Megalithische astronomie Overzicht Megalithische astronomie www.megalitica.be © Alec Van Rompuy - 2012

1 Stonehenge 1 Verschillende astronomen onderzochten Stonehenge. De resultaten van de computeranalyses, van de Amerikaanse astronoom Dr. G.S. Hawkins, toonden aan dat Stonehenge als een astronomisch meetinstrument kan gebruikt worden. Stonehenge - Engeland

2 St. Just Ook “alignementen” (steenrijen) kunnen dienen als waarnemingsinstument. St.-Just - Bretagne

Vizierlijnen 1 Vizierlijnen 3 Vizierlijnen Vizierlijnen 1 Een alignement van stenen is ideaal om een bepaald punt aan de horizon aan te wijzen. Bijvoorbeeld het punt waar de zon opkomt op 21 juli (midzomer). Met een combinatie van vizierlijnen kan een kalender geconstrueerd worden.

Vizierlijnen 2 Vizierlijnen 4 Vizierlijnen Vizierlijnen 2 Ook de bewegingen van de maan, planeten en sterren kunnen we op deze wijze te bestuderen… Ver van elkaar gelegen menhirs en opvallende punten in het landschap kunnen eveneens dienen als vizierlijn.

Een steencirkel geeft natuurlijk de meeste mogelijkheden. 5 Castle Rigg Een steencirkel geeft natuurlijk de meeste mogelijkheden. Castle Rigg - Engeland

Steencirkels 1 Steencirkels Midwinter (zonsopgang) Zuiden (middag) 6 Steencirkels Steencirkels 1 Met een steencirkel is het niet moeilijk om een jaarkalender te construeren… Meer complexe cirkels, zoals die van Stonehenge, zouden ook kunnen gebruikt worden om zons- en maansverduisteringen te voorspellen.... Midwinter (zonsopgang) Zuiden (middag) Lente / Herfst Midzomer

Steencirkels 2 Steencirkels Midwinter (zonsopgang) Zuiden (middag) x 7 Steencirkels Steencirkels 2 De grootte van de hoek 'X' is afhankelijk van de breedteligging van het observatorium. Hoe verder naar het noorden, hoe groter de hoek. Aan de noordpool gaat de zon 's zomers niet onder .… In een zelfde steencirkel kunnen we uiteraard ook de punten van zonsondergang bekijken... Midwinter (zonsopgang) Zuiden (middag) x Lente / Herfst (Oost) Midzomer

Zonnestilstand 1 Zonnestilstand 'Winterzonnestilstand' Zuiden (middag) 8 Zonnestilstand Zonnestilstand 1 Rond midwinter en midzomer blijft de zon schijnbaar gedurende ongeveer een week op de zelfde plaats opkomen (of ondergaan). Dit wordt de zonnestilstand genoemd. Dit is een gevolg van de elliptische baan van de aarde rond de zon... 'Winterzonnestilstand' Zuiden (middag) 'Zomerzonnestilstand'

Zonnestilstand 2 Zonsopkomst 9 Azimut zon voor 51° NB (Zonsopkomst) Midzomer Midwinter Lente / Herfst Azimut zon voor 51° NB (Zonsopkomst)

10 Precessie Precessie 1 Omwille van schommelingen in de aardas (precessie) kunnen de huidige posities van hemellichamen afwijken van de posities bij aanleg van het systeem. De verbanden tussen steenformaties en planeten of sterren vallen hierdoor moeilijk te bestuderen. Astronomen gebruiken hiervoor complexe computerprogramma's... Huidige positie (fictief voorbeeld) Toenmalige positie

Precessie 2 Precessie N Z 11 Precessie Precessie 2 De getijdeninvloeden van zon en maan laten de aardas schommelen zoals een tol. Dit schommelen noemt men precessie. De precessie heeft ook gevolgen voor onze zogenaamde poolster. Ten tijde van de megalietenbouwers had deze ster geen nut. Polaris 26.000 jaar Hemelpool in 14.000 nC N Z

Precessie 3 Precessie O Z N W 12 Precessie Precessie 3 Tengevolge van de precessie (schommeling aardas) staan er op een bepaald moment (bijvoorbeeld de lente-evening, 21 maart) andere sterren dan een paar duizend jaar geleden. De dierenriem verschuift schijnbaar langzaam langs ons hemelgewelf. Momenteel staat de lente-evening in het teken van de vissen (Pisces). Omwille van de zon is het sterreteken op dat moment niet zichtbaar. Pisces kunnen we wel tijdens de herfst ‘s nachts bewonderen. Pisces O Z N W

Precessie 4 Precessie O Z N W 13 Precessie Ook de posities van de punten van zonsopkomst en -ondergang wijzigen ten gevolge van de precessie. De zon komt dus niet jaarlijks op exact dezelfde plaats op. Per 70 jaar bedraagt de wijziging 0.1 graad. Een verschuiving van 1 graad op 700 jaar is toch wel aanzienlijk... Precessie 4 O Z N W

14 Stonehenge 2 Stonehenge is niet het enige megalithische monument van belang. Tal van steencirkels, dolmen en grafheuvels zijn het bestuderen waard, verschillende hebben een astronomische betekenis. Stonehenge - Engeland

15 Maeshowe 1 In deze tombe dringt het licht binnen van de ondergaande zon in de dagen rond midwinter Maeshowe - Orkney

16 Maeshowe - Orkney

Cairn-T, Loughcrew - Ierland 17 Loughcrew 1 Tijdens de lente- en herfstequinox dringt het licht van de opkomende zon binnen tot achteraan in de kamer, om daar zonachtige symbolen te verlichten… Cairn-T, Loughcrew - Ierland

Cairn-T, Loughcrew - Ierland 18 Cairn-T, Loughcrew - Ierland

19 Newgrange 1 Newgrange - Ierland

20 Newgrange 2 Newgrange - Ierland

21 Newgrange 3 De opening boven de ingang vangt nog steeds de eerste zonnestralen van de midwinterzonnewende op. (De dagen rond 21 december) De lichtbundel dringt dan gedurende ongeveer 17 minuten door tot achteraan de anders duistere tombe. Met kunstmatig licht wordt dit nu gesimuleerd. Minder zeker is de theorie dat dit fenomeen om de acht jaar wordt voorafgegaan door het binnenvallen van het licht weerkaatst door de planeet Venus… (mogelijke verklaring voor de acht kruisjes boven de lichtval) Newgrange - Ierland

22 Knowth 1 Knowth - Ierland

Dit is mogelijk ‘s werelds oudste kalendersteen… 23 Dit is mogelijk ‘s werelds oudste kalendersteen… Knowth - Ierland

Kalenders waren belangrijk voor de planning bij de eerste landbouwers… 24 Kalenders waren belangrijk voor de planning bij de eerste landbouwers… Hunebedcentrum – Borger (Drenthe, NL)

25 De astronomische waarnemingen waren ook nodig voor het bepalen van de religieuse feestdagen…

X Einde