Niets anders dan het kruis! Een dringend PS-je van Paulus Galaten 6:14 Het lijkt alsof we vandaag helemaal aan de andere kant beginnen. Vorige week ging het over “het Kruispunt”, en toen werd dat nogal breed uitgemeten. We zagen God in zijn volle glorie, we ontdekten hoe in het kruis van Jezus hemel en aarde bij elkaar komen. Er komt licht en kleur en vreugde in je leven vanuit dit kruis. Je eerste gevoel bij de tekst van vandaag? Het lijkt zo smal, alsof alles wordt afgesneden, en je houdt alleen het kruis van Christus over. Is het bovendien niet een beetje tegenstrijdig wat Paulus zegt? “Ik wil me laten voorstaan op het kruis van Christus”, je zou ook kunnen zeggen: pochen, of met het ouderwetse woord dat er vroeger stond: roemen. Dit is waar ik trots op ben, waar ik mee voor de dag wil komen. Maar past dat bij het kruis? Dat Jezus aan het kruis moest om voor mij te sterven, dat is toch iets om me voor kapot te schamen? Deze uitsmijter van Paulus roept flink wat vragen op. Een uitsmijter, zeg ik, want dit laatste stukje van Galaten is een geval apart. Kijk nog even in vers 11: “U ziet het aan de grote letters: ik schrijf u nu eigenhandig.” Paulus was gewend om z’n brieven te dicteren aan een secretaris. [KLIK] Maar op het laatst neemt hij zelf de pen even over. Dan kunnen ze zien dat hij echt de schrijver is. Bij deze brief aan de Galaten is dat extra belangrijk. Kijk eens wat een grote letters! Of dat nu hanenpoten zijn omdat Paulus het aan zijn ogen heeft (Gal. 4:13-14), of dat Paulus nu eenmaal een fors handschrift had, in ieder geval zet hij deze laatste zinnen in hoofdletters neer. Zoals wij op de computer CAPS LOCK aan kunnen zetten om een ontzettend belangrijke boodschap te melden. Dit PS-je is een dikke streep onder de hele brief. Paulus pikt de kernpunten er nog eens uit, en hij laat persoonlijk en emotioneel voelen hoe hier alles op aan komt voor de mensen in Galatië. Laten we vanmorgen proberen dat mee te maken.

Jezus plus … Te smal? Bekeerd tot Jezus - maar ook besnijden! Voor ons: dingen die er “ook nog” bij horen? Geen alcohol Geen televisie Politieke partij Extra dingen horen bij “het vlees”: oude leven zonder Christus Toch kan het zomaar zijn dat je eerste reactie is om te protesteren. “Niets anders dan het kruis” – is dat niet veel te smal? Geloven, en kerkzijn, in de volle breedte, daar komt toch meer bij kijken? Het aardige is dat we met zo’n reactie meteen midden in Galaten zitten. Het is heel herkenbaar waar Paulus het over heeft, juist omdat wij ook zo reageren. De gemeente in Galatië (kaartje) had te maken met predikers die er nog wat bij wilden doen. Paulus met “alleen het kruis van Jezus” vonden ze te smal. In dit laatste stukje van de brief, maar ook al eerder, spitst de discussie zich toe op de besnijdenis. Dat is het oude teken van het verbond, het symbool dat je bij Gods volk Israël hoort. [KLIK] Nu bestaat de gemeente in Galatië vooral uit mensen met een heidense achtergrond. Door de doop zijn ze aan Jezus verbonden. Maar zou het nu niet mooi zijn als ze er nog een extra teken bij krijgen? Iets wat ze dubbel verbindt aan Gods geschiedenis met zijn volk? Want Jezus is wel een heel late, nieuwe start. Eigenlijk moet je ook worden vastgemaakt aan de oude stam waar deze nieuwe tak uit gegroeid is. Paulus legt in een paar zinnen, eigenhandig geschreven, uit wat hier mis gaat. Het is om te beginnen de dubbelheid van deze predikers. Ze vragen van anderen dat die zich laten besnijden omdat ze er zelf beter van willen worden: aan hun joodse volksgenoten kunnen ze dan laten zien “kijk, wij willen ook bij jullie horen, we voegen zelfs nieuwe bekeerlingen toe”. En dan zijn ze er ook nog inconsequent bij: ze starten wel bij het promoten van de besnijdenis als verplichting aan de wet van God, maar alle verdere verplichtingen om gehoorzaam te zijn laten ze liggen. Maar het eigenlijke punt snijdt Paulus aan in dit vers 14: “niets anders dan het kruis van Christus”. Bij zijn tegenstanders is het: Jezus, en nog iets anders. Ze vinden het heus prachtig, dat Jezus is gekomen om de schuld op zich te nemen en om het weer goed te maken. Maar in het praktische christenleven horen er wel wat dingen bij. En daar zijn wij nu ook precies zo gevoelig voor: Jezus Christus, en dan nog wat. Dingen waaraan je zichtbaar kunt maken, en kunt afmeten, dat je inderdaad bij Jezus hoort. Iets wat wij samen afspreken en dat dan een soort code wordt waaraan je de gemeente als groep kunt herkennen. Een echte christen is iemand die … vul maar in. Iemand die niet rookt en geen alcohol drinkt – in sommige landen hoort dat automatisch bij geloof! Iemand die geen televisie in huis heeft en een zwaar filter op internet zet. Iemand die lid is van een een christelijke politieke partij. Paulus zet er een dikke streep doorheen: daar moet ik niets van hebben! Ik moet alleen iets hebben van het kruis van Christus. En als je precies naar Paulus luistert, ontdek je ook waarom dit zo’n punt voor hem is. In de hele brief aan de Galaten gaat het over de tegenstelling tussen Gods genade die ons verlost, en eigen ‘werk’ waarmee je het probeert te redden. Tegen het einde komt daar de tegenstelling bij tussen ‘vlees’ en ‘Geest’. In onze NBV staat er in plaats van ‘vlees’ onze ‘zondige natuur’ (bijv. in Gal. 6:8). Dat is uiteindelijk de grote vraag: op welk vlak, op welk niveau leef je? God komt ons met zijn redding tegemoet, uit pure genade, omdat Hij het wil. Kun je dat aannemen? Dat je uit jezelf niets kunt, maar dat Jezus alles voor je gedaan heeft? En zo trots zijn op het kruis waar je je eigenlijk kapot voor moet schamen? Of ga je toch weer proberen er zelf iets naast te zetten? Maar dan tref je het evangelie van het kruis in het hart. Sterker nog: je treft Christus in het hart. Hij gaf alles voor jou, en jij zegt: ik doe er ook nog een stukje van mezelf bij. Maar dan zit je weer op het oude niveau, op het ‘vlees’, en dat kan niet anders dan doodlopen. Als je daarmee doorgaat, raak je de Heer Jezus zelfs weer kwijt. Laten we dan alsjeblieft met Paulus het hierop houden: “niets anders dan het kruis van Jezus Christus, onze Heer”. * Nu heb ik even iets voor de jongeren. Hebben jullie je ID-kaart bij je? Als je 14 of ouder bent, moet je altijd je ID kunnen laten zien als de politie daarom vraagt. Ik heb hier een ouderwetse ID, dit is mijn rijbewijs. Daar staat op wie ik ben. Mijn doopnaam: Roelf Theodoor. Geboren in Hardenberg. Als ik m’n paspoort erbij zou pakken, zie je nog een paar kenmerken: lengte, kleur ogen. Je identiteitskaart laat zien wie je bent.

Kruis erdoor! Identiteit: wie ben je? Waar zit dat in? Christen, en dus … Liefhebben Vergeven Kruis een totale ommekeer: “een nieuwe schepping” Geen half werk, maar alles nieuw In de praktijk gaat ‘identiteit’ nog wel een heel stuk verder. En ik begin daar met jullie over, omdat Paulus het in dat stukje uit Galaten erover heeft. Wie ben jij nu eigenlijk? En wat zijn de belangrijke dingen waar je dat aan kunt zien? Ik denk dat er voor jullie heel veel meespeelt: lig je goed in de groep? Heb je de goede soort schoenen en kleren? Allemaal stukjes die bij je ‘identiteit’ horen. Wat Paulus eigenlijk doet hier, daar zul je wel van schrikken. Hij zet een groot kruis door al die dingen op je ID-kaart. Groot of klein, handig of niet, een IQ van zo of zo, populair op Twitter of niet, het doet er allemaal niet toe. Er is maar één ding dat telt: dat je bij Jezus hoort. Wie jij bent, dat zit in het kruis van Jezus. En nu wil je natuurlijk weten hoe dat werkt, want het klinkt zo dat je niet meteen beeld erbij hebt. Denk even terug aan de afsluitavond van catechisatie, een paar weken geleden. Toen hebben we filmpjes gezien over jongeren in Egypte die vertelden wat het inhoudt om christen te zijn. De meeste mensen in Egypte zijn moslim, en als christen ben je anders. Je ligt eruit, mensen schelden op je, en ambtenaren discrimineren en treiteren je. Het kan zomaar gebeuren dat je kerk in brand gestoken wordt en dat je moeder of je broer dan gewond raakt. Dat zijn de dingen die je worden aangedaan door anderen. [KLIK] Een stukje van je ‘identiteit’: moeilijke dingen meemaken, lijden omdat je Jezus volgt. Maar die filmpjes gingen ook over hoe je dan reageert: moslims verwachten dat je ze wel zult haten vanwege alle narigheid. Maar als christen handel je juist uit liefde, je vergeeft de lui die de kerk in brand staken. Je wilt iets goeds doen voor de buurt, de straat schoonvegen of bomen planten ofzo. Daarmee laat je zien wie je bent: een volgeling van Jezus. Hier krijg je in de gaten het niet smal of eenzijdig is als Paulus het zo krachtig naar voren brengt: niets anders dan het kruis van Jezus. “Niets anders” – maar hier zit dan ook alles in. Helemaal terecht dat Paulus er niets bij wil hebben. Dat Jezus voor mij aan het kruis hing, dat is niet iets wat een beetje achteraf gebeurt, en waar ik dan ook weer aan voorbij kan lopen om gewoon door te gaan met m’n eigen dingen. Als ik bij het kruis begin, kan ik niet daarna een identiteit opbouwen los van Jezus. Dit kruis, deze Heer die zichzelf opofferde uit liefde, die maakt nu mijn nieuwe identiteit uit. Dit ene punt, het kruispunt, is de spits van het hele evangelie, hier loopt alles op uit wat God ons te vertellen heeft en van zichzelf te laten zien heeft en wat God met ons voorheeft. Jezus aan het kruis – dat vult het hele evangelie, en daarom wil Jezus zo ook mijn hele leven vullen. Het is niet maar een stukje, waar je andere stukjes naast kunt zetten. In vers 15 legt Paulus het nog wat verder uit: “belangrijk is dat men een nieuwe schepping is”. Dat is de grote verrassing van het kruis: daar lijkt alles dood te lopen. Maar het is het begin van een nieuwe schepping. Ik mag het persoonlijk zeggen: daar begin ik als nieuwe schepping. Niet meer gedreven door de oude machten van deze aarde, niet meer onderworpen aan de vloek en de toorn van God, maar geschapen voor een nieuw begin, om in de Geest van Jezus voor God te leven. Een nieuwe schepping, zo diep grijpt het in wat God door Jezus met ons doet. Zo ver en zo breed gaat het ook, dat hier een hele nieuwe wereld opengaat. God doet nooit half werk. Zo is het kruis van Jezus niet maar een stukje, maar het vormt mij helemaal als nieuwe ik. Paulus heeft het eerder in Galaten al verwoord (2:20): ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij. * Dit kruis waaraan Jezus, mijn Heer, stierf voor mij, daar draait dus alles om. En het draait alles om in mijn leven. Paulus zegt er nog iets bij: “door het kruis is de wereld voor mij gekruisigd, en ik voor de wereld”.

Uit elkaar gekruist “Wereld” en “ik” – een onzalig duo Waar leef je voor? Aan het kruis losgemaakt van macht van de zonde Lijden om Jezus? Binnen de gemeente: Niet je eigen ik voorop “Draag elkaars lasten” De wereld en ik – da’s een aparte combinatie. En het zal ons best moeite kosten om mee te maken wat Paulus zegt. Want we zitten behoorlijk aan elkaar vast. De wereld: het totaal van relaties en belangen en invloeden waar je in leeft, je eten en drinken, je huis met alle stabiliteit en zekerheid die dat geeft (totdat de bank de stekker eruit trekt, sorry Bert), je geld en je mooie spullen waar je hard voor gewerkt hebt. En ook al die grotere machten er omheen: de economie die goed kan gaan of in een enorme dip raakt, de reclame die je verleidt om iets te kopen wat je niet nodig hebt, de publieke opinie die vertelt wat je moet doen en wat je ergens van moet vinden om mee te tellen. Het zijn de normale dingen waar we elke dag midden in zitten. Paulus noemt het ‘wereld’ omdat het een geheel is dat zich van God afkeert. En vanuit je oude zelf ga je daar in mee, ga je die belangen van geld en economie en gezondheid en geluk het belangrijkste vinden, zet je daarvoor alles opzij. Vanuit je zelf zoek je zekerheid en bevestiging door met de dingen van de wereld te scoren, daar bouw je je identiteit mee op. Het kruis van Jezus is daar het einde van. Het schijnbaar gelukkige koppeltje ‘ik en de wereld’ wordt uit elkaar gehaald. De wereld met alles wat ze belooft en voorspiegelt is voor mij dood, en ik besta niet meer voor de wereld. Ik besta in Jezus alleen nog voor God. Dat is de grote kruisbeweging, die mij totaal omzet, die mij tot een nieuwe schepping maakt. [KLIK] We beleven een tijd waarin dat scherper zichtbaar wordt. ‘De wereld’ gaat zich ook in Nederland duidelijker afzetten tegen alles wat met Christus en christelijk geloof te maken heeft. De tijd van vriendelijke tolerantie lijkt voorbij, we schudden de laatste resten christelijke traditie van ons af, en wie er een geloof op na wil houden doet dat maar achter de voordeur, en verder moet je je koest houden. We hebben het hier in Nederland lang niet zo erg als in Egypte of Iran of Noord-Korea. Maar de negatieve houding die je als christen steeds vaker ontmoet, kon wel eens een stukje zijn van het kruis van Jezus in ons leven. En dan is het losraken van de wereld bij God vandaan maar één kant. De andere kant is wat het met jou als christen doet: wil je die pijn dragen, en brengt het je dichter bij je Heer Jezus Christus? Of blijf je proberen om vriendjes te blijven met de wereld, laat je daarvoor stukjes van je christenzijn vallen om je aan te passen aan de omgeving, om je veiliger en prettiger te voelen? Galaten 6 brengt het nog een stukje dichterbij. ‘Wereld’ en ‘ik’ worden uit elkaar gehaald. Daar ga je ook iets van merken in de onderlinge omgang in de gemeente. Lees even terug naar het begin van Galaten 6, dan is dat juist het punt voor Paulus. Als je van het niveau van het ‘vlees’ bent afgehaald door God, en als je nu mag leven door de Geest, wat houdt dat voor je houding ten opzichte van elkaar in? In een christelijke gemeente zijn mensen bij elkaar, en daar komen de menselijke trekjes naar boven: dat je jezelf beter en belangrijk vindt dan de ander, dat je gebruik maakt van andermans zwakke plekken, dat je je terugtrekt zodra het niet meer naar jouw zin gaat. Juist daar zet Paulus met grote letters het kruis doorheen: dat is nu toch voorbij? Met Christus mee is mijn oude ik aan het kruis geslagen. Dan kan ik toch mijn ‘ik’ niet meer handhaven tegenover m’n broer of zus in het geloof? Bij het kruis van Jezus leer je het wel af om jezelf groot te houden en te pochen met hoe goed jij het doet. “Draag elkaars lasten”, dat is de heel praktische opdracht die Paulus eraan verbindt. Een opdracht waar wij vandaag nog niet vanaf zijn.

Met die opdracht staan we onder een veelbelovend teken: het teken van het kruis. Jezus heeft het niet alleen maar laten zien, Hij heeft het met kracht bewezen: liefde die alles van zichzelf opgeeft om de ander te redden. Deze liefde is zo sterk, dat ze bij ons een compleet nieuw begin oproept. Een bestaan dat niet meer draait om mijzelf, maar dat draait om God, en dat zo ook ruimte krijgt voor de ander. Laten wij zo gemeente van Christus mogen zijn, op het kruispunt.