De Dioxineproblematiek Stand van Zaken in 2004 Djien Liem Leuven, 24 Augustus 2004

Ter introductie : RIVM, Bilthoven (NL) : Secretariaat Scientific Committee on Food v/d EC 2003-nu: Secretariaat Scientific Committee v/d EFSA Vandaag: als wetenschapper met kennis op het gebied van dioxines

Dioxine Wat weten we ervan ? Waarom al die aandacht ? Al die investeringen waard ? Hoe staan we ervoor ? Wie zijn er bij betrokken ? Een internationaal probleem ? De Belgische dioxine/pcb crisis

Accidenten met dioxine 1963Explosie fabriek Philips Duphar 1968Verontreiniging rijstolie Yusho 1968Gebruik Agent Orange in Vietnam 1971Bodemverontreiniging Times Beach 1976Explosie ICMESA fabriek Seveso 1979Verontreiniging rijstolie Yu-Chen 1989Dioxine in koemelk nabij AVI’s 1999Dioxine/PCB’s in Belgische kip en ei

Dioxine een beetje scheikunde… een beetje biologie...

Moleculaire structuur PCDD PCDF o o o Cl x PCB ’3’ 4’ 5’6’

Dioxine - enkele feiten Bronnen: –ongewenst bijproduct van afvalverbranding en productie van chloorhoudende chemicalien (PCB, PCP, 245-T,..) Verspreiding: –via lucht- en bodemdeeltjes, tgv. (voormalige) gebruik van dioxinebevattende chemicalien

Dioxine - de problematiek Milieugedrag / biologische effecten: –Slecht afbreekbaar in milieu –Ophoping in voedselketen –Ophoping in vetrijke bestanddelen –Ophoping in lichaamsvet cq. moedermelk(vet) –Extreem giftig bij lage doseringen

Effecten tgv. dioxine Chlooracne Kanker Reproductie en ontwikkeling Verminderde afweer Gedragsverandering bij nakomelingen Activering van leverenzymen,...

Dioxine-onderzoek Enkele ‘highlights’...

Definities AVI =Afval Verbrandings Installatie 1 pg =één picogram = één miljoenste van één miljoenste gram TDI =Toelaatbare Dagelijkse Inname WHO =World Health Organization

Dioxine-onderzoek 1971chloordibenzofuranen in PCB’s 1977vorming van dioxine bij AVI’s 1981dioxine is kankerverwekkend 1984USEPA: max pg/kg/dag 1985WHO: dioxine in moedermelk 19891e WHO rapport moedermelk

Dioxine-onderzoek 1990WHO-TDI van 10 pg/kg/dag 1991dioxine in voeding UK/D/NL/CAN e resultaten moeder/kindstudie 1996dioxineblootstelling daalt 1998WHO-TDI van 1-4 pg/kg/dag 2001EC/SCF-TDI van 2 pg/kg/week 2004Dioxinen in gekweekte zalm

Interpretatie (so what?) Substantieel deel van de algemene bevolking overschrijdt de Toelaatbare Dagelijkse Inname van 2 picogram dioxine/kg/dag Subtiele effecten op ontwikkeling van kinderen tgv. blootstelling voor/na zwangerschap

Beleidsmaatregelen en -resultaten Uitgangspunten, resultaten en de stand van zaken

Verlaging van milieubelasting afvoer van dioxinehoudende producten verlaging dioxine-uitstoot puntbronnen Verlaging van blootstelling monitoring van trends in voeding en moedermelk Beleid overheid

Resultaten tot nog toe? Inzicht in verspreiding en effecten van dioxine is sterk verbeterd Emissies in jaren ‘80 en ‘90 sterk gedaald Blootstelling en lichaamsbelasting afgelopen 10 jaar gehalveerd Merendeel van de bevolking nog steeds te veel blootgesteld aan dioxine

Kortom… De onderzoeker –We hebben reeds veel bereikt, maar ook andere stoffen hebben dioxine-achtige eigenschappen De ambtenaar –De situatie in de gaten blijven houden De consument –Ik ben zwanger. Mag ik nog borstvoeding geven? –Hoeveel zalm mag ik wekelijks eten?

Bedankt voor de uitnodiging én uw aandacht