De Eerste Wereldoorlog, democratie en fascisme Hfst. 1 De Eerste Wereldoorlog, democratie en fascisme
De Russische Revolutie
De Russische Revolutie
Het ontstaan van Rusland 1500: Iwan III vorst van Moskou. Veroveringen. 1547: Begint zichzelf Tsaar (keizer) te noemen. Uit dit vorstendom ontstaat Rusland. Onder Iwan III en zijn opvolgers: autocratie (alleenheerschappij) <- Tsaar Nicolaas II, de laatste tsaar van Rusland
Hoe kwam de Tsaar aan zijn macht? Drie zuilen: Russisch Orthodoxe Kerk Orthodox: een soort Christendom dat in Oost-Europa veel wordt gelooft. De Tsaren beschermden de kerk en betaalden de geestelijken. Pokrovkathedraal in Moskou
Hoe kwam de Tsaar aan zijn macht? Drie zuilen: 2. Tsaren gaven het bestuur aan edelen. Die bezaten bijna de helft van al het land in Rusland. Andere stukken waren vaak van de Orthodoxe kerk.
Hoe kwam de Tsaar aan zijn macht? Drie zuilen: 3. De geheime dienst: Ochrana. Personen die de tsaar tegenwerkte of wilden afzetten werden in het geheim gevolgd en verbannen naar Siberië.
De Russische Revolutie Tijdens de Russische Revolutie in 1917 vind er een opstand van communisten plaats. De tsaar wordt afgezet en later vermoord. Rusland veranderd in een communistische land en gaat de Sovjet-Unie heten. Wat waren de oorzaken van deze Revolutie?
De Russische Revolutie Vier oorzaken: Diepe kloof tussen rijk en arm Opkomst communisme en andere politieke partijen Slecht bestuur Blunders van Nicolaas II
De Russische Revolutie: Oorzaken 1. Diepe kloof tussen rijk en arm In Rusland was een groot deel van de bevolking heel arm. Een klein deel was enorm rijk. Een tussenweg had je niet.
De Russische Revolutie: Oorzaken 1. Diepe kloof tussen rijk en arm Tot 1861 lijfeigenschap: Russische boeren waren eigendom van de landeigenaar. Na afschaffing bleven ze arm In grote steden: fabrieksarbeiders.
De Russische Revolutie: Oorzaken 2. Opkomst Communisme en andere politieke partijen. Door de grote veranderingen van de Industriële revolutie ontstond er in de 19e eeuw een aantal nieuwe politieke ideologieën (denkwijze): Het Communisme Het Liberalisme
De Russische Revolutie: Oorzaken Opkomst Communisme: Het Communisme: Belangrijkste denkers: Karl Marx Friedrich Engels
De Russische Revolutie: Oorzaken Wat is het idee van het communisme? Productiemiddelen = macht. Wie de productie in handen heeft (baas van een fabriek, eigenaar van veel grond) heeft de macht. Proletariaat: zij die niks hebben. Bourgeoisie: zij die geld, productie en macht bezitten.
De Russische Revolutie: Oorzaken Wat is het idee van het communisme? 2. Door de tijd heen veranderd de macht met de productie. 19e eeuw: industrialisatie. Nieuwe machtsverdeling: arbeiders (proleten) vs. Fabriekseigenaren (bourgeoisie). Door de communistische revolutie wordt punt 1 doorbroken: alle productiemiddelen worden eerlijk verdeelt.
De Russische Revolutie: Oorzaken Wat is het idee van het communisme? Communisten willen over de hele wereld dit systeem doorvoeren. Een klein groepje uit het proletariaat wordt de baas. Door de eerlijke verdeling van macht en productie is iedereen gelijk. Resultaat: Geen armoede Geen oorlog Geen onderdrukking of uitbuiting Iedereen heeft genoeg van alles Iedereen is gelukkig.
De Russische Revolutie: Oorzaken Karl Marx in Het Communistisch manifest De communisten verklaren openlijk dat hun doel alleen bereikt kan worden door de gewelddadige omverwerping van de heersende orde. De heersende klassen zijn doodsbang voor een communistische revolutie! De proletariërs hebben niets te verliezen behalve hun ketenen. Zij hebben een wereld te winnen. PROLETARIËRS ALLER LANDEN, VERENIGT U!
De Russische Revolutie: Oorzaken 2. Opkomst communisme en andere politieke partijen. In Rusland ontstonden twee groepen communisten Bolsjewieken: “De macht moet bij een kleine groep mensen liggen.”. Mensjewieken: “De macht moet liggen bij een zo groot mogelijke groep arbeiders.” Vlag van de Bolsjewieken
De Russische Revolutie: Oorzaken Opkomst liberalisme: Liberalen wilden vrijheid en gelijkheid. Vrijheid van koningen en keizers: dus democratie. Gelijkheid op juridisch gebied: eerlijke rechtspraak. In Rusland willen de liberalen vooral af van de Tsaar. Bijnaam Russische liberalen: Kadetten.
De Russische Revolutie: Oorzaken 3. Slecht bestuur van de Tsaar. 1904: Oorlog met Japan. Rusland verliest. 1905 Bloedige Zondag: Demonstratie tegen de tsaar. Nicolaas II stuurt het leger. Veel doden. Gevolg: oktobermanifest. Belofte van de Tsaar om meer vrijheid en zeggenschap van de burgers. Oprichting Doema. Een parlement dat wetten goed en af kan keuren. Tsaar luisterde echter niet naar de Doema. Communisten maakten gebruik van de onvrede en kwamen steeds vaker in opstand.
De Russische Revolutie: Oorzaken 4. Blunders van de Tsaar. Nicolaas II nam zijn volk niet serieus en maakte beloftes niet waar. Hierdoor kon de onvrede uitlopen op een revolutie.
De Russische Revolutie breekt uit
Tot nu toe: Groot verschil rijk en arm in Rusland. Opkomst Communisme en Liberalisme 1904: Oorlog met Japan. Rusland verliest. 1905 Bloedige Zondag: Demonstratie tegen de tsaar. Nicolaas II stuurt het leger. Veel doden. Oprichting Doema. Een parlement dat wetten goed en af kan keuren. Tsaar luisterde echter niet naar de Doema. Communisten maakten gebruik van de onvrede en kwamen steeds vaker in opstand.
De Eerste Wereldoorlog In Augustus 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Rusland vecht samen met Frankrijk en Engeland tegen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Tussen 1914 en 1917 maken de Russen grote verliezen.
De Eerste Wereldoorlog In Augustus 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Rusland vecht samen met Frankrijk en Engeland tegen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Tussen 1914 en 1917 maken de Russen grote verliezen.
De Eerste Wereldoorlog Door WO I gaat het nog slechter met Rusland. Meeste soldaten waren boeren die door de oorlog geen voedsel konden verbouwen. Grote hongersnood als gevolg. Russen gaan in staking en komen in opstand.
Onrust in Rusland Politie kan de onrust niet aan. Tsaar stuurt het leger maar de meeste soldaten weigeren te vechten tegen burgers. Sommigen openen wel het vuur op demonstranten….
Onrust in Rusland Het land is in chaos. De Doema maakt in februari zelf een nieuwe (voorlopige) regering. Tsaar treedt af Het volk is blij, maar de oorlog gaat door. Andere problemen worden niet opgelost. Februari Revolutie van 1917
De Tsaar na zijn aftreden
De Oktoberrevolutie van 1917 De Bolsjewieken speelden geen belangrijke rol bij de februari revolutie: Veel belangrijke personen gevangen genomen of verbannen. Vladimir Lenin (Zwitserland) Lenin wordt door Duitsers naar Rusland gebracht: Duitsers hopen dat hij de macht grijpt en vrede brengt. Lenin bij aankomst in Rusland
De Oktoberrevolutie van 1917 Lenin maakte propaganda met twee spreuken: “Vrede, brood en land!” “Macht aan de Sovjets” Sovjets: Raden van arbeiders en boeren die overal in Rusland waren opgericht.
De Oktoberrevolutie van 1917 Op 7 oktober deden de Bolsjewieken onder leiding van Lenin een staatsgreep. Soldaten van de Bolsjewieken bezetten belangrijkste gebouwen. Voorlopige regering afgezet - Raad van Volkscommisarissen nieuwe regering.
Bolsjewieken (Roden) Mensjewieken Burgeroorlog (1917-1921) Bolsjewieken (Roden) Mensjewieken Lenin En andere tegenstanders(Witten) Resultaat: Het Rode Leger (o.l.v. Trotski) Wint 11
De laatste maanden van de Tsaar en zijn familie Foto van Nicolaas II en zijn familie uit 1913
De laatste maanden van de Tsaar en zijn familie De dochters van de Tsaar in gevangenschap, foto uit 1917
Nieuwe maatregelen van Lenin: Naam voortaan Sovjet Unie (USSR) Moskou nieuwe hoofdstad ipv St. Petersburg Privébezit afgeschaft Banken en fabrieken staatseigendom Gevolg: Verslechtering Economie 13
Chaos na Lenin’s maatregelen: De onteigenaars worden onteigend 12.
De Eerste Wereldoorlog, democratie en fascisme Hfst. 1 De Eerste Wereldoorlog, democratie en fascisme
Aanloop naar de Eerste Wereldoorlog Frankrijk Fransen verloren in Frans-Duitse Oorlog (1871) Waren uit op wraak. Wilden Elzas-Lotharingen terug Duitsland Vanaf eenwording (1871): Industrialisatie Groeiende macht Op zoek naar koloniën
Aanloop naar de Eerste Wereldoorlog Frankrijk Fransen verloren in Frans-Duitse Oorlog (1871) Waren uit op wraak. Wilden Elzas-Lotharingen terug Duitsland Vanaf eenwording (1871): Industrialisatie Groeiende macht Op zoek naar koloniën
Aanloop naar de Eerste Wereldoorlog Rusland Nederlaag tegen de Japanners in 1905 Probeert invloed op de Balkan te vergroten. Door gebiedsuitbreidingen ruzie met Turkije, Oostenrijk-Hongerije en Italië drie Balkanoorlogen Turkije “De zieke man van Europa” Moeizame modernisering Rijk verliest gebieden (Bulgarije, Roemenië, Servië verloren) Opstanden van revolutionaire jonge Turken
Hoe kwam het tot een wereldoorlog? Verschillende oorzaken:
Oorzaak 1: Toenemend nationalisme Nationalisme: trots zijn op je eigen volk en land. Mijn land is superieur, andere landen inferieur. Nationalisme betekent dat je als land iets moet bewijzen: “Wij zijn sterk en machtig” Soms heeft een land botsend nationalisme. “Wij Bosniërs willen in een eigen land wonen”
Oorzaak 1: Toenemend nationalisme Duitsland Duitsland was een jong land. Wil serieus worden genomen. Wilhelm II bedacht de zogenaamde “Weltpolitik”: De Duitsers moeten overheersen in de wereld 44
Oorzaak 2: Het moderne imperialisme Duitsland wilde ook koloniën in Azië en Afrika. Hierdoor kwam het land in conflict met de koloniale grootmacht van die tijd: Engeland
Oorzaak 2: Het moderne imperialisme
Oorzaak 2: Het moderne imperialisme
Oorzaak 3: De Engels-Duitse wapenwedloop Engeland was een militaire grootmacht. Vooral op zee. Duitsland wilde een groter leger dan de Engelsen. De eerste Engelse Dreadnought Wapenwedloop: Landen proberen telkens betere wapens dan de ander te hebben
Oorzaak 4: Bondgenootschappen Triple Alliantie (driebond) – 1882 (DU, O-H, IT) Frans-Russische Alliantie - 1894 (FR-RU) Entente Cordial – 1904 (GB – FR) Triple Entente – 1907 (GB, FR, RU)
Oorzaak 5: Militarisme Militarisme: Overdreven liefde voor het leger en oorlog. Gevolg: In veel landen lagen er al militaire plannen klaar voor eventuele oorlogen. Bijvoorbeeld: het Duitse Von Schlieffenplan (ontworpen tussen 1894 en 1905). Maar ook in andere landen lagen plannen klaar.
Het Von-Schlieffen plan: Duitsland gaat niet direct naar Frankrijk maar via België. Hierdoor worden de Fransen op een onverwachte plek aangevallen. Maar ook in andere landen lagen plannen klaar.
De keizers waren dol op militair vertoon (parade’s, oefeningen) Oorzaak 5: Militarisme In de Keizerrijken Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Duitlsand speelden het leger en de Generale Staven (legerleiding) een hele grote rol op politiek gebied. De keizers waren dol op militair vertoon (parade’s, oefeningen) Frans-Jozef I (O-H) … (RU) Wilhelm II (DU)
De aanleiding voor het uitbreken van de oorlog: 28 juni 1914 De moord op de Oostenrijkse troonopvolger Franz Ferdinand door Gavrilo Princip
De aanslag zet spanningen op scherp: Oorzaak 5: Militarisme De aanslag zet spanningen op scherp: Principe en zijn medestanders waren Servische nationalisten. O-H wil dat deze mensen na de aanslag worden opgepakt.
Het ‘sneeuwbaleffect’ 6 juli: Berlijn geeft O-H een Blanco Cheque: Duitsland zal O-H steunen in het geval dat Rusland, O-H de oorlog verklaart. 23 juli: Juli-Ultimatum: Servië moet Oostenrijkse politie-agenten toelaten om de moord op Franz Ferdinand en de Servische rol hierin te onderzoeken. Servië weigert dit en begint een gedeeltelijke mobilisatie, ook Oostenrijk mobiliseert. 25 juli: Rusland besluit Servië militair te steunen. Diplomatieke stappen mislukken. 28 juli: Oostenrijk verklaart de oorlog aan Servië. 30 juli: Algehele mobilisatie Oostenrijk-Hongarije. Hierna besloot Rusland tot de algehele mobilisatie.
Het ‘sneeuwbaleffect’ 1 augustus: Duitsland verklaart de oorlog aan Rusland. 3 augustus: Frankrijk mobiliseert. Duitsland verklaart Frankrijk de oorlog. Het Von Schlieffenplan treedt in werking. 4 augustus: Duitsland trekt België binnen, na een Belgische weigering op het verzoek van Duitsland om de Duitse troepen vrije doortocht te verlenen. Engeland verklaart hierop Duitsland de oorlog, omdat België al sinds 1830 neutraal was en Engeland zou ingrijpen als die neutraliteit werd gebroken.
58
Verloop van de Oorlog In het begin was er veel enthousiasme voor de oorlog. Iedereen verwachtte dat ze vóór kerstmis 1914 weer thuis zouden zijn. Dat bleek niet zo te zijn. Oorlogsvoering was immers veranderd Nieuwe oorlogsvoering: Loopgravenoorlog 59
Loopgravenoorlog 60
Loopgravenoorlog 61
Uit een Engels soldatenhandboek uit 1914 Loopgravenoorlog Uit een Engels soldatenhandboek uit 1914 62
Loopgravenoorlog 63
Shellshock 64
Nieuwe wapens 65
Nieuwe wapens 66
Nieuwe wapens 67
Nieuwe wapens 68
Verandering in de oorlogsvoering zie je ook terug in de uniformen. De Fransen in 1914. Later in de oorlog
De oorlog in het Oosten. Duitsland, Oostenrijk en het Ottomaanse rijk v.s Engeland, Rusland en Servië Compleet ander landschap dan in het oostfront: sneeuw, bergen ,woestijn. Er werd op diverse plekken gevochten: in Rusland, op de Balkan, in het Midden Oosten, in Afrika en Azië. 62
Ook de bevolking werd een doelwit tijdens de Eerste Wereldoorlog Voor het eerst bombardementen vanuit de lucht. Leuven en Londen. Met behulp van Zeppelins. 60
Maar ook Duitsland werd getroffen: De Engelse marine blokkeerde de Duitse havens. De Duitse bevolking had hier zeer zwaar onder te lijden. Het Duitse opperbevel probeerde de blokkade te doorbreken met een nieuw wapen: De U-Boat oftewel de onderzeeër 61
1917 is een beslissend jaar in de oorlog Twee veranderingen: Amerika gaat mee vechten Russische revolutie: Rusland trekt zich terug uit de oorlog
Waarom gaat Amerika meedoen? Zimmerman telegram Onbeperkte duikbootoorlog: zinken Lusitania
Einde Amerikaanse Isolationisme 1,195 doden, waarvan 128 Amerikaan Anti-Duits en Anti-Mexicaans sentiment Arthur Zimmerman, minister buitenlandse zaken DU
1. Het Zimmerman telegram
1. Het Zimmerman telegram
1. Het Zimmerman telegram Anti-Duits en Anti-Mexicaans sentiment Arthur Zimmerman, minister buitenlandse zaken DU
Amerikaanse Isolationisme: Voor april 1917 Alleen geld en materiaal voor geallieerden Na oorlogsverklaring april 1917 Invoering dienstplicht: 3 miljoen soldaten Dagelijkse duizenden versterkingen naar Europa Anti-Duits en Anti-Mexicaans sentiment Arthur Zimmerman, minister buitenlandse zaken DU Woodrow Wilson (President VS)
1918 Westelijk front: Oostfront: VS gaat deelnemen aan de oorlog De tank wordt voor het eerst ingezet Oostfront: Na de Russische Revolutie beginnen vredesbesprekingen Vrede met Rusland in 1918 27
In Duitsland ontstaat protest tegen de Oorlog. Ondanks de vrede aan het Oostfront kon Duitsland niet op tegen de overmacht aan het Westfront In Duitsland ontstaat protest tegen de Oorlog. De Duitse keizer Wilhelm II vlucht naar Nederland. Op 11 November 1918 om 11 uur tekent de nieuwe Duitse regering een wapenstilstand. Anti-Duits en Anti-Mexicaans sentiment Arthur Zimmerman, minister buitenlandse zaken DU
Op 28 juni 1919 , verdrag getekend in Spiegelzaal van Versailles De belangrijkste beslissingen uit het verdrag: Duitsland krijgt de schuld voor de oorlog. Duitsland mag een leger van maximaal 100.000 man hebben. Duitsland moet herstelbetalingen betalen. (132 miljard dm) Duitsland moet Elzas-Lotharingen afstaan aan Frankrijk en een groot gedeelte van Oost-Duitsland aan Polen. Oostenrijk-Hongarije wordt opgebroken in o.a. Oostenrijk, Hongarije en Tsjechoslowakije. Het Ottomaanse rijk verliest al haar gebied in het Midden-Oosten. De Amerikaanse president Wilson richt de Volkenbond op
Keizer Wilhelm II had een speciale vork om mee te eten omdat hij gehandicapt was aan een arm. (in europa 51) Wilhelm ii had als kind zuurstoftekort gehad, daardoor had hij een hersenbeschadiging. Na WOI vluchtte Wilhelm ii met 50 wagonladingen aan spullen naar NL
69
Land Militaire slachtoffers gewonden Rusland 1.700.000 4.950.000 Duitsland 1.773.000 4.216.000 Frankrijk 1.385.000 4.266.000 Groot-Brittanië 908.400 2.090.000 Oostenrijk-Hongarije 1.200.000 3.620.000 Italië 650.000 947.000 Turkije 325.000 400.000 Servië en Montenegro 48.000 143.000 België 14.000 44.700 Verenigde Staten 116.000 234.000
De volkenbond Idee van de Amerikaanse president Woodrow Wilson. Alle landen lid: samen overleggen om oorlog te voorkomen Maar: Duitsland mocht niet meedoen als straf voor de Eerste Wereldoorlog In Versailles ondertekenden veel landen hun lidmaatschap aan de Volkenbond. De Amerikaanse senaat stemde tegen het lidmaatschap van de VS aan de Volkenbond. Zonder de Amerikanen was de Volkerenbond een te zwakke organisatie. 102
Albert Hahn “Aanschouw: de mens” Oorlogspropaganda Pro-Oorlog Anti-oorlog Albert Hahn “Aanschouw: de mens”
Herinnering aan de Eerste Wereldoorlog ‘Last Post’ in Ieper: http://www.youtube.com/watch?v=_ocIoQKwfRI
Verloop van de Oorlog 96