurologic diseases” bevatten (achter elkaar).

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Booleaanse operatoren NEAR hips NEAR elderly patient Zoekt naar documenten die zowel hips als elderly patient in dezelfde zin bevatten.

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Booleaanse operatoren WITH hogeschool WITH leiden Zoekt naar documenten die zowel hogeschool als leiden bevatten in hetzelfde veld (bijv. uitgever).

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Trunceren en maskeren Trunceren Physiother* zoekt naar: –Physiotherapy –Physiotherapeutic –Physiotherapeutische –Etc. Maskeren m?cdonald zoekt naar: –McDonald –MacDonald

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Zoeken naar literatuur BEOORDELING VAN INTERNET- BRONNEN

Speuren naar de kwaliteit van internet informatie met de Internet Detective

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Het internet is een afspiegeling van de echte wereld: Je vindt er goed en slecht, rijp en groen... Het is aan de gebruiker om het kaf van het koren te scheiden!

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Let op! Op het internet kan iedereen willekeurig wat publiceren - academische tijdschriften of vakantiekiekjes - politieke propaganda of de laatste roddels

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Let op! Internetbronnen zijn vluchtig - ze kunnen van het ene op het andere moment verdwijnen - ze kunnen het ene moment bruikbaar zijn en het volgende moment niet meer

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Let op! Bronnen zijn niet altijd gebruikersvriendelijk - een slechte vormgeving kan de bron slecht toegankelijk maken - gebruiksgemak kan variëren

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wees op je hoede als je internet-informatie gebruikt! doe geen afbreuk aan je werk door onbetrouwbare informatie te gebruiken laat je niet betrappen op het citeren van foute informatie leer hoe je je zoekresultaten kunt schiften

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Ga te werk als een detective zoek naar aanwijzingen stel vragen wat zijn de motieven van degene die iets op het web zet? vertrouw niemand totdat je daar voldoende reden toe hebt

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Internet Detective een online cursus beschikbaar via het web gratis bepaal zelf je tempo interactief - met meerkeuzevragen en oefeningen biedt praktische aanwijzingen voor de evaluatie van informatie die aangeboden wordt op het internet

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut

De Internet Detective:

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Zoeken naar literatuur OP NAAR DE PRAKTIJK- OEFENINGEN

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut <Blanco pagina> –N–Navolgende dia’s zijn ‘extra’. Alleen gebruiken als de tijd dat toelaat.

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Zoeken naar literatuur HET INTERNET

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? GESCHIEDENIS (1) Ontstaan rond 1975 (!) als Am. defensienetwerk (ARPAnet) Internet Protocol (IP): boodschappen verzenden in een ‘envelop’ Opkomst Local Area Networks (LAN) op basis van Ethernet Opkomst Personal Computer (PC) in 1983

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? GESCHIEDENIS (2) Eind jaren ‘80 vijf supercomputercentra op universiteiten (netwerk met een snelheid van 56kB/s = 2 A4tjes...) Begin jaren ‘90 Internet voor het grote publiek Opkomst browsers: van tekstgeoriënteerde schermen via Mosaic naar Netscape en Explorer

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet?

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (1) Bps = bits per seconde Browser = oproep- en raadpleegprogramma voor hypertext- documenten Dial-up = verbinding met een computer m.b.v. telefoonlijn DNS = domeinnamensysteem (vertaalt URLs in numerieke IP-adressen)

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (2) = elektronische post Ethernet = type LAN FAQ = frequently asked questions FTP = file transfer protocol (toepassing voor verzenden van bestanden) HTML = HyperText Markup Language

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (3) Hypertext = documenten die links naar andere documenten bevatten IP = Internet Protocol ISDN = Integrated Services Digital Network (digitale telefoondienst) Modem = datacommunicatie-apparaat

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (4) PPP = Point-to-Point Protocol (maakt het mogelijk via modem en telefoonlijn gebruik te maken van het TCP/IP-protocol) Router = systeem voor gegevensuitwisseling tussen twee netwerken Smiley :-) :-( ;-) TCP = Transmission Control Protocol

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Wat is het Internet? TERMINOLOGIE (5) Telnet = Protocol voor terminal-emulatie WWW = World Wide Web (op hypertext-technologie gebaseerd systeem voor raadplegen van bestanden en diensten op het Internet)

5 december 2001 Nederlands Paramedisch Instituut Het Internet VRAGEN?