Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding op de polikliniek

Gevolgen ondervoeding Verminderde wondgenezing/ toename kans decubitus Meer kans op infecties (verminderde darmwerking en verlaagde weerstand) Afname gewicht en spiermassa Ondervoeding Langere opnameduur Hogere mortaliteit Meer kans op complicaties Afname kwaliteit van leven Hogere behandelingskosten 2

Prevalentie ondervoeding LPZ 2004 - 2012

Prevalentie ondervoeding in eerstelijnszorg en thuiszorg 35% N = 814 N = 1878 N = 1267 12% 11% J.Schilp, Nutrition, 2012

Screenen op ondervoeding op de polikliniek! Vroege herkenning kan veel opleveren / voorkomen Steeds meer aandacht voor ondervoeding in alle sectoren van de gezondheidszorg Prevalentie bij ziekenhuisopname daalt nauwelijks Opnameduur steeds korter Transmurale voedingszorg!

De route van de patiënt Symptomen Diagnostiek Herstelfase  Voedingstoestand  Interventie Thuis Opname Thuis Tijd  6

Richtlijnen Pre-operatief (2007) Geriatrie (2010) Oncologie (2012)

PI traject tot nu toe 2013 verplichte screening op POS 2014 verplichte screening op POS en poli geriatrie

Inhoud PI screening op de polikliniek ‘preoperatief’ Gebaseerd op richtlijnen peri operatief en geriatrie!

Prevalentie ondervoeding op de polikliniek Stap 1 Prevalentie ondervoeding op de polikliniek

Prevalentie van ondervoeding op de polikliniek? B – 10% C – 20% D – 25%

Prevalentie ondervoeding POS: 2 studies in VUmc 7% 8%

Prevalentie onderzoek door Eva Leistra, 2008 Multicenter studie: 9 ziekenhuizen Bij aanmelding op de poli  vragenlijst, gewichtsbepaling, lengtemeting (of nagevraagd) Voedingstoestand Slechte voedingstoestand BMI < 18.5 en/of onbedoeld gewichtsverlies van >10% in 6 maanden of >5% in 1 maand Matige voedingstoestand BMI ≥ 18.5 en 5-10% onbedoeld gewichtsverlies in 6 maanden Geen ondervoeding BMI ≥ 18.5 en geen onbedoeld gewichtsverlies

Prevalentie en herkenning 1 op de 20 patiënten ernstig ondervoed 1 op de 6 ondervoede patiënten wordt herkend Ongeveer 400 patiënten per polikliniek per dag Landelijk (100 ziekenhuizen): Zo’n 2000 ondervoede patiënten per dag Ruim 1600 geen voedingsbehandeling Slechte voedingstoestand 117 (5%) Matige voedingstoestand 46 (2%) Geen ondervoeding 2125 (93%)

Vaststellen hoog risico afdelingen Stap 2 Vaststellen hoog risico afdelingen

Hoog risico afdelingen * *

Stap 3 Hoe gaan we screenen?

Screeningsinstrumenten kliniek MUST

Diagnostische waarden MUST SNAQ SNAQ+BMI Sensitiviteit 75% 43% 95% Specificiteit 94% 99% Positief voorsp. waarde 78% 89% Negatief voorsp. waarde 98% 96% 100% Lage sensitiviteit: te weinig ondervoede mensen worden herkend door het instrument Lage positief voorspellende waarde: het instrument wijst meer mensen aan dan dat er daadwerkelijk ondervoed zijn

Welk screeningsinstrument? Bij voorkeur: definitie ondervoeding SNAQ + BMI MUST* * te veel mensen worden onterecht doorgestuurd i.v.m. slechte voedingstoestand ≤ 65 jaar BMI < 18.5 : 3 punten BMI 18.5 – 20 : 2 punten > 65 jaar BMI < 20 : 3 punten BMI 20 – 22 : 2 punten 21

En hoe screenen we de geriatrische patiënten? Comprehensive Geriatric Assessment: De voedingstoestand als onderdeel van een uitgebreid klinisch geriatrisch onderzoek. Geen screening, maar uitgebreide multidisciplinaire assessment http://www.stuurgroepondervoeding.nl/index.php?id=208 “De werkgroep adviseert de MNA te gebruiken voor het objectiveren van de voedingstoestand in geriatrische patiënten”

Mini Nutritional Assessment (MNA) http://www.mna-elderly.com/forms/MNA_dutch.pdf