Neokolonialisme of win-win situatie? China in Afrika Neokolonialisme of win-win situatie?

Hoe belangrijk is Afrika voor het Westen en voor China? Fact & Figures Chinese karakteristieken Neokolonialisme? Balans (Voorlopige) conclusies

1. Belang van Afrika Parkeerterrein voor grondstoffen, energie en landbouw

Belang van Afrika “De enige manier waarop de Europese Unie, waar GB deel van uitmaakt en Oost-Europa is uitgesloten, economisch gezond kan worden, bestaat in de nauwste handelsrelaties te ontwikkelen met ons contintent of met Afrika.” G. Kennan (’47) China: broodnodig voor economische achterstand (cfr. India, …): 20%  2% olievoorraden, 3% bossen, 5% koper, 7% water en 10% landbouwgrond.  geboren voor elkaar?

Redenen voor China Natuurlijke rijkdommen Surplus binnenlandse productiecapaciteit Concurrentie binnenlandse markt  Risicodiversificatie Voordelige voorwaarden handel met EU & VS Potentiële afzetmarkten Opklimmen op ‘waardeladder’ Diplomatieke redenen

eco 2-7-11, p, 54,

Eco 2-7-11, p. 11.

Veel belangrijker voor Westen dan voor China  grote gevoeligheid “Diplomats and pundits fear that the West is ‘losing’ Africa and other resource-rich regions. China’s sudden prominence, accoriding to this view, will reduce the clout of America, Europa and other rich democracies in the developing world.” (Eco) Heel belangrijk voor Afrika: eerste handelspartner, belangrijke investeerder, infrastructuur

2. Fact & Figures Verwaarlozing Westen ‘De overwinning van de markt en de nederlaag van het communisme verhoogden niet alleen de macht en de invloed van de donoren, de kredietverleners en de multilaterale instellingen, voor het Afrikaanse continent waren ze ook een grote uitdaging en kans. … We hadden niet langer hulpprogramma’s nodig om invloed te verkrijgen.’ Brian Atwoord, USAID

China en groeilanden komen vacuüm vullen Handel: grondstoffen vs machines, transportuitrusting, afgewerkte producten en handwerk

The China Analist, Mei 2009, p. 39.

China en groeilanden komen vacuüm vullen Handel: grondstoffen vs machines, transportuitrusting, afgewerkte producten en handwerk Leningen: goedkope leningen + kwijtschelding zonder eisen Ontginning natuurlijke rijkdommen: in verhouding meer naar niet-olielanden + infrastructuur

Infrastructuur: $5 mia/j (MDG: 22) wegen, spoorlijnen, luchthavens, bruggen, irrigatieprojecten, telecommunicatievoorzieningen, stadia, kantoorgebouwen, hydro-elektrische dammen ( elekt. +30%) satelliet (WB: 7% bestemd voor oliewinning) Industriële productie (joint ventures): autoassemblage, staal, cement, farmaceutische producten, chemicaliën, gsm’s, koelkasten, glas, textiel, schoenen, leder, matrassen, dakpannen, haarlotions

Landbouw: (essentieel  Westen) joint-ventures & demonstratiecentra Ontwikkelingshulp: ziekenhuizen, scholen, zenden van leerkrachten en dokters, training van Afrikaans personeel prioriteit: infrastructuur en productie  W: sociale sectoren, governance, noodhulp en wederopbouw

= Australië, Spanje Eco 6 juni 2009, p. 57.

3. Chinese karakteristieken Wederzijds voordeel  weldoeners retoriek Eigen ervaring als leerschool ‘Natuurlijke rijkdom als hefboom voor ontwikkeling’ (Japan)  DRC, Angola, Ghana Joint-ventures Bankwezen en subsidies als hefboom Niet-inmenging

4. Neokolonialisme?

Frankrijk: 6 militaire basissen VS in minstens 10 landen militaire basissen of permanente installaties

Frankrijk: 6 militaire basissen VS in minstens 10 landen militaire basissen of permanente installaties VS geregeld militaire oefeningen met minstens 17 Afrikaans landen leiden militairen op in 34 van de 53 landen Militaire operaties afgelopen jaar (Fr & VS): Ivoorkust, Libië, Oeganda (Congo), Somalië Militaire interventies: Frankrijk: tussen 1960 en 2005: 60x VS: 11x

‘Een aantal zaken die China nog niet heeft gedaan: het illegaal vervangen van een democratisch verkozen regime door een dictator die later zou bekend staan als een bloederige kleptocraat; het steunen met geld en wapens van een president waarvan algemeen werd aangenomen dat hij er kannibalistische praktijken op nahield; of het geven van een half miljard dollar aan hulp aan een moordzuchtige leider van een militaire staatsgreep, die nauwelijks kon lezen of schrijven, alsook het verschaffen van video’s met speeches van Ronald Reagan om hem te helpen voorkomen als een staatsman. China’s interventies zijn ver verwijderd van de voorbije ingrepen in landen als Zaïre, de Centraal Afrikaanse Republiek en Liberia, door de VS en Europese landen, die China vandaag berispen omwille van hun gebrek aan verantwoordelijkheid.’ Financial Times

Naar een confrontatie?

Geopolitieke spanningen ‘Na de val van de Muur dachten we dat Afrika onze achtertuin was. En nu komen de chinezen de pret bederven. ‘ Hans Teunissen, Zuidelijk Afrika min. BZ Nl. ‘De VS moeten (…) beducht zijn voor de potentiële lange termijn ontwrichting van Amerika’s toegang to belangrijke grondstoffen en energievoorraden, omdat die “afgesloten” worden door Chinese bedrijven voor de binnenlandse markt van China, om er de economische groei te kunnen in stand houden. De nationale belangen van de VS liggen effectief in het counteren van deze ontwikkelingen in Afrika.’ Heritage Foundation

nov 2006: grote top in Beijing, 45 staatshoofden juni 2007: Bush  creatie van Africom “Strategic denial” Soedan Democratische Republiek Congo Niger Libië Kandidaat: Guinea

5. Balans Weggeconcurreerd en verlies van jobs Infrastructuur Lokale tewerkstelling Arbeidsvoorwaarden Grondstoffenleverancier Milieu Macro-econ. ontwrichting Infrastructuur Vliegende ganzen Handel en ruiltermen Investeringen en tewerkst. Empowerment Goedkope consumptie

“Fifty years of European and American aid have not succeeded in bringing much prosperity to Africa and other poor but resource-rich places. A different approach from China might yield better results. At the very least it will spur other donors to seek more effective methods.” “In many ways China's growing involvement in Africa has been good for all. In exchange for the oil and raw materials that are fuelling its economic rise, China has been building up Africa's neglected infrastructure. One thing that has added to China's popularity throughout the continent is that, unlike the Western helpers who append a miscellany of irksome conditions, the Chinese say they will not interfere in Africa's politics.” The Economist Cit1: eco 15-3-2008, special report on China’s quest for resources, p. 4.

“China’s growing presence, might encourage Western governments to drop their ‘patronising attitude, that we know what’s best for you.” The Economist

6. (Voorlopige) conclusies

6. (Voorlopige) conclusies Historische kans maar geen garantie: Voor Afrika: hun verantwoordelijkheid: corruptie, bestuur, verdeeldheid, korte termijnbelangen, … “Africans are not helpless in their business relations with the Chinese. Some, admittedly, have not been strong in their dealings: a usually bossy Rwanda lets Chinese investors run riot. But African governments by and large get reasonable deals; and some, like Angola, are masterful negotiators. Its president publicly told his Chinese counterpart, “You are not our only friend.” The Economist Eco 23-4-11, p. 68

Voor China: beter coördineren macro-economische ontwrichting vermijden kwetsbare concurrentie vermijden ecologisch verantwoord

Voor het Noorden: mee leren leven; Afrika zal zelf zijn vrienden kiezen; China beschikt over veel goodwill in Afrika  op andere basis omgaan = moeilijk leerproces + constructieve dialoog en samenwerking met China temeer omdat China hefboom

“It was all much easier for western governments in Africa when they could call the shots. Was it healthier though? Financial Times “If the West fails to take these different perceptions into account, it will never deal effectively with the challenges posed by China in Africa.” David Shinn FT 3 juli 2009, p. 2.

“China’s engagement in Afrika is goed nieuws “China’s engagement in Afrika is goed nieuws. Wat voor ons belangrijk is is niet het feit dat dit engagement zelf, maar wel de manier waarop China te werk gaat. We willen dat China de agenda volgt die voor dit continent is uitgezet: steun aan democratische regeringen die ter verantwoording kunnen worden geroepen, transparante zakelijke processen, economische groei en afbouw van armoede, mensenrechten en de rechtstaat. We zullen met dit doel nauw samenwerken met China.” Jack Straw, ex-BZ GB