De terugkeerwoningen voor uitgeprocedeerde gezinnen: een duurzame (politieke) oplossing? Nina Henkens Stafmedewerker Beweging voor Kinderen zonder Papieren VZW Actua: Kinderen zonder papieren Sam Vandamme 1 BaSW C

Inleiding Migratiebeleid en mensen –en kinderrechten  blijken onverzoenbaar Uitgeprocedeerde gezinnen krijgen terugkeerwoning  kindvriendelijk uitwijsbeleid gegarandeerd?

Gesloten centra in België Begin jaren ‘80 Sterke groei van illegale migratie  ontstaan van gesloten centra voor vreemdelingen In totaal zes gesloten centra

Wie wordt er opgesloten en waarom? Asielaanvragers aan de grens op het grondgebied in een gesloten centrum Personen in illegaal verblijf Vreemdelingen die een straf hebben uitgezeten in voorlopige hechtenis “niet-toegelatenen” Personen die vallen onder de Dublin-Richtlijn

Nationale en internationale kritiek Uit rapporten van NGO’s en verslagen van Europese commissies: slechte leefomstandigheden in de centra gebrekkige toegang tot informatie en rechtsbijstand automatische opsluiting van mensen die zich nog in de asielprocedure bevinden groepsregime onder vuur kritiek op medisch personeel en maatschappelijk werkers

Kinderen in gesloten centra ook kinderen moesten verblijven in gesloten centra centra niet geschikt voor kinderen geen aparte gezinsvleugel kinderen blootgesteld aan geweld en promiscuïteit eet –en slaapritme van kinderen niet gerespecteerd … Schending van artikel 3, 6 en 37 van het IVRK

Einde opsluiting begeleide en niet- begeleide kinderen zonder papieren Jammere zaak doch onvermijdelijk volgens Patrick Dewael Toch onderzoek ingelast conclusie: kinderen horen er niet thuis en er zijn alternatieven Met het resultaat werd verder niets gedaan

Protest Kinderrechtencommissaris Ankie Vandekerckhove en kinderpsychiater Peter Adriaenssens vonden dit onaanvaardbaar acties van steuncomités Eerste doorbraak  De zaak Tabitha

De terugkeerwoningen Sinds oktober 2008  minderjarigen (en hun ouders) niet meer opgesloten Oplossing nog steeds vaag vergelijking met voorbeeldmodel in Zweden

Het terugkeermodel in Zweden… Het Zweedse detentiesysteem kinderen worden niet opgesloten casework: individuele begeleiding waarbij alle opties worden overlopen voldoende informatie over rechten van bij het begin tot op het einde van de procedure terugkeer naar land van herkomst  niet enige optie

En het terugkeermodel in België… Casework enkel voor gezinnen die reeds uitgeprocedeerd zijn in de terugkeerwoning wordt gecoacht De opties: vrijwillige terugkeer, al dan niet met financiële of materiële re- integratiesteun gedwongen terugkeer

Het kinderrechtenperspectief groot deel van de uitgeprocedeerde kinderen worden niet langer opgesloten  belangrijke verwezenlijking van het IVRK in België toch enkele belangrijke kanttekeningen illegale gezinnen aangekomen in Zaventem worden nog steeds opgesloten gezinnen aangekomen in een terugkeerwoning kunnen alsnog opgesloten worden gedwongen terugkeer  rekeninghoudend met het IVRK?

Algemeen juridisch kader bijzonder vaag Volgens het kabinet van Migratie en Asiel overbrengen van gezinnen naar terugkeerwoningen = detentie beroepsmogelijkheden = aan die van detentie in gesloten centra contract dat ondertekend moet worden door de gezinnen  geen juridische waarde  sancties voor contractbreuk? Geen samenwerking tussen vluchtelingen –en kinderrechten- NGO’s  geen onafhankelijke instantie voor de werking van terugkeerwoningen en het respecteren van de mensen –en kinderrechten

Besluit: een duurzame (politieke) oplossing? Nee, terugkeerwoningen  flauw afkooksel van de integrale en psychologisch doordachte aanpak in Zweden en Australië.

Bronnen Artikel: Actua: Kinderen zonder papieren, “De terugkeerwoningen voor uitgeprocedeerde gezinnen: een duurzame (politieke) oplossing? Henkens, Nina, TJK (Tijdschrift voor Jeugd –en Kinderrechten) 2009/1 ; p. 45 – 51, Larcier u kunt het artikel online nalezen via deze link: content/uploads/larcier_tjk2009-1_henkes.pdf content/uploads/larcier_tjk2009-1_henkes.pdf Afbeeldingen van