elimineer ‘De Burger’!

(tegenover de Tweede Kamer in Den Haag)

“When the winds of change are blowing some people are building shelters, while others are building windmills” (Chinees gezegde)

Hoogleraar bestuurskunde Roel in ’t Veld: “We hebben behoefte aan een ‘participatieve democratie’. Een samenleving waarin burgers, naast politici en professionals, scheppers van instituties en voorzieningen zijn.” Dit leidt tot een compacte, slagvaardige en faciliterende overheid, een mondige, veerkrachtige samenleving, en zeggenschap van betrokkenen over de aard en inhoud van collectieve voorzieningen. ‘Compactere overheid, sterkere inwoner’

Participatie en dialoog uit: “De Kracht van Overijssel” “Burgerparticipatie, dichter bij de burger: inwoners van Overijssel nodigen we actief uit hun deskundigheid, ideeën en verwachtingen ten aanzien van opgaven die de leefomgeving van Overijsselaars direct raken en waarvoor de provincie aan de lat staat met ons te delen. Daarvoor zoeken we al dan niet samen met collega-overheden actief en eigentijds (inclusief social media) de dialoog met Overijsselaars. Deze burgerparticipatie moet met name aan de voorkant van activiteiten invulling krijgen; dat is het moment waarop de inbreng maximaal betekenis kan krijgen.”

Kortom, zowel bestuur als bevolking moeten…

Waarom? Beter beleid, meer draagvlak Sociale vitaliteit Kosten efficiency (‘het is niet mijn eigen geld…’) andere vormen van financieren (crowdfunding, coöperaties) Legitimiteit Democratie? 66% van de Nederlanders heeft genoeg van ‘democratisch geneuzel’ en wil een sterke man/vrouw (Volkskrant/VU – oktober 2013)

Participatieladder

Algemene uitgangspunten bepaal per project, per opgave, per onderwerp Doel en positie op de ‘Participatieladder/trap’ Het verwachtingsmanagement De doelgroep(en) (partners en/of inwoners) Methoden & middelen

Ook ‘professionals’ onderling Versta je hetzelfde onder ‘betrokkenheid/participatie’? Zijn je kaders/uitgangspunten gelijk? Ken je ook deze doelgroep(en) echt? Denk (ook) aan nieuwe methoden en media om te delen/inspireren/informeren (LinkedIn, ‘communities’ (Pleio), BaseCamp)

Vaak prima ‘traditionele’ participatie! Vooral bij infra-/ruimtelijke projecten: goed en zorgvuldig met veel kennis en ervaring (folders, websites, nieuwsbrieven, keukentafelgesprekken, info-avonden, inspraakrondes, focusgroepen, afstemming met belangengroepen en partners etc.) Burgerinitiatief Burgerpanel

Denken vanuit je eigen beleving

Wantrouwen en vooroordelen Top 3 van Nederland’s meest ‘onbetrouwbare’ beroepen/mensen: 1. Bankiers 2. Politici 3. Ambtenaren (bron: Motivaction, 2013)

Hoe wint ‘het establishement’ weer vertrouwen?

Doelgroepen: allemaal echte mensen… Motivaction: 8 ‘sociale milieus’ vaste normen en waarden: De traditionele burgerij De moderne burgerij Kosmopolieten Postmoderne hedonisten Nieuwe conservatieven Gemaksgeoriënteerden Opwaarts mobielen Postmaterialisten

traditionele burgerij

nieuwe conservatieven

x moderne burgerij

gemaksgeoriënteerden

opwaarts mobielen

kosmopolieten x

postmaterialisten

postmoderne hedonisten

Overijssel vs. Nederland kosmopolieten 8% NL 10% nieuwe conservatieven 6% NL 8% post- materialisten 7% NL 10% opwaarts mobielen 15% NL 13% post- moderne hedonisten 7% NL 11% gemaks- georiënteerden 12% NL 10% traditionele burgerij 18% NL 16% moderne burgerij 25% NL 22% Overijssel vs. Nederland kosmopolieten 8% NL 10% nieuwe conservatieven 6% NL 8% post- materialisten 7% NL 10% opwaarts mobielen 15% NL 13% post- moderne hedonisten 7% NL 11% gemaks- georiënteerden 12% NL 10% traditionele burgerij 18% NL 16% moderne burgerij 25% NL 22%

8 milieu’s: 4 burgerschapsstijlen

Generaties − Vooroorlogse generatie (geboren: ) − Stille generatie (geboren: ) − Protestgeneratie (geboren: ) − Verloren generatie (geboren: ) − Pragmatische generatie (geboren: ) − Grenzeloze generatie (geboren na 1980) - Generatie Z (geboren na 2000)…

Generaties

Burgerschapsstijlen tot 2030

“We hebben behoefte aan een ‘participatieve democratie’. Een samenleving waarin burgers, naast politici en professionals, scheppers van instituties en voorzieningen zijn.” Motivaction onderzoek: Over 6 jaar is 66% van burgerschapsstijlen ‘Buitenstaander’ en ‘Pragmatist’ Volkskrant/VU onderzoek oktober 2013: 66% Nederlanders heeft genoeg van ‘democratisch geneuzel’ en wil een sterke man/vrouw Dat vraagt voor ‘participatieve democratie’ een drastisch andere bestuursstijl/houding (even terug…)

‘Loslaten in vertrouwen’ (RoB, december 2012) “De ‘vitale samenleving’ bestaat al in Nederland!” “Ruimte geven aan de vitaliteit van de samenleving vraagt om een urgente en radicale paradigmashift in de functie, rol en werkwijze van de politiek, het bestuur en het ambtelijke apparaat.”

Overheidscommunicatie RoB: De klassieke leer: de overheid stuurt met geld, regels en communicatie. Vitale samenleving: Het eerste wordt schaarser Het tweede vraagt zelfbeperking Blijft over: Communicatie Dat stelt nieuwe, hoge eisen aan de communicatieve vaardigheden, van bestuurders, politici,projectleiders en ambtenaren.

Bestuursstijlen Om de afstand kleiner te maken zullen politici,bestuurders en beleidsmakers meer dan nu, flexibel moeten zijn in hun rol en snel kunnen switchen van inhoud en (het controleren van het) bestuur, naar het leggen van contact met mensen. De communicatiefunctie van de politici/bestuurders wordt even belangrijk als hun controlerende/inhoudelijke functie. (Motivaction; bestuursstijlen notitie provincie Overijssel, februari 2013)

Differentiatie leiderschapsstijlen

Wat werkt wel? Actief, bescheiden en positief als gelijkwaardige meedoen in dialoog vragend luisteren vooroordelen bewust vermijden fysiek, in print en digitaal Sleutels: Innerlijke overtuiging/Passie Echtheid/Openheid Gezond verstand en vooral Samen

Social Media? Tuurlijk, maar… Onze ervaring van de afgelopen 5 jaar: Gebruik, per project/thema/kans, differentiatie in doelgroepen en een effectieve cross-mediale mix van communicatie OFFLINE (print; expliciete voorkeur: 70%) (bijv. H-A-H kranten, JIJ magazine, flyers, etc) FYSIEK (oog-in-oog, markten, bijeenkomsten) (bijv. ‘Democratie Spel’, ‘Eigen Kracht’) ONLINE (digitaal; expliciete voorkeur: 10%) (bijv. JIJ site, Social Media, BaseCamp, apps)

Resultaten JIJ & Overijssel magazine: huishoudens waardering ruim een 7, liefst als drukwerk meer en meer vàn de mensen, i.p.v. vóór de mensen JIJ & Overijssel platform:  ruim unieke bezoekers in 2014  meer dan een bezoekers sinds opening (2010) JIJ & Overijssel bijeenkomsten:  ‘JIJ Inspireert!’: meer dan ‘live’ bezoekers  10 bijeenkomsten per jaar  meer dan online kijkers (alleen de video van Rotmans al meer dan 8000!)

Resultaten (Jong) Overijssel doet mee!: jongeren per jaar steeds meer volwassenen ‘Eigen Kracht’:  25 scholen  meer dan 2000 jongeren  gemiddeld 400 bezoekers per voorstelling/exhibitie  bekendheid in 2 jaar 400 % gestegen ‘JIJ & Fotografie natuurlijk!’:  25 scholen  meer dan 1000 jongeren  gemiddeld 500 bezoekers per voorstelling/exhibitie

biedt ondersteuning in: Coaching bij strategisch ‘omdenken’ Doelgroep analyse Participatie strategie Cocreatie - en projectmanagement Cross-mediale communicatie JIJ & Overijssel platform (gratis!) Coproductie/cocreatie Pilots in de praktijk provincie Overijssel

is een bewuste houding, mentaliteit, state-of-mind, intern en extern is dynamisch, open tweerichtingsverkeer tussen de doelgroep(en) en leiding/bestuur/instituut/overheid is gebaseerd op wederzijds vertrouwen, echtheid en openheid Succesvolle participatie

“The secret of change is to focus all of your energy, not on fighting The Old, but on building The New” (Socrates)

Aanbevolen literatuur Loslaten in vertrouwen In het oog van de orkaan Society 3.0 Trendrede 2014 Easycratie Improviserende gemeenten